اصفهان/
کوس‌های سرنوشت مرگ زنده‌رود را می‌نوازند / ثانیه‌ها در انتظار هبوتی در کویر زاینده‌رودند
زمزمه‌های خاموش شدن زاینده‌رود این روزها تیتر اصلی همه رسانه‌های محلی و ملی اصفهان است و گویا با این تصمیم مدیران شهری، قرار است بار دیگر شاهد خشک شدن دوباره زاینده‌رود برای ماه‌های متمادی تا نوروز سال آینده باشیم.
به گزارش گروه استان هاي باشگاه خبرنگاران ، از اصفهان، روزگارانی دور که شاید سن هیچ کدام از شماها قد ندهد در بستر همه درختان، نی‌زارها و شالیزارها روان بودم و پی در پی جریان داشتم، منی که دلیل نام گذاریم این بود که در طول مسیر خود باغ‌ها و کشتزارهای فراوانی را آباد و زنده می‌کردم، اما در روزگار کنونی خود در حسرت جرعه‌ای آب درمانده‌ام، روزگاری بود که مردم و کشاورزان چه جان‌ها کندند و چه مرارت‌ها برای سهمی از زندگیشان به تونل‌های اول، دوم و سوم به منظور راه‌ا‌ندازیش اختصاص دادند، اما این روزها حق همان‌ها که تحت عنوان "حق‌آبه" حتی مهر زنانشان نیز شده بود به تاراج می‌رود، ای کاش خط‌‌القعر میان جانم فدای زیبایی پارک‌ها و مسطح شدن آب روان برای زیبایی شهر اصفهان نمی‌شد تا امروز شاهد خشکی‌ام که روزی و زندگی هزاران هزار انسان به آن وابسته است، نبودیم، مدت‌ها است که به من ثابت شده اگر درب‌های رحمت خداوند به روی مردم اصفهان باز نشود کسی چندان دلش به حال من نمی‌سوزد، حتی اگر مصوبه‌های پر و پا قرص دولت پشت آن باشد، برای نجاتم از بی‌آبی کفایت نمی‌دهد.
وصیت می‌کنم؛ «بگذارید زنده بمانم زنده به گورم نکنید»
زاینده‌رود سال‌های سال همیشه روان بود و شاید بارها و بارها بدون هیچ ترسی از نبود آب از کنار این رودخانه فلات مرکزی رد می‌شدیم و هیچ اضطراب و یا فکری در مورد خشک شدن و حتی کم آبی آن متصور نمی‌شدیم، اما چند سالی است که رودخانه همیشه مواج دست‌خوش اتفاقات و جریاناتی شد که همیشه با ترس جریان آب زاینده‌رود را تماشا می‌کنیم و اطمینان داریم که این جریان روزی قطع می‌شود.
این روزها خشکسالی واژه آشنایی برایمان شده است، گویی با پوست و خونمان عجین شده، گویی دیگر پرآبی رودخانه و سیرابی محصولات کشاورزی شهرمان باید سوژه‌های ناب خبریمان باشد، گویی دیگر بی‌اعتنا از واژه خشکسالی که شاید روزهایی در برابرش نه تنها اعتراض بلکه شورش و غلیان نیز در برابرش برایمان دور از انتظار نبود، با وجود همه این موارد این روزها نه تنها در برابر کلمه خشکسالی که برابر خشکیدن زاینده‌رود دیگر رمقی برای اعتراض گویا باقی نمانده است و بی‌تفاوت از برابر تمام اتفاقات این شهر تنها نظاره کنان می‌گذریم.
زاینده‌رود همیشه جاری، به رودخانه‌ای فصلی تبدیل شده است که آن هم به لطف اعتراض‌های پی در پی کشاورزان به دلیل عدم معیشت روزمره، شاهد جاری بودن آب در زاینده‌رود می‌شویم، البته این در حالی است که نبود آب در زاینده‌رود تنها ضربه روحی به مردم این دیار نمی‌زند و تبعات اقتصادی و فرهنگی بسیاری برای این شهر دارد.
مردم اصفهان از سال 1379 که برای نخستین بار زاینده‌رود خشک شد، تنها نظاره‌گر پل‌های تاریخی این شهر بودند که در کویری برهوت قد علم کرده‌اند.
این جای بسی تأسف است که در شرایطی که تابستان را در پیش‌رو داریم و ورود توریست‌ها و مسافران و گردشگران را به این استان داریم شاهد خشکی نگین انگشتری نصف جهان می‌شویم و با این تفاسیر با کمبود صنعت توریست روبرو می‌شویم، باید دید که خشک شدن زاینده‌رود کاهش مسافران و توریست‌ها را به این شهر سبب می‌شود آن هم در این ماه‌ها که باید با افزایش بسیار جمعیت روبرو باشیم اما انگار خبری از مسافر در این شهر نیست.
*پروژه‌های آبی اصفهان هنوز اندر خم یک کوچه است
از همه این تفاسیر که بگذریم، اصفهانی‌ها و کشاورزان هنوز هم چشم انتظار افتتاح پروژه‌های آبی وعده شده مسئولان به منظور رفع مشکل بی‌آبی کشاورزان هستند که در این راستا پس از 18 سال با وجود وعده‌های پی در پی مسوولان شهری و استانی هنوز شاهد افتتاح تونل سوم کوهرنگ نیستیم.
گفتنی است به وسیله این تونل کار انتقال آب به میزان حدود 255 میلیون متر مکعب در سال صورت می‌گیرد، قسمتی از کمبود آب منطقه مرکزی ایران برای مصارف شرب صنعت، کشاورزی تأمین می‌شود و افزایش حجم آب تنظیم شده سد زاینده رود اصفهان که با استفاده از سد مخزنی کوهرنگ 3 طراحی شده است، محقق می‌شود اما این مسئله در حالی است که با وجود همه این خلف وعده‌ها مسئولان در روزهای گذشته نوید آب‌رسانی به فلات مرکزی از کارون و خزر را مژده می‌دهند.
*آب زاینده‌رود گز اصفهان نیست که به سوغات می‌برید
البته این در حالی است که غیر از کم شدن بارندگی در کل کشور و به تبع آن استان اصفهان که از مهم‌ترین دلایل خشک شدن زاینده‌رود است موارد دیگری نیز در خشکی این رود مرکزی ایران دخیل هستند، نبود مدیریت صحیح برای ساماندهی به وضعیت آب رودخانه زاینده‌رود در بالادست و پایین دست رودخانه، استفاده از پمپ‌های مکش آب در مسیر جاری شدن آب به زاینده‌رود و همچنین فروش بی‌رویه آب به استان‌های دیگر، دوراندیش نبودن مدیران قبلی برای ایجاد طرح‌ها و ساماندهی به مسئله آب زاینده‌رود برای روزهای آینده و تنها پرداختن به حال و دخل و تصرف در مسیر رودخانه توسط برخی از ارگان‌ها از جمله مواردی است که به خشک شدن بیشتر زاینده‌رود دامن زده است.
120 ساعت تا خشک شدن شاهرگ حیاتی فلات مرکزی باقی مانده است، نمی‌دانیم برداشت بی‌رویه آب در بالادست، پمپاژ آب توسط صنایع به منظور تأمین آب مورد نیاز فضاهای سبز ایجاد شده در اطراف این کارخانه‌ها و همچنین تأمین آب دریاچه تفریحی به منظور گشت و قایق‌سواری و یا به سوغات و شاید تاراج بردن آب زاینده‌رود توسط استان‌های دیگر را دلیل این خشکی دوباره بدانیم، اما اینجا است که اگر نتوانیم به عنوان قلم به دستان سرزمین جلوی این بی عدالتی و شکسته شدن حقوق حق‌آبه‌داران زاینده‌رود را بگیریم باید قلم‌هایمان را بشکنیم و به سوگواری قلم‌هایی بنشینیم که بی هنر نوشتند تا تنها سیاه کاغذی را بر روی قلب تپنده زنده‌رود به یادگار بگذارند.
*بهشتآباد در انتظار بهشت وعده داده مسئولان اصفهانی
البته با توجه به برخی از پیگیری‌های مسئولان شهری و استانی اوراق مشارکتی از 16 اسفند ماه گذشته فروخته شد که در این راستا برخی در استان‌های مجاور درصدد جلوگیری از فروش این اوراق بودند و البته نکته قابل توجه در فروش اوراق بهادار این است که از 90 میلیارد تومان اوراق مشارکت خریداری شده تنها 20 درصد متعلق به اصفهانی‌ها بود که این مسئله نشان از عدم توجه مردم و شاید بی‌اعتمادی آنها نسبت به اجرای این پروژه است.
شایان توجه است که تعدادی از مسئولان استان هم‌جوار خوزستان که شاید بتوان آن را به عنوان «رقیب» بر سر راه پروژه بهشتآباد دانست در راستای عدم خرید مردم اصفهان مباحث مختلفی را در این زمینه مطرح کردند که چندان خوشایند و باب میل مردم اصفهان نبوده است.
محمد مهدی اسماعیلی نیز گویا مهر تأییدی بر بسته شدن آب استان اصفهان از 12 خرداد ماه زده است و به همین منظور باید روزشمار خشکسالی زاینده‌رود را فریاد بزنیم، اما این در حالی است که معاون سیاسی و امنیتی استانداری اصفهان ادعا دارد که با یک طرح منطقی در حوزه آب منطقه‌ای استان با وجود همه مشکلات از 24 اسفند ماه تا امروز برنامه با موفقیت اجرا شده و تعهدات در همه بخش‌ها انجام شده است.
این سخنان محمد مهدی اسماعیلی در صورتی به گوش می‌رسد که مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی استان اصفهان مدعی است با بسته شدن آب حدود 45 تا 50 درصد از محصولات کشت شده به دلیل نرسیدن آب مورد نیاز آخر تا برداشت کشت در منطقه شرق اصفهان که به ویژه به زیر کشت گندم و جو رفته است از دست می‌رود.
همه نگرانی مردم اصفهان از غایب شدن زاینده‌رود این شهروند همیشگی و باوفای نصف جهان بوده و ترسی بزرگ در دل دارند که امسال نیز زاینده‌رود همیشه مواج همچون سال گذشته به زمینی برای فوتبال کودکان و یا چراگاهی برای دام‌های گرسنه تبدیل شود.
و ای کاش که هیئت دولت در این میان حکمیتی عادلانه را انجام می‌داد تا همه درگیری‌ها خاتمه می‌یافت و این آب روان که سرمایه سازنده‌ای به منظور توسعه اقتصادی و کشاورزیمان به حساب می‌آید به تاراج انتقادها و رقیبان نمی‌رفت.
نکته حائز اهمیت این است که بنا بر گفته مسئولان آب منطقه‌ای اصفهان حجم فعلی آب پشت سد زاینده رود را 274 میلیون متر مکعب، اعلام کرد، این در حالی است که میانگین بلندمدت حجم آب این سد به طور معمول در حدود یک میلیارد مترمکعب بوده و با این وصف امسال با وجود بارش‌های مناسب در سطح استان، سد زاینده رود کمترین حجم آب طی دوره بهره‌برداری یعنی کمترین میزان طی چهار دهه گذشته را تجربه می‌کند.
و اینکه دبی آب ورودی به پشت سد زاینده رود 81 متر مکعب بر ثانیه و دبی خروجی 48 مترمکعب بر ثانیه و دبی کلی آب بستر رودخانه 20 تا 25 مترمکعب بر ثانیه اعلام شده است.
باید در نظر داشت که طولانی شدن اجرای برخی از این طرح‌ها سبب بروز بسیاری از حاشیه‌های خبری و اظهار نظرهای جنجالی مدیران مختلف اصفهانی در برابر یکدیگر شد که در این بین تقلیل نیروی تصمیم‌گیری استان برای رفع مشکلات سر راه آن، شاید کمترین آسیب بروز این حاشیه‌ها بود.
ذکر این نکته بیهوده به نظر نمی‌رسد که احیای رودخانه‌ای که علاوه بر تأمین حیات اقتصادی یک استان پشتیبانی از محیط زیست اصفهان را نیز در کارنامه درخشان خود در قبال این استان دارد، وظیفه‌ای نه تنها استانی بلکه ملی باید تلقی شود که البته طی ماه‌های اخیر با سفرهایی که برخی از مسئولان کشوری به این استان در این راستا داشته‌اند، گویای این مدعا است.
اما به خاطر داریم که بسنده کردن به چند سفر مقام مسئول دردی از دردهای چند ساله اصفهان در مورد زنده‌رودش دوا نمی‌کند و تصمیم‌گیری در مورد این حوزه آب‌رسانی عظیم استان و حتی کشور باید در درون جلسات هیئت دولت مطرح و چاره‌ای اساسی برای آن اندیشیده شود تا دیگر شاهد اعمال سلیقه‌های شخصی و گروهی عده‌ای فرصت‌طلب در این میانه نباشیم.
به متن کشاندن آسیب‌ها و ارائه راهکارها در جلسات تخصصی مدیران و ذی‌ربطان بخیه‌ای بر پیکره خشک و از هم گسیخته زنده‌رود می‌زند و از هدر دادن بیشتر فرصت‌ها جلوگیری می‌کند چرا که زنده‌رود بیشتر تشنه دلسوزی است تا فرصت سوزی.
نفس‌هایت گرم به خاطر تمام تپش‌های بی‌دریغت به قلب ایران، زاینده‌رود، اما افسوس که با همه انتظارهایت باز هم توانایی جلوگیری خشک شدنت را نداشتیم.
