باشگاه خبرنگاران-بازتاب زندگي همه طبقات اجتماعي و به ويژه انعكاس شيوه زندگي افراد متعلق به طبقه مستضعف شايد حلقهي مفقوده توليدات سينمايي در ساليان اخير باشد كمتر پيش آمده تا سينماگران دوربين خود را براي تحليل زندگي اين طبقه به كوچه هاي تنگ جنوب شهر ببرند يا تلاشي براي نمايش فرهنگ خاص اين طبقه كه همان قناعت، ايثار و فداكاري است به انجام رساند.
در نمونه هاي توليد شده پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز شايد آن تصوير روشن و واضحي كه بتواند انعكاس دهنده فرهنگ زندگي اين طبقه باشد جزء در چند سكانس كوتاه نداشته باشيم از اين رو تلاش فريدون جيراني در "سالاد فصل" براي نزديك شدن به روش زندگي اين طبقه به دليل رفتارهاي ليلا حاتمي و نمايان سازي تمايل براي ارتقا جايگاه طبقه اي، چندان تطابقي با طبقه مستضعفين ندارد يا در فيلم "نرگس" رخشان بني اعتماد نوع رفتار شخصيت ها و سرقت هايي كه از سر بي پولي صورت ميدهند آن تصوير مطلوبي كه در آرمان ايدئولوژيك قرآن و فرهنگ تشيع از طبقه مستضعف ترسيم شده انعكاس نميدهد. در فيلم "نياز" ساخته عليرضا داود نژاد كه هنوز هم از بهترين فيلم هاي ساخته شده درباره طبقهي مستضعفين و بازتاب فرهنگ ايثار در عين نيازمندي، كليد واژه اين اثر است كه نوعي زندگي مستضعفين را تداعي ميكند.
فيلم "نياز" تبلور تفكر انساني كارگرداني بود كه در ديگر ساختههايش نتوانست به اوج نياز برسد.
"بچه هاي آسمان" يكي ديگر از فيلم هايي است كه پرداختي به طبقهي مستضعفان دارد نكتهي مهمي كه در اثر مجيد مجيدي قابل مشاهده است نگاه دلجويانه وي به طبقهاي است كه تصويري مهجور در توليدات سينمايي دارد و فرهنگ والاي انساني آن ها در پس برخي تصاوير رسانه اي از رفتارهاي هنجارشكنانه افراد منتسب به اين طبقه فراموش شده است. "بچه هاي آسمان" بازتاب دقيق انسانيت طبقه اي است كه گاه تصويري وارونه از برخي بي قانوني هاي محيط زندگيشان در فيلم هايمان مشاهده كرديم.
"مهمان مامان" نيز با فضاي مفرح همدلي و تعامل آدم هاي مستضعف را نشان داد و با شيوه اي درست فرهنگ جامعه ايراني در مهمان پذيري را بازتاب داد؛ تلاش همسايه ها براي نيك فرجامي عفت خانم و نمايش تلاش همدلانه اين طبقه در هنگام گرفتاري و ميل به كمك توانست تا متفاوت ترين تصوير سينمايي از اين طبقه را با زبان كمدي به مخاطب عرضه كند.
در سال هاي اخير تصاوير متفاوتي از طبقه فقير جامعه شاهد بوديم به طوري كه با ژانرهاي متفاوت كمدي و ملودرام، روش زندگي طبقهي مستضعف به تصوير كشيده شده است اما نكته اي كه مسلم است نگاه ضعيف فيلمسازان ايراني به قشر پائين جامعه است.
اكثر فيلم هاي سينماي ما پر شده از قشر ثروتمند جامعه و نمايشي از زندگي و مشكلات قشر پائين جامعه كمتر در فيلمهايمان به چشم مي خورد.
حال اين سوال مطرح مي شود كه چرا در فيلم هاي ايراني نبايد به قشر مستضعف پرداخت بيشتري صورت گيرد؟ آيا تنها توليد فيلم هاي سينماي ايران معطوف به فيلم هاي آپارتماني و ثروتمند است؟
تنها مسئولان سينمايي جوابگوي سوالات مطرح شده هستند كه در كنار همهي قشرهاي جامعه گوشه چشمي هم به قشر مستضعف دارند و يا ميخواهند تنها به قشر ثروتمند جامعه داشته باشند.
مديران سازمان سينمايي ميتوانند با حمايت از اين نوع فيلم ها، توجه فيلمسازان را به قشر مستضعف جامعه سوق دهند تا مخاطبان تصويري جديد و تازه اي از طبقهي مستضعفان داشته باشند./ي2
فائزه آقابابايي