وی ادامه داد:معلوليت، جزو بيماريها و مشكلاتي است كه چندين علت مختلف ممكن است در ايجاد آن دخيل باشد اما برخي از اين عوامل، مثل حوادث و جنگها در اختيار ما نيستند و جزو تبعات شرايط ويژه ميباشند كه از بحث بدن و بيماري جدا ميشود.
وی افزود: بر اساس يافتههاي دانشمندان رشتهي ژنتيك، ژنها عامل حفظ اطلاعات مربوط به بسياري بيماريها هستند و ميتوانند اين اطلاعات را از والدين به فرزندان منتقل نمايند.
ژیان عابدازدواجهاي فاميلي را يكي از علل گسترش معلوليت در كشور بخصوص در ميان گروههايي دانست كه آگاهيهاي كافي ندارند و گفت: تا زماني كه ازدواجهاي فاميلي از طريق قوانين يا روشهاي پيشگيرانه، محدود نشود، ميزان معلوليتهاي ناشي از اين ازدواجها همچنان بر جامعه هزينه وارد ميكند.
وي خاطر نشان كرد: بعضي مردم تصور ميكنند كه ازدواج دختر خاله با پسر خاله يا دختر دايي با پسر عمه از ازدواج دختر عمو و پسر عمو خطر كمتري دارد در حالي كه اين تصور غلط است.
ژیان عابددر خصوص ميزان خطر اين نوع ازدواجها اظهار داشت: از نظر ريسك خطر معلوليت يا بيماريهاي ژنتيك، چهار گروه دختر عمو پسر عمو، دختر دايي پسر عمه، دختر خاله پسر خاله و دختر عمه پسر دايي، هيچ تفاوتي با يكديگر ندارند و همهي اين ازدواجها به يك اندازه، ميزان خطر بروز معلوليت يا بيماريهاي ژنتيك فرزندان را بالا ميبرند.
وي اضافه كرد: تنها با بررسي سابقه ژنتيك و آزمايشهاي دقيق دو فرد ازدواج كننده ميتوان از ميزان خطر بروز بيماريهاي ژنتيك يا معلوليت در فرزندان تا حدودي اطمينان حاصل كرد و بدون آزمايش و بررسي ژنها نميتوان نظر محتملي در اين خصوص ارائه نمود.
اين كارشناس ژنتيك با بيان اينكه برخي خانمهاي باردار از مشاور ژنتيك، نظر قطعي در باره سلامت يا عدم سلامت فرزند خود ميخواهند گفت: با هيچيك از روشهاي متداول امروز در دنياي پزشكي نميتوان به طور قطع و يقين از بروز يا عدم بروز بيماريهاي ژنتيك در فرزندان، سخن گفت و تنها خداوند است كه از اين علم آگاهي دارد و مشاوران ژنتيك و حتي پزشكان نيز تنها ميتوانند احتمالات را بيان كنند.
ژيان عابد با بيان اينكه علم ژنتيك يك علم جوان است گفت: با وجود پيشرفتهاي شگفتانگيز اين دانش در سالهاي اخير، ما هنوز علت جهش يا تغييرات ناگهاني داخل ژنها كه باعث ناهماهنگي يا تغييرات ناخواسته در زندگي افراد ميشود را نميدانيم و هنوز فاصلهي زيادي تا كشف حقايق ژنها داريم.
وي گفت: ژنها موجودات بسيار بسيار كوچكي هستند كه هزاران بار از مولكولها كوچكترند و ميلياردها عدد از آنها تنها چند ميليمتر طول دارند اما با وجود اين كوچكي، آنها حاوي اطلاعات بسيار مهمي هستند كه بر تمام زندگي افراد تأثير ميگذارد.
اين كارشناس ژنتيك گفت: اين موجودات كوچك خودشان از اجزاي كوچكتري تشكيل شدهاند كه به شكل زنجيرهها و تشكلهاي پيچيده، با يكديگر تركيب ميشوند و مثل يك حافظهي كامپيوتر بسيار ريز، ميليونها واحد اطلاعات مربوط به خصوصيات و ويژگيهاي انسان را در خود ذخيره ميكنند.
وي افزود: اگر كوچكترين اختلالي در نحوهي تركيب اين اجزاي كوچك پيش بيايد و جاي آنها تغيير كند، ميگوييم در داخل ژن يك جهش اتفاق افتاده كه اين جهش ميتواند سبب بسياري از مشكلات و بيماريهايي باشد كه به آنها بيماريهاي ژنتيك، ارثي، مادرزادي و فاميلي ميگويند.
دكتر ژيان گفت: دقيقاً معلوم نيست كه چه عامل يا عواملي و چگونه اين اختلال يا تغيير را ايجاد ميكنند اما ميدانيم كه سموم شيميايي، اشعه ايكس، پرتوهاي ماوراء بنفش و برخي شرايط زندگي امروزي مثل اضطرابها و رژيمهاي غذايي، ميتوانند در اين تغييرات نقش داشته باشند.
وي افزود: دانشمندان ژنتيك، نقشهي ژنتيك انسان را كشف كرده و نحوهي قرارگيري طبيعي ژنها را ميشناسند و دريافتهاند كه اگر تركيب اعضاي تشكيلدهندهي ژنها بهجز وضعيت طبيعي باشد، ايجاد مشكل ميكند.
تعداد ژنهاي موجود در بدن هر فرد انسان را 25 هزار عدد در هر سلول ذكر كرد و گفت: اگر اين تعداد را در تعداد سلولهاي بدن يك فرد كه حدود 400 تريليون است ضرب كنيم متوجه ميشويم كه در بدن يك شخص انسان، هزاران ميليارد از اين موجودات وجود دارند.
ژيان عابد گفت: ژنها در هنگام تقسيم سلول، خود را به دو قسمت ميكنند و هر قسمت دوباره خود را بازسازي و با نيمهي قديمي تركيب ميكند كه اين فرايند تقسيم و تركيب، يك فرايند بسيار پيچيده و بسيار دقيق است و بيشتر مشكلات و عوارض ژنتيك، در همين مرحله يعني هنگام شكستن يك ژن و تركيب مجدد آن شكل ميگيرند.
كارشناس بيماريهاي ژنتيك و مادرزادي بهزيستي خراسان رضوي در زمينهي سيستمي كه بر كار ژنها نظارت ميكند گفت: دستگاه آفرينش خداوند بسيار پيچيده است و تا امروز مشخص نشده كه چه مكانيزم و سيستمي در داخل بدن، بر نحوهي قرارگيري اجزاي ژنها، زمان حركت و تكثير آنها، تولد و مرگشان و جابجايي اين اجزا، فرمانروايي دارد اما ميدانيم كه هر چه در علم پيشرفت ميكنيم با اجزا و قطعات بسيار بسيار كوچكتري از مواد روبرو هستيم كه مطالعهي آنها را خيلي دشوار ميسازد.
وي افزود: دانشمندان اميدوارند كه بتوانند ساختار ژنها و عوامل جهشها را به طور كامل شناسايي كنند و شايد از اين طريق بتوانيم جلو بسياري از بيماريها و مشكلات انسانها را بگيريم.
دكتر ژيان گفت: ژنها ريزترين و دقيقترين سيستم ذخيره اطلاعات هستند و معادل هزاران گيگابايت اطلاعات را در يك حجم بسيار ريز كه در عقل انسان هم نميگنجد، ذخيره و منتقل ميكنند و جالب اينكه تمام اطلاعات در داخل اجزايي نگهداري ميشوند كه زنده هستند و با محيط تبادل انرژي دارند اما تولد و مرگ آنها اشكالي در ذخيره و انتقال اين اطلاعات ايجاد نميكند كه اين نيز از شگفتيهاي آفرينش است.
وي همچنين اضافه كرد: البته جهشها هميشه هم منفي نيستند چون اغلب تغييراتي كه در گياهان، ميوهها و حتي حيوانات داده ميشود از طريق آگاهي به همين جهشها است و ميتوان گفت برخي جهشها توسط انسان به صورت عمدي در ژنهاي گياهان يا حيوانات ايجاد ميشود تا هدفي كه از اين جهش مورد نظر است بدست آيد./س