شیخ حسن جوری نیشابوری، یکی از عارفان برجسته تاریخ ایران و رهبر معنوی و دینی نهضت سربداران خراسان در قرن هشتم هجری است.

به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگاران مشهد این مجاهد بزرگ، با پیروی از تعالیم و آموزه‌های استاد بزرگ خود -شیخ خلیفه مازندرانی-، فعالیت‌های ارزشمند و بی‌همتایی را در زمینه آزادی ایران و ایرانیان از سلطه بیگانگان تاتار زمان خود، گسترش مذهب تشیع دوازده امامی و برپایی عدالت و مساوات اجتماعی بر اساس تعالیم اسلامی به انجام رسانید و سرانجام در راه آرمان‌های الهی و انسانی‌اش، به درجه رفیع شهادت نائل گردید.

مبانی اندیشه وی بر «باور به تشیع اثنی عشری، تاکید بر مسئله ولایت و جهان‌بینی مهدویت، جدایی‌ناپذیری دین و دولت از یکدیگر و مبارزه با ظلم و ستم» مطرح بوده است. تاریخ تولد وی مشخص نیست و در سال ۷۴۶ هجری کشته شد. آرامگاه وی در ۱۵۰ کیلومتری شرق شهر شاهرود، واقع در روستای کلاته میرعلم فیروزآباد حوالی روستای فرومد است. این آرامگاه متشکل از یک اتاق چهار در سه و گنبدی مدور بوده که از خشت خام ساخته شده‌است.

شیخ حسن جوری، در اوایل قرن هشتم هجری، در روستای جور، از قرای نیشابور، به دنیا آمد و در زادگاه خود در نیشابور به تحصیل علوم دینی پرداخت و به درجه مدرسی نایل شد، تا اینکه آوازه وعظ و بیان و تبلیغ شیخ خلیفه مازندرانی را در سبزوار شنید و علاقمند شد تا به سبزوار برود .

شیخ حسن، آنچه را می‌جست در محضر شیخ خلیفه یافت و از مریدان خاص شیخ خلیفه گشت چون شیخ خلیفه به شهادت رسید، مریدان او به دور شیخ حسن جمع شدند و از او خواستند تا با قبول جانشینی راه او را دنبال نماید.

با توجه به اوضاع بعد از واقعه ناگوار قتل شیخ خلیفه، شیخ حسن جوری، ماندن در سبزوار را به مصلحت ندید و به نیشابور عزیمت کرد.

شیخ حسن جوری، اهداف خود را از قیام علیه ظلم و ستم، این گونه بیان می‌کند که وی با تکیه بر اصول و تعالیم شیعه اثنی عشری برای رفع ظلم و ستم از سر مسلمین به پا خواسته و به یاری افراد دیگر قیام کرده است تعالیم وی بر چهار محور بود.

تشیع اثنی عشری با تاکید بر مساله ولایت(1

تاکید بر جهان‌بینی مهدویت(2

جدایی‌ناپذیری دین و دولت از یکدیگر(3

4)مبارزه با ظلم و ستم در همه جوانب و گسترش عدل و عدالت بین رعایا با توجه به اصول تشیع اثنی عشری

ایدئولوژی مهدویت تشیع اثنی عشری (دوازده امامی) مساله ستم‌ستیزی و عدالت‌گستری را در پی داشت و شیخ حسن به دنبال این مساله بود.

پیروان شیخ حسن کسانی بودند که برای پیوست به وی، انگیزه‌های مختلفی داشتند که قبل از همه، مساله ایمان مذهبی اینان به اصول تشیع اثنی‌عشری و پیشبرد آن بود که در درون خود، ستم‌ستیزی و عدالت‌گستری نیز نهفته است.

دولت سربداران که شیخ حسن جوری، پس از شیخ خلیفه مازندرانی، رهبری این نهضت را بر عهده گرفت، از دو جناح یکی جناح شیخیان ودیگری جناح سربداری تشکیل گردیده بود.

هر دوی این جناح‌ها، دارای خصوصیات ویژه‌ای بودند که در بعضی از نقاط، اشتراک داشتند؛ دورنمای قیام سربداران، مذهب تشیع اثنی‌عشری بوده و ویژگی‌هایی داشت که آن‌ها را از قیام‌های دیگر روزگار، متمایز می‌کرد از جمله مذهب، بیگانه‌ستیزی، ستم ستیزی، اعتقاد به مهدویت، فتوت و جوانموری، بُعد مردمی، بُعد شهریگری، مساله عدم توارث، مساوات‌طلبی، کمک به قیام‌های دیگر، نظیر کمک به قیام سربداران کرمان، سمرقند و مازندران. علت فروپاشی سربداران را بایستی در روح پرآشوب آن زمان جستجو کرد که ملوک‌الطوایف برای کسب قدرت به جان هم افتاده بودند.

و از جمله علت دیگر فروپاشی سربداران، دودستگی و انشقاق آنها به دو جناح شیخیان و سربداری بود که این دو جناح، از همان اوایل، به مخالفت با یکدیگر پرداختند و باعث تضعیف درونی خود شدند و از سوی دیگر، مبارزه بر سر قدرت در میان جناح سربداری نیز مزید بر علت شد.

با وجود فروپاشی حکومت سربداران، سنت و تفکر سربداران باقی ماند و در نهضت‌های عصر تیموری چهره نمود. تا اینکه در زمان صفویان، تشیع اثنی‌عشری، مذهب رسمی کشور اعلام گردید/س


برچسب ها: شیخ ، حسن ، جوری
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.