تقویم روز؛
از آغاز سلطنت "فتحعلی شاه" تا اجباری شدن نام خانوادگی برای ایرانیان
اجباری شدن نام خانوادگی برای افراد در ایران، آتش‌سوزی «مسجدالاقصی» قبله اوّل مسلمانان، آغاز هفته جهانی مسجد، درگذشت «امام بخاری» محدث بزرگ اهل سنَّت، آغاز سلطنت «فتحعلی شاه قاجار» دومین پادشاه سلسله‌ی قاجاریه و ... از مهمترین رخدادهای تاریخ امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز دوشنبه 30 مرداد 1391 خورشیدی، 2 شوال 1433 هجری و 20 آگوست 2012 میلادی است.
مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
آغاز هفته جهانی مسجد (تصویب در سال 1382 ش)
به
پیشنهاد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با تصویب وزرای امور خارجه
کشورهای اسلامی در اجلاس تهران، هفته جهانی مسجد از سی‌ام مرداد ماه برابر
با 21 اوت همزمان با سالگرد آتش زدن مسجدالاقصی توسط رژیم صهیونیستی
اسرائیل، برگزار می‌شود. در این اجلاس از کشورهای عضو خواسته شد با هدف ارج
نهادن به نقش مساجد و صیانت از آنها به عنوان اماکن مقدسه، در احیاء و
تجلیل از این روز تلاش کنند.
ارایه الگوی مناسب برای بزرگداشت هفته مسجد، تبیین مطالبات و نیازهای مساجد، بررسی وضعیت گذشته و حال مساجد، بررسی نقش مساجد در تعامل بین دین و دولت و معرفی و قدردانی از ائمه جماعات موفق از جمله موضوعاتی است که در این هفته مطرح می‌گردد. تبیین قداست و عظمت مسجد، تکریم نیروهای فعال در مساجد، توجه به عمران و آبادانی معنوی و فیزیکی مساجد، تلاش برای بهبود محتوای برنامه‌های فرهنگی مساجد و ایجاد هماهنگی بین متولیان این اماکن شریف نیز باید در این هفته مورد توجه قرار گیرند.
اجباری شدن نام خانوادگی برای ایرانیان (1313 ش)
در ایران انتخاب نام خانوادگی از سال‌های انقلاب مشروطه در میان قشر روشنفکر جامعه رواج یافته بود، اما با پایان یافتن جنگ جهانی اول و در سال 1304، واحد زیرمجموعه بلدیه به «اداره» ارتقا یافت و عنوان «احصائیه» برای آن انتخاب شد. پس از آن و در زمان سلطنت رضاشاه، در سال 1313 با تصویب قانون مدنی، استفاده از القاب گذشته منسوخ و انتخاب نام خانوادگی برای کلیه اتباع ایران اجباری شد. در این دوران، افرادی به عنوان مامور ثبت به مناطق مختلف فرستاده می‌شدند تا نام خانوادگی برای هر طایفه مرجع قانونی داشته باشد. گزینش نام خانوادگی نیز، معمولا از چند روش پیروی می‌کرد که یکی از آنها پیشه نیاکان در یک قوم است.
محل اسکان قوم و نام یا شهرت بزرگ خاندان (پدر، پدربزرگ، جد)، از دیگر شیوه‌های متداول انتخاب نام خانوادگی بوده است. گاهی هم یک نام خانوادگی بر اساس شغل یا حرفه (همچون صراف، جواهریان، پزشکزاد) یا یک ویژگی بدنی یا فیزیکی (خوش‌چهره، قهرمان) بازمی‌گشت. در نهایت و با تصویب قانون مدنی کشور در سال 1313 ثبت نام خانوادگی نیز، اجباری شد. بر اساس قانون، سرپرست خانواده باید برای خانواده خود نام‌خانوادگی انتخاب می‌کرد و نام خانوادگی تخصیص یافته از سوی وی به سایر افراد خانواده‌اش هم اطلاق می‌شد؛ و از آن زمان تاکنون بیش از چهار نسل از ایرانیان به این نام‌های خانوادگی خوانده می‌شوند.
درگذشت حکیم و متکلم شهیر «امام فخر رازی» (606 ق)
فخرالدین محمد بن عمر رازی معروف به امام فخر رازی در سال 544 قمری در ری به دنیا آمد. اعتراض‌ها و شک‌های فراوان وی در مورد مسائل مختلف سبب شد که او را «امامُ المَشَکّکین» بنامند. وی عاقبت به خوارزم رفت و با علمای آن سامان به مذاکرات دینی پرداخت. پس از طرح شبهات خود، از جانب بزرگان شهر، از آن دیار اخراج گردید. فخر رازی سپس به ماوراءالنهر عزیمت نمود و باز به همان سبب تبعید شد و سرانجام به ری رفت و در همان جا ماندگار گردید. در حلقه درس فخر رازی بیش از دو هزار تن از فقها، به تحصیل علوم می‌پرداختند. ایشان در علم کلام، از مذهب اشعری و در فقه، از مذهب شافعی پیروی می‌نمود. از امام فخر رازی، ده‌ها اثر نفیس به جای مانده که مفاتیح الغَیب یا تفسیر کبیر، عِصمةُ الانبیاء، اسرارُ النُّجوم و تحصیلُ الحَق و... از آن جمله‌اند. امام فخر رازی در سال 606 قمری در 62 سالگی در شهر هرات درگذشت.
آتش‌سوزی «مسجدالاقصی» قبله اوّل مسلمانان توسط رژیم صهیونیستی اسراییل (1348 ش)
در سی‌ام مرداد 1348 ش، مسجدالاقصی، اولین قبله مسلمین و یکی از مقدس‌ترین معابد مورد احترام ادیان آسمانی، توسط اشغالگران صهیونیست به آتش کشیده شد. ستون‌های آتش و دود تا ارتفاع صدها متری به آسمان برخاست. در قسمت جنوب شرقی در حدود دویست متر مربع از سقف مسجد کاملاً منهدم گردید و گنبد مسجد در پنج نقطه سوخت. همچنین یکی از آثار متبرک مسجد و یک منبر مخصوص که هشتصد سال سابقه داشت نیز کاملاً از بین رفت. این جنایت دردناک، بازتاب تند و موج خروشانی در جهان اسلام به وجود آورد؛ آتش خشم مبارزان نهضت اسلامی ایران را برافروخته کرد و رژیم شاه را که همیار اسراییل بود، دچار بحران جدی نمود.
تلاش روزنامه‌های ایران که دست ساواک را در پشت سر داشتند، به منظور فرو نشاندن خشم ملت مسلمان ایران بی‌نتیجه ماند. در نهایت محمدرضا پهلوی پس از این حادثه ناگزیر شد تا برای کاستن از خشم عمومی، مزوّرانه، بیانیه‌ای منتشر سازد و اظهار داغداری کند در حالی که وی پس از مدتی که در اجلاس سران کشورهای اسلامی سخنرانی می‌کرد، از مسجدالاقصی نامی نبرد. حضرت امام خمینی (ره)، آتش زدن مسجدالاقصی و کنفرانس اسلامی را به شدت محکوم کردند و کنفرانس را متهم نمودند که تلاش دارد جنایت صهیونیزم را در این حادثه لوث کند.
درگذشت «امام بخاری» محدث بزرگ اهل سنَّت (256 ق)
ابوعبداللَّه محمد بن اسماعیل بن ابراهیم مشهور به امام بخاری از محدثین بزرگ و مورد اعتماد راویان حدیث می‌باشد. وی جهت تحصیل و تصحیح احادیث نبوی به سرزمین‌های بسیاری سفر کرد و از بزرگان حدیث استفاده نمود. کتاب جامع صحیح معروف به صحیح بخاری، یکی از معروف‌ترین کتب حدیثی اهل سنت و شیعه، توسط امام بخاری تدوین گشته است. الادب المفرد، تاریخ اَوسط و السُّنن نیز از اوست.
درگذشت «ابن دهّان» مفسر و ادیب مسلمان (569 ق)
ابومحمد سعید بن مبارک معروف به ابن دهان، مفسر، ادیب و شاعر مسلمان در سال 494 ق در بغداد به دنیا آمد و پس از طی دوران تحصیلات مقدماتی، علم لغت را فرا گرفت و از بزرگان بسیاری، حدیث شنید. این لغت شناس بزرگ همچنین به ادبیات، به ویژه سرودن شعر، توجه خاصی داشت و شاگردانش را نیز به سرودن شعر تشویق می‌کرد. ابن دهان، کتابخانه‌ای عظیم داشت که در جریان طغیان رود دجله، خسارت‌های شدیدی دید. او برای احیای مجدد کتب از دست رفته، تلاش‌های بسیار کرد و سرانجام بینایی خود را در این راه از دست داد. از آثار ابن دَهّان تنها بخش کوچکی، آن هم در زمینه‌ی شعر و ادب و به صورت خطی باقی مانده است. ابن دَهّان سرانجام در 75 سالگی درگذشت.
مرگ «رومَنْ رولان» نویسنده و ادیب معروف فرانسوی (1944 م)
رومن
رولان، نویسنده بلند آوازه فرانسوی، در 28 ژانویه 1866 م در فرانسه به
دنیا آمد. او تحصیلات خویش رادر رشته تاریخ به پایان رساند و در تاریخ
موسیقی تخصص پیدا کرد؛ با این حال به ادبیات علاقه خاصی داشت. از این جهت
با نوشتن دو رشته نمایش‌نامه‌های جدید دراماتیک درصدد برآمد که سطح تئاتر
فرانسه را بالا برد ولی این نمایش‌نامه‌ها چندان توفیق نیافت. بنابراین دست
از داستان نویسی کشید و به تهیه و نوشتن شرح حال و بیوگرافی بزرگان جهان
دست زد. رولان در اوایل قرن بیستم شرح زندگی بتهوون آهنگ‌ساز شهیر آلمانی و
میکل آنژ مجسمه‌ساز هنرمند ایتالیایی را منتشر ساخت و به شهرت و افتخار
رسید. او از پیروی و تقلید از دیگر سبک‌ها گریزان بود. سبک او یکنواخت و
ساده بود تا جایی که یک دست و بی‌تنوع به نظر می‌رسید هرچند نشانه‌هایی از
تغزل در آن به چشم می‌خورد. رومن رولان سرانجام در 20 اوت 1944 م در 78
سالگی درگذشت.
آغاز سلطنت «فتحعلی شاه قاجار» دومین پادشاه سلسله‌ی قاجاریه (1212 ق)
هنوز نعش آقامحمدخان قاجار را به خاک نسپرده بودند که قسمتی از اردوی او سر به طغیان برداشت و با تدبیر حاج ابراهیم کلانتر، بقیه‌ی سپاه به تهران رفت. آقامحمد خان که فرزندی از خود نداشت، برادرزاده‌ی خود، باباخان معروف به فتحعلی میرزا را ولیعهد خود و فرمانروای فارس قرار داده بود. فتحعلی به سرعت خود را به تهران رساند و با کمک حاج ابراهیم کلانتر در عید فطر 1212 ق در 26 سالگی تاجگذاری کرد و دوران 38 ساله‌ی پادشاهی ننگین خود را آغاز نمود.
برخی از رویدادهای 20 اوت
1896: تلفن مجهز به دستگاه شماره گیر (خودکار) به ثبت داده شد.
1920: نخستین فرستنده رادیو بازرگانی روزانه (WWJ) در شهر دیترویت ایالت میشیگان آمریکا کار خودرا آغاز کرد؛ درست 20 سال پیش از این که ایران دارای فرستنده رادیویی شود.
1953: چند روز پس از این که منابع غرب اعلام کردند که شوروی دست به آزمایش بمب هیدرژنی زده است.
1955: بپاخیزی الجزایری‌ها و مراکشی‌ها بر ضد استعمار فرانسه به اوج خود رسید و نیروهای فرانسه در این روز صدها معترض و بعضا مسلح الجزایری را کشتند.
1968: نیروهای پیمان ورشو برای سرکوب هواداران سوسیالیسم ملایم (دوبچک) وارد چک اسلواکی شدند. منابع غرب شمار آنان را بالغ بر 650 هزارتن! گزارش کرده بودند.
ارایه الگوی مناسب برای بزرگداشت هفته مسجد، تبیین مطالبات و نیازهای مساجد، بررسی وضعیت گذشته و حال مساجد، بررسی نقش مساجد در تعامل بین دین و دولت و معرفی و قدردانی از ائمه جماعات موفق از جمله موضوعاتی است که در این هفته مطرح می‌گردد. تبیین قداست و عظمت مسجد، تکریم نیروهای فعال در مساجد، توجه به عمران و آبادانی معنوی و فیزیکی مساجد، تلاش برای بهبود محتوای برنامه‌های فرهنگی مساجد و ایجاد هماهنگی بین متولیان این اماکن شریف نیز باید در این هفته مورد توجه قرار گیرند.
اجباری شدن نام خانوادگی برای ایرانیان (1313 ش)
در ایران انتخاب نام خانوادگی از سال‌های انقلاب مشروطه در میان قشر روشنفکر جامعه رواج یافته بود، اما با پایان یافتن جنگ جهانی اول و در سال 1304، واحد زیرمجموعه بلدیه به «اداره» ارتقا یافت و عنوان «احصائیه» برای آن انتخاب شد. پس از آن و در زمان سلطنت رضاشاه، در سال 1313 با تصویب قانون مدنی، استفاده از القاب گذشته منسوخ و انتخاب نام خانوادگی برای کلیه اتباع ایران اجباری شد. در این دوران، افرادی به عنوان مامور ثبت به مناطق مختلف فرستاده می‌شدند تا نام خانوادگی برای هر طایفه مرجع قانونی داشته باشد. گزینش نام خانوادگی نیز، معمولا از چند روش پیروی می‌کرد که یکی از آنها پیشه نیاکان در یک قوم است.
محل اسکان قوم و نام یا شهرت بزرگ خاندان (پدر، پدربزرگ، جد)، از دیگر شیوه‌های متداول انتخاب نام خانوادگی بوده است. گاهی هم یک نام خانوادگی بر اساس شغل یا حرفه (همچون صراف، جواهریان، پزشکزاد) یا یک ویژگی بدنی یا فیزیکی (خوش‌چهره، قهرمان) بازمی‌گشت. در نهایت و با تصویب قانون مدنی کشور در سال 1313 ثبت نام خانوادگی نیز، اجباری شد. بر اساس قانون، سرپرست خانواده باید برای خانواده خود نام‌خانوادگی انتخاب می‌کرد و نام خانوادگی تخصیص یافته از سوی وی به سایر افراد خانواده‌اش هم اطلاق می‌شد؛ و از آن زمان تاکنون بیش از چهار نسل از ایرانیان به این نام‌های خانوادگی خوانده می‌شوند.
درگذشت حکیم و متکلم شهیر «امام فخر رازی» (606 ق)
فخرالدین محمد بن عمر رازی معروف به امام فخر رازی در سال 544 قمری در ری به دنیا آمد. اعتراض‌ها و شک‌های فراوان وی در مورد مسائل مختلف سبب شد که او را «امامُ المَشَکّکین» بنامند. وی عاقبت به خوارزم رفت و با علمای آن سامان به مذاکرات دینی پرداخت. پس از طرح شبهات خود، از جانب بزرگان شهر، از آن دیار اخراج گردید. فخر رازی سپس به ماوراءالنهر عزیمت نمود و باز به همان سبب تبعید شد و سرانجام به ری رفت و در همان جا ماندگار گردید. در حلقه درس فخر رازی بیش از دو هزار تن از فقها، به تحصیل علوم می‌پرداختند. ایشان در علم کلام، از مذهب اشعری و در فقه، از مذهب شافعی پیروی می‌نمود. از امام فخر رازی، ده‌ها اثر نفیس به جای مانده که مفاتیح الغَیب یا تفسیر کبیر، عِصمةُ الانبیاء، اسرارُ النُّجوم و تحصیلُ الحَق و... از آن جمله‌اند. امام فخر رازی در سال 606 قمری در 62 سالگی در شهر هرات درگذشت.
آتش‌سوزی «مسجدالاقصی» قبله اوّل مسلمانان توسط رژیم صهیونیستی اسراییل (1348 ش)
تلاش روزنامه‌های ایران که دست ساواک را در پشت سر داشتند، به منظور فرو نشاندن خشم ملت مسلمان ایران بی‌نتیجه ماند. در نهایت محمدرضا پهلوی پس از این حادثه ناگزیر شد تا برای کاستن از خشم عمومی، مزوّرانه، بیانیه‌ای منتشر سازد و اظهار داغداری کند در حالی که وی پس از مدتی که در اجلاس سران کشورهای اسلامی سخنرانی می‌کرد، از مسجدالاقصی نامی نبرد. حضرت امام خمینی (ره)، آتش زدن مسجدالاقصی و کنفرانس اسلامی را به شدت محکوم کردند و کنفرانس را متهم نمودند که تلاش دارد جنایت صهیونیزم را در این حادثه لوث کند.
درگذشت «امام بخاری» محدث بزرگ اهل سنَّت (256 ق)
ابوعبداللَّه محمد بن اسماعیل بن ابراهیم مشهور به امام بخاری از محدثین بزرگ و مورد اعتماد راویان حدیث می‌باشد. وی جهت تحصیل و تصحیح احادیث نبوی به سرزمین‌های بسیاری سفر کرد و از بزرگان حدیث استفاده نمود. کتاب جامع صحیح معروف به صحیح بخاری، یکی از معروف‌ترین کتب حدیثی اهل سنت و شیعه، توسط امام بخاری تدوین گشته است. الادب المفرد، تاریخ اَوسط و السُّنن نیز از اوست.
درگذشت «ابن دهّان» مفسر و ادیب مسلمان (569 ق)
ابومحمد سعید بن مبارک معروف به ابن دهان، مفسر، ادیب و شاعر مسلمان در سال 494 ق در بغداد به دنیا آمد و پس از طی دوران تحصیلات مقدماتی، علم لغت را فرا گرفت و از بزرگان بسیاری، حدیث شنید. این لغت شناس بزرگ همچنین به ادبیات، به ویژه سرودن شعر، توجه خاصی داشت و شاگردانش را نیز به سرودن شعر تشویق می‌کرد. ابن دهان، کتابخانه‌ای عظیم داشت که در جریان طغیان رود دجله، خسارت‌های شدیدی دید. او برای احیای مجدد کتب از دست رفته، تلاش‌های بسیار کرد و سرانجام بینایی خود را در این راه از دست داد. از آثار ابن دَهّان تنها بخش کوچکی، آن هم در زمینه‌ی شعر و ادب و به صورت خطی باقی مانده است. ابن دَهّان سرانجام در 75 سالگی درگذشت.
مرگ «رومَنْ رولان» نویسنده و ادیب معروف فرانسوی (1944 م)
آغاز سلطنت «فتحعلی شاه قاجار» دومین پادشاه سلسله‌ی قاجاریه (1212 ق)
هنوز نعش آقامحمدخان قاجار را به خاک نسپرده بودند که قسمتی از اردوی او سر به طغیان برداشت و با تدبیر حاج ابراهیم کلانتر، بقیه‌ی سپاه به تهران رفت. آقامحمد خان که فرزندی از خود نداشت، برادرزاده‌ی خود، باباخان معروف به فتحعلی میرزا را ولیعهد خود و فرمانروای فارس قرار داده بود. فتحعلی به سرعت خود را به تهران رساند و با کمک حاج ابراهیم کلانتر در عید فطر 1212 ق در 26 سالگی تاجگذاری کرد و دوران 38 ساله‌ی پادشاهی ننگین خود را آغاز نمود.
برخی از رویدادهای 20 اوت
1896: تلفن مجهز به دستگاه شماره گیر (خودکار) به ثبت داده شد.
1920: نخستین فرستنده رادیو بازرگانی روزانه (WWJ) در شهر دیترویت ایالت میشیگان آمریکا کار خودرا آغاز کرد؛ درست 20 سال پیش از این که ایران دارای فرستنده رادیویی شود.
1953: چند روز پس از این که منابع غرب اعلام کردند که شوروی دست به آزمایش بمب هیدرژنی زده است.
1955: بپاخیزی الجزایری‌ها و مراکشی‌ها بر ضد استعمار فرانسه به اوج خود رسید و نیروهای فرانسه در این روز صدها معترض و بعضا مسلح الجزایری را کشتند.
1968: نیروهای پیمان ورشو برای سرکوب هواداران سوسیالیسم ملایم (دوبچک) وارد چک اسلواکی شدند. منابع غرب شمار آنان را بالغ بر 650 هزارتن! گزارش کرده بودند.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
