به گزارش گروه استاهاي باشگاه خبرنگاران ، براساس آمارهاي رسمي اداره کل ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري گيلان به صورت تقريبي سالانه حدود 15 ميليون گردشگر به گيلان مسافرت مي کنند که 90 درصد آنان سواحل خزر را براي شنا و تفريح برمي گزينند.
اما مدتي است که به اين سواحل زيبا ، مناظر نازيبايي اضافه شده است ، زباله هاي سطحي که اصطلاحا به آن زباله هاي شناور گفته مي شود از طريق رودخانه ها به تالاب و پس از آن به دريا وارد مي شوند.
امروزه زباله هاي شناور درکنار ديگر زباله هاي بيمارستاني ، شيميايي ، کشاورزي و صنعتي يکي از بزرگترين معضلات زيست - محيطي منابع آبي هستند که به نوعي محيط زيست دريايي را دچار بحران کرده اند.
اگرچه آمار دقيقي از ميزان زباله هاي شناور در سواحل گيلان در دسترس نيست اما به نظرمي رسد ، سالانه صدها تـن زباله وارد اين دريا شود.
ارمغان نامبارک رودخانه هاي کوچک و بزرگي که در مسيرخود ، زباله هاي سرگردان را جمع آوري و پس از پيمودن کيلومترها ، وارد تالاب مي کنند و آن را به دريا تحويل مي دهند.
بررسي ها نشان مي دهد ايجاد خطر براي سامانه خنک کنندگي کشتي ها و شناورهايي که در بندر پهلو مي گيرند ، آلودگي هاي زيست محيطي و ايجاد چشم انداز نامناسب در حاشيه سواحل از مهم ترين آثار زيان بار وجود زباله هاي سطحي در سواحل خزر است.
مدير کل بنادر و دريانوردي گيلان در مصاحبه با خبرنگار واحد مرکزي خبر گفت: سالانه به طور ميانگين 40 تن زباله در حوضچه بندر انزلي جمع مي شود و مشکلاتي براي کشتي ها و شناورهايي که درکانال کشتي راني هستند ايجاد مي کند.
بندر انزلي 11 پست اسکله دارد که سالانه 2 هزار و 200 کشتي خارجي و داخلي در آن پهلو گرفته و 7 ميليون تن کالا توسط اين کشتي ها در اين بندر جابجا مي شوند.
فرهاد منتصر کوهساري با اشاره به اينکه افزايش زباله هاي شناور و سرگردان در اسکله هاي تجاري اين بندر معضلي براي پهلو گرفتن کشتي هاست ، افزود: اين زباله ها که شامل بطري هاي پلاستيکي ، لاستيک خودروها ، شيشه ها و انواع ضايعات هستند به علت شناور بودن در سطح آب ، وارد سيستم خنک کننده کشتي ها و پروانه شناورها شده و مانع حرکت و پهلوگرفتن آنان مي شوند.
وي گفت: به طور مثال در سالي که گذشت ، پروانه 4 شناور باري در اسکله به علت وجود مقدار زيادي از زباله هاي سطح آب ، هنگام پهلو گرفتن کج شد و مقداري از زباله ها نيز با ورود به سيستم خنک کننده اين شناورها بيش از 3 ميليارد ريال خسارت وارد کرد.
مديرکل بنادر و دريانوردي گيلان همچنين افزود: 6 ماه قبل يک رايزن بازرگاني از کشور اسپانيا هنگام بازديد از مناظر و امکانات بندري از زباله هاي شناور سطح دريا و بوي بد آن انتقاد کرد.
به گفته فرهاد منتصر کوهساري اگرچه اداره کل بنادر و دريانوردي گيلان به تازگي با کمک بخش خصوصي يک شناور جمع آوري زباله ، براي پاکسازي 120هکتار از حوضچه بندر انزلي به آب انداخته است اما اين شناور به تنهايي قادر به جمع آوري زباله ها نيست و سطح حوضچه هاي آبي بنادر و سواحل ديگر گيلان نيز از اين زباله هاي شناور پوشيده شده است.
خبرنگار ما براي بررسي تاثير زباله هاي شناور در ايجاد بيماري هاي عفوني و پوستي به سراغ يکي از متخصصان بيماري هاي پوستي در بندرانزلي رفت.
دکتر بهزاد سليمي با اشاره به اينکه شنا کردن در آب هاي آلوده باعث ايجاد بيماري هاي عفوني و پوستي مي شود ، گفت: در تابستان گذشته 20 نفر به علت شنا کردن در آب هايي آلوده و مبتلا شدن به بيماري هاي قارچي و پوستي به وي مراجعه کردند و عده اي هم هنگام شنا کردن به علت برخورد با تکه هايي از بطري هاي شيشه اي زخمي شدند که به صورت سرپايي درمان شدند.
اما مديرکل حفاظت محيط زيست گيلان نيز انباشته شدن زباله هاي شناور سطح آب دريا را تهديدي براي محيط زيست دريايي برمي شمرد و مي گويد: اين زباله ها به طور عمده سطح وسيعي از آب را مي پوشاند و مانع رسيدن اکسيژن و نورکافي به عمق دريا مي شوند و حيات آبزيان را به خطر مي اندازد.
اميرعبدوس با اشاره به اينکه زبالههايي مانند شيشه هيچگاه تجزيه نميشوند و كيسههاي نايلوني و پلاستيکي هم گاهي حدود 500 سال طول مي کشد تا تجزيه شوند مي افزايد: اين زباله ها تا مدت ها روي آب باقي مي مانند.
وي مي گويد: گاهي پرندگان دريايي ، فك ها ، لاك پشت ها و ماهي ها درطناب هاي پلاستيكي شناور گرفتار و به تدريج خفه مي شوند و در مواقعي نيز ماهي ها از اين زباله ها به خصوص زباله هايي که مشتقات شيميايي دارند تغذيه مي کنند و اين مواد در بدن آنان رسوب کرده و با ورود به چرخه غذايي، سلامت انسان هايي را که از اين ماهي ها استفاده مي کنند نيز به خطر مي اندازند.
مديرکل حفاظت محيط زيست گيلان در پاسخ به سوال خبرنگار ما درباره برخورد محيط زيست با آلوده کنندگان رودخانه ها مي گويد: بخش عمده اي از زباله هاي شناور در دريا ، زباله هاي روستايي است که در رودخانه ها رها مي شود که در اين زمينه ، امسال به 6 دهيار متخلف تذکر داده شد و 3 نفر از آنان نيز به مراجع قضايي معرفي شدند.
عبدوس مي افزايد : بارها گزارش هايي مبني بر اينکه ماشين هاي حمل زباله ، زباله ها را نيمه هاي شب در رودخانه ها تخليه مي کنند دريافت کرده ايم که گرچه مدارک کافي براي اثبات اين تخلفات نداريم اما در برخي موارد با متخلفان برخورد قانوني صورت گرفته است.
وي همچنين بر لزوم مشارکت دستگاه ها و نهادها براي فرهنگ سازي درباره حفاظت از محيط زيست به ويژه رودخانه ها و رها نکردن زباله هاي تجزيه ناپذير در آنها توسط شهروندان و روستاييان تاکيد کرد و گفت: اداره کل حفاظت محيط زيست گيلان به عنوان متولي حفاظت از محيط زيست ، امسال 12 کارگاه آموزشي برگزارکرد اما اين سازمان به تنهايي نمي تواند در اين زمينه فرهنگ سازي کند و همه نهادها بايد در کنار مردم در حفظ محيط زيست بکوشند.
در نهايت از آنجايي كه درياي خزر محصور در خشكي است ، ظرفيت آن نسبت به درياهاي ديگر محدودتر است و آلودگي ها و زباله هايي که از طريق رودخانه ها به آن راه مي يابد تا سال ها در اين دريا باقي مي ماند که علاوه بر آسيب رساندن به کشتي ها و شناورها ، حيات آبزيان را نيز به خطر مي اندازد.
آنچه مسلم است مسئوليت حفاظت از محيط زيست دريايي بر عهده همه ما است چرا که نظارت و کنترل مسيرهاي 97 رشته از رودخانه هاي گيلان ميسر نيست و جمع آوري زباله هاي سطح دريا نيز هزينه بر و وقت گير است به طور حتم رفع معضل زباله هاي شناور مستلزم مشارکت همگاني و فرهنگ سازي بيشتر است.