به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران زاهدان با توجه به وزش بادهای معروف ۱۲۰ روزه سیستان که همواره از شمال غرب به جنوب شرق میوزد.درهای ورودی کلیه خانهها ی این شهر در ضلع جنوبی ساختمان قرار دارد.این شهر دارای برج و بارو نمیباشد که در حقیقت ثبات امنیت در آن روزگار را بیان میکند.
بقایای این شهر تاریخی در محوطهای به طول تقریبی ۴ تا ۵ کیلومتر قابل رویت است.
دهانه غلامان دارای ساختمانهای بزرگ عمومی، معبد، محلههای مسکونی، خیابان، آبراهه، محلههای نظامی و صنعتی میباشد. این شهر تنها مکان باستانی دوران هخامنشیان است که حاکمیت ایران را بر نواحی شرقی به خوبی نشان میدهد.
این شهر که در زیر تودهای عظیم از شنهای روان مدفون شده بود اولین بار در سال 1339 شناسایی و در طی سالهای 44-1341 مورد خاکبرداری وکاوش قرار گرفت. این شهر در نزدیکی رودخانه خشک رود بیابان و شعبات رودخانه هیرمند شکوفا شد.این شهر از جهات گوناگونی دارای اهمیت میباشد از یک سو تنها شهر خشت وگلی از روزگار هخامنشیان است که در آن بر خلاف سایر آثار و شهری به جا مانده از این دوره نشانگر زندگی پادشان و کاخهای مربوط به آنها میتوان به وضوح زندگی مردم عادی و خانههای آنها را در کنار ساختمانها و بناهای عظیم عمومی یا دولتی مشاهده کرد.
از سوی دیگر این شهر از جمله شهرهای منحصر به فرد در شرق ایران است که بدون برنامهریزی رشد نکرده بلکه احداث شهر با نقشه و برنامهریزی مدون و از پیش تعیین شده صورت گرفته است.
بناها و ساختمانهای شهر تماما از خشت و با نقشههای مربع یا مستطیل شکل منظم و دارای ستونهای فراوان و با پوشش سقفهای گنبد و ضربی میباشند. در تعبیه ورودی و پنجرهها جهت وزش بادهای سیستان در نظر گرفته شده است و آنچه در این شهر بیشتر از همه مشهود است توجه مردم این شهر به مذهب و اجرای آئینهای خاص نیایشی در آن میباشد که به همین دلایل بسیاری این شهر را به نام معبد دهانه غلامان نیز میشناسند./س