به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران ارومیه، اعتیاد در روزگار امروزی به عنوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های جهانی شناخته شده به طوری که در سراسر جهان شاهد بروز این پدیده به اشکال مختلف هستیم. اعتیاد به مواد مخدر یکی از شایع‌ترین و دردناک‌ترین پدیده‌های روز جهان است که شنیدن نام آن باعث رنجش خاطر هر فرد انسان‌دوستی می‌شود.

شاید نامگذاری معتاد به نام بیمار تا چند سال گذشته اقدام عبث و نادرستی پنداشته می‌شد اما امروزه فرد معتاد علاوه بر اینکه موجودی مزاحم و خطرناک شناخته نمی‌شود بلکه باید بر اساس علوم روز تحت مراقبت و درمان قرار گیرد تا به عنوان فردی سالم به محیط خانواده و جامعه باز گردد.

آذربایجان ‌غربی به عنوان یکی از استان‌های مرزی کشور و دارا بودن مرزهای خاکی و هوایی با کشورهایی همانند عراق و ترکیه، در گذشته‌ای نه چندان دور یکی از استان‌های خطرناک در مقوله اعتیاد به شمار می‌رفت اما هم‌اکنون با ایجاد مراکز ترک اعتیاد در این استان شاهد بهبود وضعیت اجتماعی و کاهش چشمگیر پدیده شوم اعتیاد در استان هستیم.

خبرنگارباشگاه خبرنگاران ارومیه در راستای عمل به وظیفه خطیر اطلاع‌رسانی به جامعه و همچنین اطلاع از کارکرد نهادهای مختلف متولی امر مبارزه با مواد مخدر و اعتیاد سراغ تنی چند از مسئولان می‌رود تا سخنان آنها را در مورد اقدامات انجام شده در این بخش بشنویم.

اداره کل بهزیستی استان نخستین مکانی است که با مراجعه به این سازمان در انتظار مسئولان مربوطه شدیم اما بر اساس اعلام مدیران این اداره کل، مسئول مستقیم رسیدگی به امور مرتبط با اعتیاد کارشناس این بخش بود برای که به گفت‌وگو با وی نشستیم.

علی عظیم‌زاده در این مصاحبه با اشاره به وجود 14 مرکز غیرمجاز ترک اعتیاد در استان، اظهار کرد: در حال حاضر هفت مرکز مجاز در استان وجود دارد که زیر نظر بهزیستی و دانشگاه علوم پزشکی مشغول فعالیت هستند.

* لزوم اقدام سریع برای جمع‌آوری مراکز غیرمجاز ترک اعتیاد

این کارشناس گفت: نبود پزشک متخصص، هزینه بالای درمان و همچنین به وجود آمدن عوارض در میان معتادان از مهم‌ترین مشکلات موجود در مراکز درمان غیرمجاز هستند که باید هرچه سریع‌تر اقدامی برای جمع‌آوری آنها انجام شود.

کارشناس اعتیاد بهزیستی آذربایجان غربی از فعالیت انجمن معتادان گمنام در استان نیز خبر داد و افزود: این انجمن با تشکیل جلسات هر ماهه در سطح استان فعالیت‌های خوبی داشته و یاری‌رسان نهادهای متولی امر ترک اعتیاد است.

با این سخنان کارشناس اعتیاد اداره کل بهزیستی آذربایجان غربی، شاید ذهن هر خواننده‌ای به این سو منحرف شود که اقدامات شایانی در حوزه مبارزه با گسترش اعتیاد در استان انجام نگرفته است. به همین دلیل و به منظور اطلاع از اقدامات نهادهای مختلف سراغ مسئولان شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان می‌رویم تا آمار و ارقام اقدامات را از آن ها جویا شویم.

رئیس و دبیر این شورا استاندار و فرمانده نیروی انتظامی هستند که شاید دسترسی به این دو شخص اندکی سخت و دشوار باشد اما جای شکر باقی است که جانشین دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان فردی است که برای هر شخص و در هر شرایطی وقت دارد و برخلاف انتظارمان با آغوشی باز آماده مصاحبه با خبرنگار ما در زمینه معضل اعتیاد شد.

* پیشگیری از طریق فرهنگ‌سازی؛ گام نخست مبارزه با اعتیاد

علیرضا فیضی‌زاده در این مصاحبه عنوان کرد: باید توجه داشت که نخستین گام برای مبارزه با اعتیاد و مصرف مواد مخدر در جامعه پیشگیری است؛ به این معنا که برای این امر فرهنگ‌سازی شده و مردم از روی آوردن به مواد مرگ‌آور باز داشته شوند که این مهم جز با همکاری و همدلی ادارات مختلف دخیل در حوزه مبارزه با مواد مخدر میسر نمی‌شود.

وی با اشاره به وجود قانون جامع برای مبارزه با مصرف و قاچاق مواد مخدر در کشور، تصریح کرد: بندهای 15 و 16 این قانون به بحث نحوه ترک اعتیاد اشاره دارد که بر اساس این بندها فرد معتاد باید به شکل خود معرف نسبت به ترک اقدام کند یا اینکه توسط پلیس و با حکم مراجع قضایی این امر تحقق یابد.

جانشین دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان اضافه کرد: مراکز درمان اعتیاد در استان حدود هفت مرکز است که از سوی بهزیستی یا دانشگاه علوم پزشکی مجوز فعالیت دارند و با نظارت شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر فعالیت خود را ادامه می‌دهند اما مراکزی نیز به صورت غیرمجاز در حال فعالیت هستند که باید هرچه سریع‌تر نسبت به تبدیل وضعیت قانونی اقدام کنند یا باید منتظر اقدام قانون برای تعطیلی این مراکز باشند.

* پذیرش جامعه و خانواده؛ مهم‌ترین مرحله در مسیر ترک اعتیاد

وی ابراز کرد: مهم‌ترین مرحله برای معتادان مرحله پس از ترک است که باید در آغوش خانواده و جامعه پذیرفته شده و احساس آرامش کامل داشته باشند بنابراین تمام مردم باید نسبت به این امر توجیه شوند که معتاد پس از ترک جزو انسان‌های عادی شده و دیگر خطری برای جامعه ندارد.

این مقام مسئول در بخشی از سخنان خود با اشاره به فعالیت‌های شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر آذربایجان غربی بیان کرد: از مهم‌ترین اقدامات این شورا در سال‌های گذشته افتتاح مراکز درمان معتادان در شهرستان‌های مختلف بوده است که در آینده نزدیک نیز با افتتاح سه مرکز جدید تعداد این مراکز به 10 مورد می‌رسد.

وی عملکرد دستگاه‌های دخیل در امر مبارزه با مواد مخدر را بسیار عالی توصیف و خاطرنشان کرد: تا چند سال قبل معتادان در خیابان‌ها و انظار عمومی جامعه بودند اما امروز شاهد جمع‌آوری این افراد از سطح شهرها هستیم به طوری که در آینده‌ای نه چندان دور دیگر نمی‌توان معتادی را در اماکن عمومی مشاهده کرد.

* تغییر روش مصرف مواد مخدر از سنتی به صنعتی؛ معضل بزرگ اعتیاد

فیضی‌زاده تغییر روش مصرف مواد مخدر را معضل بزرگی دانست و ابراز کرد: در حالی که مصرف معتادان گذشته به صورت سنتی و با روش‌های سخت بود اما امروزه این افراد می‌توانند به راحتی و بدون هیچگونه دغدغه‌ای نسبت به مصرف مواد مخدر اقدام کنند و این اصلی‌ترین مشکلی است که باید مورد توجه دولت‌های جهانی قرار گیرد.

جانشین دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر آذربایجان غربی، در پایان با اشاره آمار بالای مرگ و میر در کشور بر اثر اعتیاد خاطرنشان کرد: اعتیاد اسلحه‌ای است که جوانی، نشاط، خلاقیت، اراده و حتی هویت انسانی را نشانه می‌گیرد و به این ترتیب تنها جسم انسان را باقی می‌گذارد.

البته گفت‌وگو با مسئولان شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان به همین جا ختم نشد چراکه پس از این مصاحبه مفصل با جانشین دبیر شورا که حدود 90 دقیقه به طول انجامید، سراغ کارشناس شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر آذربایجان ‌غربی رفتیم تا سخنان وی را نیز در زمینه مراکز تخصصی ترک اعتیاد جویا شویم.

یعقوب زینی کارشناس درمان و حمایت‌های اجتماعی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر آذربایجان‌غربی که یکی از فعالان عرصه مبارزه با مواد مخدر و کمک‌رسانی به معتادان نیز شناخته می‌شود، در این مصاحبه آمار و مطالب جالبی ارائه داد که از نگاه خوانندگان می‌گذرد:

* وجود 6 مرکز D.I.C؛ نشانگر موفقیت مسئولان در حوزه مبارزه با مواد مخدر

وی ابراز داشت: در حال حاضر شش مرکز D.I.C در آذربایجان غربی وجود دارد که از این تعداد 2 مرکز در ارومیه به عنوان مرکز استان فعالیت دارند.

زینی در زمینه وظایف مراکز D.I.C گفت: مراکز D.I.C وظیفه خدمت‌رسانی به معتادان بی‌خانمان را بر عهده دارند و ارائه خدماتی از قبیل داروهای جایگزین موادمخدر، لباس، یک وعده غذای گرم، کلاس‌های آموزشی مواجهه با رفتارهای پرخطر و همچنین خدمات بهداشتی از جمله مهم‌ترین وظایف این مراکز به شمار می‌رود.

به عقیده این کارشناس شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان نیز ارتباط دستگاه‌های متولی مبارزه با اعتیاد مناسب بوده ولی نیاز به همکاری و همدلی بیشتری میان مسئولان وجود دارد.

* افزایش بودجه؛ نویدبخش آغاز فعالیت‌های چشمگیر در حوزه مبارزه با مواد مخدر

کارشناس درمان و حمایت‌های اجتماعی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر آذربایجان‌غربی خاطرنشان کرد: در سال جاری میزان بودجه ابلاغی به شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان 55 درصد افزایش یافته و این می‌تواند نویدبخش آغاز فعالیت‌های چشمگیری در حوزه ترک اعتیاد باشد.

* ایجاد داوطلبانه مرکز ترک اجباری؛ نخستین گام برای عملیات شدید علیه معتادان درمان گریز

زینی در زمینه مراکز ترک اعتیاد اجباری معتادان نیز اظهار داشت: در حال حاضر 9 مرکز درمان اجباری معتادان در سراسر کشور وجود دارد که سهم آذربایجان غربی نیز یک مورد است؛ البته بر اساس اعلام ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور نیازی به راه‌اندازی مرکز ترک اعتیاد اجباری در این استان نیست اما مسئولان استانی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر برای مبارزه جدی‌تر با این پدیده اقدام به راه‌اندازی مرکز کرده و راه را برای ترک معتادان هموارتر کرده‌اند.

با شنیدن سخنان نقض کننده مسئولان شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان در زمینه گفته‌های کارشناس اعتیاد اداره کل بهزیستی، به همراه کارشناس شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان سراغ چند تن از معتادان حاضر در یکی از مرکز ترک اعتیاد اطراف شهر ارومیه رفتیم تا شاید سخنان درست را از این افراد به عنوان دریافت‌کنندگان خدمات شنوا باشم.

ورود به این مرکز شاید می‌توانست به معنای تصدیق سخنان مسئولان شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر باشد اما برای اطلاع دقیق‌تر از قضایای موجود و همچنین شنیدن سخنان معتادان باید دیدار چهره به چهره و گفت‌وگویی مفصل با آنها داشته باشیم.

* هم‌نشینی با دوستان ناباب عامل اصلی ورود به ورطه اعتیاد

کامران 31 ساله که راننده کامیون بوده است، در زمینه دلایل دچار شدن خود به اعتیاد می‌گوید: رانندگی در جاده‌ها و هم‌نشینی با دوستان ناباب دلیل اصلی گرفتاری من بوده است.

وی افزود: در حال حاضر دومین دوره ترک را سپری می‌کنم و به زودی باید به زندگی بازگردم اما مهم‌ترین مشغله ذهنیم این است که در جامعه به چه صورت با من برخورد خواهد شد؟ چرا که خانواده و دوستان باید تحمل چند سال اعتیاد مرا بکشند یا این که از پذیرفتن من در منزل گریزان باشند.

افشین 21 ساله یکی از نمونه‌های بارز این مرکز است که قصد جدی برای ترک دارد.

وی با اشاره به اینکه از 16 سالگی اعتیاد را آغاز کرده، گفت: دلیل اعتیاد من پدرم بود چراکه وی خود معتاد بود و بر اثر دچار شدن من به بیماری مرا نیز به بهانه مفید بودن مواد به این وادی کشاند.

* ضرورت آگاهی‌بخشی به شیوه‌های صحیح در جامعه

وی که حدود 21 روز در مرکز ساکن شده، با اظهار ندامت از طی کردن این راه نادرست خاطرنشان کرد: آگاهی و اطلاع‌رسانی باید در جامعه جای خود را باز کند چراکه بیشتر معتادان و سایر متخلفان به قانون از روی ناآگاهی و نادانی دچار حادثه شده‌اند.

فرد دیگری که برای هم‌نشینی با وی سراغش می‌رویم مرتضی نام دارد که حدود 35 ساله بوده و صاحب دختری 11 ساله نیز هست.

* زندگی برخی معتادان وابسته به مراکز ترک اعتیاد است

مرتضی در مورد نحوه خدمات‌دهی در مرکز ترک اعتیاد می‌گوید: رسیدگی به وضعیت معتادان تا حدی مناسب است که برخی افراد پس از طی دوره ترک نسبت به انجام امور خدماتی و نظافتی اصرار به ماندن در این مکان را دارند.

کیوان 27 ساله یکی دیگر از معتادان حاضر در کمپ ترک اعتیاد است که دلیل اعتیاد خود را خانواده می‌داند و اظهار می‌کند که به دلیل هم‌نشینی با پدر و برادر معتاد در این ورطه افتاده است.

* عدم پذیرش جامعه دلیل اصلی بازگشت به وادی اعتیاد

وی گفت: هیچ معتادی پس از طی دوران ترک رغبت به بازگشت به مسیر گذشته را ندارد اما آن چه موجب برگشت تعدادی از این افراد می‌شود بی‌میلی خانواده و جامعه برای پذیرش آنها است که باید توسط مسئولان مربوطه زمینه‌سازی شود.

حال با توجه به گفته‌های مدیران حوزه مبارزه با مواد مخدر و همچنین هم‌نشینی با تعدادی از معتادان، باید این نکته را مدنظر داشت که امروزه اولویت اول اجتماعی جامعه، اعتیاد است و تمام دستگاه‌ها باید این اصل را باور داشته باشند که راه کنترل پدیده اعتیاد در جامعه همکاری نهادهای مختلف است؛ پس همکاری ادارات و نهادهای مختلف ضامن تحقق جامعه بدون معتاد خواهد بود.

* پرداخت موشکافانه رسانه‌ها به مبحث؛ گام نخست برای آگاه‌سازی اجتماعی

در این میان نباید وظیفه وظیفه ذاتی نشریات در عرصه محلی و کشوری را نادیده گرفت چراکه فعالان این حوزه دارای وظیفه‌ای خطیر و مهم هستند و آن اطلاع‌رسانی دقیق و بدون کم و کاست رویدادهای مختلف است تا مردم با اطلاع از این اقدامات درک درستی از اعتیاد و افراد معتاد داشته باشند./س