مقدمه در بیان آن که این تاریخ از خصایص زمان دولت شاه دین پناه است
چون اهل ایمان و تقوی، سالها[ی] بسیار در ایام غیبت صاحب الامر در آتش مفارقت [20] سوخته،‌ می‌ساخته‌اند، و در هوای شوق وصال ذات عدیم المثال گریسته، می‌گداخته‌اند، و علی الدوام و الاتصال بدرگاه مَلک متعال دست تضرّع و ابتهال برداشته، تعجیل فتح و فرج آل کرده، سوال می‌خواسته‌اند، کثیری از فضلا و علما آن را آیات و علامات بیان کرده‌اند، و تواریخ از کلام انبیاء و ایمه هدی ـ صلوات الله علیهم اجمعین ـ استخراج نموده، هیچ کدام مطابق واقع نیامده است. حتی صاحب حلل و جمی غفیر از فضلای عظام از کلام امام حادی عشر ـ صلوات الله علیه ـ که بعد از این مذکور خواهد شد، استخراج تاریخ کرده، در حسابشان سهو و خلل شده، و این نکته مخدّره در پس پرده غیب، مصون و مستور مانده تا که در زمان این [22] دولت بر منصه ظهور نشیند. بلی حضرت فایض الخیر و الجود، افلاک را بر وفق این دولت تحریک داده، ضامن مطالب و مآرب شاه دین پناه ساخته. الحمد لله علی ذلک.

باب ثالث
در شهادت ثانی بر صحت این استخراج از قِران علویین
زحل و مشتری را علویین خوانند، به جهت آن که فوق جمیع سیارات‌اند. مشتری سعد اکبر است، [46] و زحل نحس اکبر، و حضرت سلطان الحکماء خواجه نصیر الملة و الدین محمد الطوسی گفته که ایشان را سه نوع قران است: اعظم، اوسط، اصغر، به اعتبار وقوع آن در مثلثات اربع، یعنی آتشی و خاکی و بادی و آبی. مثلثه آتشی، بروج حمل و اسد و قوس‌اند، مثلثه خاکی ثور و سنبله و جدی. مثلثه بادی جوزا و میزان و دلو. مثلثه آبی سرطان و عقرب و حوت. و قران اعظم اول قرانی باشد در مثلثه آتشی، قران اوسط اول قرانی در مثلثات دیگر، و قران اصغر دیگر قرانات بود و از قران اصغر تا بقران اصغر دیگر، قریب به مدت بیست سال باشد و در هر مثلثه، دوازده قران شود متوالیا، یعنی در آن میانه در [48] مثلثه دیگر قران نشود، و تفصیلش چنان است که چون علویین در مثلثه آتشی دوازده قران کنند که اول آن قران اعظم باشد، نقل کنند به مثلثه خاکی، و در آنجا نیز دوازده قران شود، اول آن قران اوسط، بعد از آن در مثلثه بادی و آبی برین منوال قران کنند، و گاه باشد که در مثلثه سیزده قران کنند. مابین قرانین اصغرین، قریب بیست سال و اوسطین قریب به دویست و چهل سال یا دویست و شصت سال، و ما بین اعظمین قریب به یک هزار سال، بعد از پنجاه قران در جمیع مثلثات، و آنچه مذکور شد بنا بر حرکت وسطی است، و اما ایشان را به حرکت تقویمی، گاه هست که قرانات نه بر این نضد و نسق[50] واقع می‌شود و قران اعظم دلالت کند بر تغییرات و تبدیلات کلی در امور عالم از رسوم و عادات و احوال مردم، و خرابی بعض بلاد و آبادانی بعض دیگر، و تغییر ملل و نحل، و نه آن است که این تغییرات در اول سال قران به ظهور رسد، بلکه در حین دیگر قرانات در آن مدت مذکور پدید آید، چه آن مجمل و اینها تفصیل است. گفته‌اند قرانی که دال بر طوفان نوح بوده، پیش از آن بوده، به مدت دویست و بیست سال، و قران عقربی که در عام الفیل سنه اثنین و ثمانین و ثمانمائة اسکندریه واقع شده، و ولادت حضرت رسالت ـ صلی الله علیه و [آله و] سلم ـ هم در آن سال به اندک مدتی بعد از آن، و طالع آن سال [52] برج میزان بوده است نزد اکثر متأخرین، و برج جوزا نزد یعقوب کندی دال بوده بر ملت اسلامی و دین و دولت محمدی ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و انتقال ملک و دولت از خسروان عجم به سیدان عرب، و از آن قران عقربی تا به این قران عقربی که در آخر ماه جمادی الاخری سنه احدی و خمسین و تسعمائه هجریه واقع می‌شود، قریب به یک هزار سال هجری است، و نهصد و هفتاد و چهار سال اسکندری، و این قران عقربی مثل و قرینه آن قران عقربی است. آن قران دال بود بر طلوع خاتم انبیاء‌ محمد، این قران دال باشد بر طلوع خاتم اوصیا قایم آل محمد ـ صلوات الله علیه و علیهم اجمعین. [54] آن قران دال بود بر ظهور سعادت اسلام و عرفان، این قران دال باشد بر ظهور کرامت ایمان و ایقان. آن قران دال بود بر نمود ظاهر احکام، این قران دال باشد بر وجود باطن احکام. آن قران دال بود بر اقرار به تنزیل قرآن، این قران دال باشد بر اقرار به تأویل قرآن. آن قران دال بود بر متابعت شریعت، این قران دال باشد بر متابعت حقیقت، آن قران دال بود بر رفع اهل کفر و شرک، این قران دال باشد بر دفع اهل خروج و نفاق، آن قران دال بود بر انتقال دولت از عجم به عرب، این قران دال بود بر انتقال دولت به شاه عجم و عرب القائم بامر الله حجة خالق القوی [56] و القدر علی جمیع الخلائق من الجن و البشر الامام الثانی عشر ـ صلوات الله و سلامه علیه و علی آبائه الطیبین الطاهرین.

فصل
حضرت برهان الحکماء الخواجه نصیر الملة و الدین محمد الطوسی در شرح صد کلمه بطلمیوس گفته که، طالع هر قرانی، طالع سالی باشد که آن قران در وی افتد. و موضع قران درجه‌ای که قران در آن درجه باشد، پس ما بین درجه طالعه و درجه قران بر توالی بگیرند، و به هر برجی سالی حساب کنند، و به هر درجه دوازده روز و از وقت قران چندان مدت بشمرند. آنجا که رسد وقت بزرگتر حادثه باشد که در آن قران افتد. بناءً علی هذا چون طالع سالی که [58] این قران عقربی در آن واقع می‌شود برج قوس است، به دلو و از قران برج عقربست ... پس ما بین طالع و جزء مذکورین یازده برج و بیست و چهار درجه باشد تقریبا، و وقت وقوع اعظم حادثه در آن بعد از یازده سال و ده ماه باشد، یعنی در سنه ثلث و ستین و تسعمائه [963] ، کما دلّ علیه کلام من أظهر الله علی غیبه بحسب ارتضائه سلطان الجنّ و البشر الامام حادی عشر ـ صلوات الله علیه و سلامه علیه و علی آبائه و اولاده الطیبین الطاهرین.

فصل
از جمله مؤیدات این معنی است قوله تبارک و تعالی: فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْرى‏ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمین‏ [انعام: 68] ، عدد الذکری به حسب جمل کبیر، [60] نهصد و شصت و یک است، و معنی آیه این است که دولت ظالمان که مخالفان‌اند، بعد از این مدت منقضی خواهد گشت. از ایشان کناره کن و در ظل دولت عادلین و محسنین درآی که وقت ظهور نزدیک شده.
در ایام غیبت به حسب تقیه و ضرورت روا بود با ظالمان نشستن، و اما بعد از قرب ظهور، تقیه برخاست، از ظالمان باید گریخت و خود را به صاحب خود باید رسانید و هیچ شک و شبهه نیست که کسی که معرفت امام زمان خود که «من مات و لم یعرف امام زمانه فقد مات میتة جاهلیة» نداشته باشد و از دوستان و محبان او نباشد، و انتظار نکشد، از ظالمین خواهد بود.
و ایضا از جمله مؤیدات است قوله عز و علا: وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ [62] الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ [انبیاء، 105] عدد الذکر نهصد و پنجاه و یک است. این عدد موافق عدد سال این قران عقربی است، و عدد الذکری موافق عدد سال مقابله علویین که بعد از آن قران باشد، و در هر دو، مناسبت بس ظاهر است، بعد از اندک تأملی روشن شود.

تنبیه
گمان نبرند که دلالت قرانات و اوضاع عالم علوی بر حوادث و احوال عالم سفلی، بطریق ایجاب و تاثیر است که این اعتقاد باطل و فاسد است، و برهان المحققین خواجه نصیرالدین محمد الطوسی فرموده که محققان حکما برانند که لامؤثر فی الوجود الا الله، بلکه آن دلالت، یا بطریق دلالت کتاب بر مافی الکتاب است یا بطریق دلالت [64] اسباب و آلات بر حال منفعل.
اما بیان اول چنان است که به موجب آیات کریمات ما أَصابَ مِنْ مُصیبَةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا فی‏ أَنْفُسِکُمْ إِلاَّ فی‏ کِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها إِنَّ ذلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسیر [حدید، 22]، وَ کُلُّ شَیْ‏ءٍ فَعَلُوهُ فِی الزُّبُر، وَ کُلُّ صَغیرٍ وَ کَبیرٍ مُسْتَطَر[قمر:‌ 52] وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلاَّ فی‏ کِتابٍ مُبین‏ [انعام، 59] بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجید، فی‏ لَوْحٍ مَحْفُوظ [بروج، 21 ـ 22] ناچار است از محلی که جمیع امور و حوادث ازلاً و ابداً در آنجا مثبت باشد و در عقول و نفوس فلکی که در شریعت آنها را ملایکه خوانند، اگر چه صور جمیع مکونات هست، لیکن بر سبیل اجمال است، و تعبیر از آنها به کتاب و لوح و سطر کردن نه مناسب است [66] بلکه مراد به کتاب ظاهرا طوامیر افلاک باشد که در آنجا صانع عالم به هفت قلم جمیع احوال عالم من الازل الی الابد نوشته، حمله عرش و کرسی و مدبّران سماوات و ارضین به تدریج آن مکاتیب و طوامیر را می گشایند، و احکام ازلی به ظهوری می‌رسانند فَتَبارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقین‏ [مؤمنون، 24] بنابرین افلاک و کواکب را هیچ وجه اثر و تاثری نباشد. و چون معلم اوّل ـ عزّ و علا ـ در کارخانه صنع و مکتب تعلیم، تخته ابجد نقوش فلکی در کنار کس ننهاد و تعلیم نفرمود، و حکما امری چند از آن به حدس و تجربه فراگرفته‌اند، در احکامشان بسیار خطا می‌افتد، زیرا که اوضاع فلکی بسیار است و آن را تکرار نیست و اگر هست وقوف بر آن [68] متعذّر است کما قال امام اهل التقی و باب علوم الوری ـ علیه صلوات رب السماء ـ کلیاتها لاتدرک و جزئیاتها لاتحصی.
و اما بیان وجه ثانی چنان است که، چنان که در کارخانه کمخا بافی اسباب و آلات از حبال و دوال که بر روی کمخا بسته دلالتی دارند بر نقوش کمخا و از هیچ از اینها اثری متصور نیست، یحتمل که اوضاع فککی نیز برین وجه باشد، و اول اولی است.

[96] فصل
حقیقت این مدعّی از کذب مبرّی مع اقامت شواهد به صدق محلّی از کشف مجلی حضرت سیادت و ولایت مرتبت، نقابت و هدایت موهبت، ریاضت و مکاشفت منزلت، ارشاد و احماء مکرمت، مرکز دایره سلوک و ریاضت، نقطه محیط علم ومعرفت، قطب فلک طریقت، شمس سما حقیقت، سلطان العارفین، برهان الواصلین، بسی ظاهر و باهر است، و آن چنان است که در قصیده میمیه بعد از ذکر خرابی و ویرانی ملک و ملت و ضعف دین و مذهب فرموده‌اند:
گرچه می بینم این همه غمها
شادی غم گسار می بینم
[98] غم مخور زانکه من درین تشویش
خرمی وصل یار می‌بینم
نائب مهدی آشکار شود
بلکه من آشکار می بینم
پادشاه تمام دانایی
سروری با وقار می‌بینم
بندگان جناب حضرت او
سربسر تاجدار می ببینم
دور او چون شود تمام بکام
پسرش یادگار می‌بینم
بعد از او خود امام خواهد بود
که جهان را مدار می بینم
الحق عجایب بشارت روح بخش دلربا و نوید با سعادت بی غش طرب فزا [100] داده‌اند؛ و چون از آن کشف‌ها آنچه به فعل آمده بر وجه صدق و صواب بوده، آن یک امر منتظر دیگر، یعنی مضمون بینی که روح الامین از سماء صدق و یقین بر دل آن صاحب کشف مبین الهام رسانیده که:
بعد از او خود امام خواهد بود
که جهان را مدار می‌بینم
نیر مطابق واقع و مدعّی خواهد بود. ان شاءالله تبارک و تعالی و الحمد لله علی ذلک.