به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران، هر چند که انقلاب های
خاورمیانه از تونس آغاز شد و سپس به سرعت به مصر رسید اما ميتوان گفت که
نمود دموکراسی اینترنتی در خاورمیانه از میدان "التحریر" قاهره آغاز شد و
جنبش «ششم آوريل» مصریها نخستين حزب مجازي در این منطقه از جهان بود كه در
فضاي اينترنت متولد شد.
این جنبش به مدد همین تکنولوژی ، به سرعت
ماهیت اصلی خود را شناخت و فعالیتهای سیاسی خود را به گونهای آغاز کرد که
حتی حکومت وقت مصر و حامیان این کشور در عرصه بینالمللی هم نتوانستند
اهداف و ماهیت آن را بازشناسی کنند.
چندی نگذشت که "ششم آوریل" با
کمک جنبشهای اجتماعی که در فضاهای مجازی متولد شدند به بخشی از زندگی
مصریها تبدیل شد. این نفوذ در آن زمان با واكنشهاي متناقض احزاب سياسي و
سنتي مصر مواجه شد.
سران احزاب مصری معتقد بودند اعتصابهایی که
"ششم آوریل" به راه میاندازد به کارایی آنان لطمه وارد میکند؛ چرا که
آنان به صورت سنتی به همان انتشار اعلاميههای نوشتاری، كتاب و روزنامه
عادت كرده بودند و نمیتوانستند قدرت فوقالعاده وسايل ارتباطي را درک
کنند.
در واقع آن تجربه، بيانگر موفقيت اينترنت و تلفنهمراه و نیز
ناکامی قلم و كاغذ در عرصه عمل سياسي بود. شايد رمز اين كار مسئله سادهاي
بود كه احزاب سنتي به آن توجه نداشتند و آن "روابط درهم تنيده در فضاي
رسانه"هاست كه براي دنياي سياست اهميت فوقالعادهاي دارد.
"بنجامين آرباربر" متفکر آمریکایی در اینباره میگوید: هیچگاه
نمیتوان نقش کنونی اینترنت در فضای سیاسی و جهانی کنونی منطقه نادیده
گرفت. اگر به فعالیتهای گروه تروریستی القاعده در سالهای اخیر نگاهی
بیاندازیم به خوبی متوجه میشویم که این گروه به دلیل تولد در دوران
جهانگرایی و از طریق اینترنت به سرعت حوزه نفوذ خود را در جهان گسترش داد.
او اما بر این نکته نیز تاکید میکند که در این دوران هم نمیتوان
روندهاي اجتماعي، فرهنگي و سياسي كشورها را نادیده گرفت چرا که این عوامل
بسیار مهمتر از تحولات تكنولوژيك و رسانهای هستند.
محققان
معتقدند که ویژگی و تأثیرات اینترنت بر دموکراسی جدید غیرقابل پیشبینی
است ، اما نمیتوان گفت که کارایی تکنولوژی در همه جوامع یکسان است چراکه
اثراتی که اینترنت بر جوامعی مانند آمریکا میگذارد با مصر یا دیگر کشورهای
درگیر بهار عربی متفاوت است.
در آمریکا هرچند جنبشی به نام "تسخیر
وال استریت" از طریق همین پایگاههای مجازی شکل گرفت و با کمک همین
ابزارها خاموش نمیشود اما هرگز در این کشور، جنبشی مانند ششم آوریل به راه
نمیاندازد. از همین رو میتوان نتیجه گرفت که تاثیرات اینترنت بر جوامع
غربی و پیشرفته بسیار با کشورهای جهان سومی متفاوت است و در نتیجه دموکراسی
در این کشورها هیچگاه از ویژگی دموکراسی غربی برخوردار نمیشود.
تحلیلگران آمریکایی بر این باورند، هرچند که فضای مجازی مانند
دیگر کشورها بر فضای سیاسی آمریکا تاثیرگذار نیست اما انتخابات کنونی
آمریکا و انتخابات پیشین آمریکا به شدت تحت تاثیر فضای آنلاین بود.
به
گفته آنان، "باراک اوباما" رئیس جمهوری آمریکا، به خاطر استفاده از فضای
مجازی مانند شبکههای اجتماعی "یوتیوپ"، "توئیتر" و "فیسبوک" توانست بر
کرسی ریاستجمهوری این کشور تکیه بزند.
البته آنان بر این نکته نیز
تاکید میکنند که کسی نمیتواند اثر اینترنت را بر این انتخابات کتمان کند
اما باید قاطعانه گفت که عوامل ديگري چون بحران اقتصادي آمريكا و غرب در
سال 2007 و جنگهاي متوالي در عراق و افغانستان در این فرآیند تاثیرات
مضاعفی داشتند و به جرات میتوان گفت که اینترنت به تنهایی کارایی لازم را
ندارد و نمیتواند حتی الفبای دموکراسی را پایهگذاری کند.