جراحي بزرگ در سبك زندگي
آيت‌الله غرويان: تغيير سبك زندگي تك بعدي نيست و بايد با كمك گرفتن از نخبگان به آن به صورت همه جانبه نگاه كرد. مثلا موضوعاتي مانند امنيت نسبت به آينده زندگي و حتي گراني كه در آن‌تاثير دارد و بايددر اين زمينه وسيع نگاه كرد و براي آنها برنامه داشت.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، زمانه عوض شده است. ديگر هيچ چيز مانند گذشته نيست. نه خبري از احترام به
همسايه به گوش مي‌رسد و نه مثل گذشته‌ها، صداقت و انضباط در كارهاي روزمره
ايراني‌ها خودش را نشان مي‌دهد.
شايد شما هم در جمع اقوام، در اتوبوس يا حتي در صف نانوايي از مسن‌تر‌ها شنيده باشيد كه: «قديم‌ها اينطوري نبود!» به نظر مي‌رسد پاي سبك زندگي در دنياي مدرن شهري و مصرف زدگي، حتي به شهرستان‌هاي كشور هم رسيده است. كمتر از دو هفته پيش بود كه مقام معظم رهبري در خراسان شمالي با طرح 20 پرسش، به آسيب‌شناسي عيني تغيير سبك زندگي در كشور پرداختند.
ايشان با اشاره به ضرورت علت يابي در زمينه عدم پيشرفت لازم در بخش سبك و فرهنگ زندگي، فرمودند: «در اين زمينه بايد همه به خود نهيب بزنيم و ضمن تلاش جدي براي آسيب‌شناسي، به چاره جويي و جست و جوي راه‌هاي علاج بپردازيم.»
تا همين يكي، دو نسل پيش، غذاي گرم و دستپخت مادر، هر روز زينت بخش سفرهاي ايراني بود اما اين روزها، فست فودها گوي رقابت را از دستپخت مادر ربوده‌اند. اگر كمي به عقب برگرديم، پدرها روزانه مايحتاج خود را تهيه مي‌كردند و بچه‌ها گمان نمي‌كردند روزي برسد كه غذاهاي يخ زده، خوراك هر روزشان باشد.
در دهه‌هاي اخير با رواج مصرف‌گرايي در جهان و به بازار آمدن يخچال‌هاي رنگارنگ، فريزرهاي دوقلو و گران‌قيمت ايراني‌ها كه ساخت كارخانه‌هاي خارج از كشور است، پر شده از بسته‌هاي يخ زده سبزي و گوشت. اين تنها قطعه كوچكي از پازل بزرگ تغيير سبك زندگي ايراني‌هاست. از آمار بالاي مصرف لوازم آرايش و جراحي‌هاي زيبايي در كشور گرفته تا بالا رفتن آمار نزاع‌هاي خياباني؛ انگار هويت ايراني دستخوش تغييراتي شده كه اصلاح نخواهد شد مگر با نقشه راه و برنامه‌ريزي مسئولان.
مقام معظم رهبري نيز در اين باره فرموده اند: «اگر گفتماني در زمينه آسيب‌شناسي و چاره‌جويي مشكلات موجود در سبك و فرهنگ زندگي به‌وجودآيد، با توجه به نشاط و استعداد جوانان، حتما درخشندگي ملت ايران در اين زمينه نيز، چشم جهانيان را متوجه خود خواهد كرد.»
بررسي سبك زندگي در شوراي فرهنگ عمومي
پس از فرمايشات مقام معظم رهبري بسياري از دستگاه‌ها اعلام كردند تغيير سبك زندگي در اولويت كاري قرار گرفته است. قرار است همايش «سبك زندگي اسلامي» در ميان دانشجويان و طلبه‌ها برگزار شود، از جمله شوراي فرهنگ عمومي كه به گفته وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار است موضوع نخستين جلسه اين شورا، بررسی «سبک زندگی» باشد چرا كه سيدمحمد حسيني معتقد است: «شرایط به گونه‌ای است که دیگر فرهنگ غرب در جزئیات زندگی ما هم نفوذ کرده است. به دلیل ابزارهای ارتباطی و رفت و آمدهای فراوانی که در کشورهای مختلف وجود دارد اگر این آسیب‌شناسی به‌موقع صورت نگیرد و اگر نتوانیم سبک زندگی اصیل اسلامی را برای مردم تبیین کنیم قطعا در معرض آسیب خواهیم بود.»
او معتقد است كه برخی از این مواردی که توسط مقام معظم رهبری مطرح شده است، به مسئولان جامعه بر می‌گردد و براي داشتن جامعه‌اي ايده آل بايد اين نقاط ضعف كاهش پيدا كند. حسيني ادامه مي‌دهد: «وقتی در سطح بالای کشور گاهی شاهد بگو مگو‌ها و منازعاتی هستیم طبیعی است که اینها در جامعه انعکاس پیدا نمی‌کند. لذا این مسائل تأثیرات متقابل دارد و کار جدی می‌طلبد و همه باید دست به دست هم بدهند تا بتوانیم این مشکلات را از سر راه برداریم.»
ديوار نكشيم، نقشه راه تدوين كنيم
آيت‌الله محسن‌غرويان، استاد حوزه و دانشگاه در اين باره به تهران امروز مي‌گويد: «چه بخواهيم و چه نخواهيم در دنياي بزرگي زندگي مي‌كنيم كه نمي‌توانيم خود را در آن ايزوله كنيم و به اين وسيله از فرهنگ مسلط جهان امروز دور بمانيم. راه‌حل تغيير سبك زندگي اين نيست كه گمان كنيم با كشيدن چهارديواري، جوانانمان را از دنياي جديد جدا كنيم. كساني كه چنين تفكري دارند، در اشتباه هستند و به هيچ عنوان چنين چيزي امكان‌پذير نيست.»
او راه حل را در تقويت عزم و اراده جوانان، برنامه‌ريزي و الگو‌سازي دانسته و مي‌گويد: «بايد آنقدر در اين باره پژوهش كنيم و برنامه‌ريزي داشته باشيم كه بتوانيم ارزش‌ها و باورهاي ديني و ايراني خود را در برابر ارزش‌هاي حاكم بر ساير جوامع، به ويژه جوامع غربي حفاظت كنيم.»
آيت‌الله غرويان مي‌گويد: «براي حفاظت از ارزش هايمان بايد به جوانان بها بدهيم و آنان را تقويت كنيم. در اين راه به روش‌هاي عقلاني و تجزيه و تحليل نيازمنديم. در كنار ساير مكاتب و فلسفه‌ها ما نيز مكتب و فلسفه‌اي عميق و قوي‌تر داريم. چاره‌اي نداريم جز آنكه فلسفه اسلامي و عرفان ديني را بر مبناي جهان بيني اسلامي به جوانان آموزش دهيم وگرنه در برابر شبهات و الگوهاي پر رنگ و لعاب غربي از پا در خواهيم آمد.»
چشم و هم چشمي و چند شغله بودن؛ عوامل ديگر
حرف از يكي، دو سال نيست! از همان زماني كه هابيل قرباني حسد قابيل شد، بشر در گير حسادت بوده است. چشم و هم چشمي نيز اين روزها بلاي جان ايراني‌ها شده است. بسياري از جوانان و نوجوانان ايراني براي داشتن بيني سربالايي مثل همكلاسي يا دوست خود، خود را به تيغ جراحي سپرده‌اند. بعضي‌ها هم براي عقب نماندن از قافله هم‌سن و سالان‌شان در مدارس غير انتفاعي درس مي‌خوانند. نگاهي به آشپزخانه ايراني‌ها فهرستي از دستگاه‌هاي گران‌قيمتي را رديف مي‌كند كه اگر در آشپزخانه نباشند، آب از آب تكان نمي‌خورد. آيت‌الله غرويان با اشاره به اينكه مصرف زدگي، تغيير سبك زندگي را براي ايراني‌ها به‌دنبال داشته است، مي‌گويد: «بسياري از رفتارها از روي چشم و هم چشمي اتفاق مي‌افتد. تغيير اين پديده نياز به فرهنگ‌سازي دارد. اما متاسفانه براي اين مقوله كاري جدي انجام نشده است.» او عامل ديگر را چند شغله بودن والدين مي‌داند و مي‌گويد: «اشتغال زياد سبب مي‌شود كه افراد وقت كافي براي خانواده نگذارند و درگير زندگي شهري و مدرن باشند. پدر زماني كه بچه‌ها خوابند از خانه خارج مي‌شود و زماني كه آنها به خواب رفته‌اند بازمي‌گردد. در سفري كه به هلند داشتم از نزديك مشاهده كردم كه آنها راس ساعت 6 بعدازظهر مغازه‌ها را مي‌بندند و مي‌روند تا در كنار خانواده باشند.»
آيت‌الله غرويان با تاكيد بر اينكه فرهنگ‌سازي بايد از بالادستي‌ها شروع شود، مي‌گويد: «تغيير سبك زندگي تك بعدي نيست و بايد با كمك گرفتن از نخبگان به آن به صورت همه‌جانبه نگاه كرد. مثلا موضوعاتي مانند امنيت نسبت به آينده زندگي و حتي گراني كه در آن تاثير دارد بايد وسيع نگاه كرد و براي آنها برنامه داشت.»
به گفته آيت‌الله غرويان همانطور كه فرهنگ نسل امروز اختلاطي است از آنچه خانواده به هر فرد داده و فرهنگ جديدي كه در نتيجه پيشرفت‌ها و گذر زمان كسب كرده، نسل فردا نيز وامدار فرهنگ امروز ما خواهد بود. او مي‌گويد: «وقتي مقام معظم رهبري درباره سبك زندگي سخن گفتند، يعني در اين زمينه تفكر كرده و از اين موضوع احساس خطر كرده‌اند. بايد بي‌اعتمادي افراد جامعه به يكديگر، بي‌احترامي‌ها و تكريم نكردن شخصيت ديگران را جدي گرفت!»
فريبا جعفري / تهران امروز
شايد شما هم در جمع اقوام، در اتوبوس يا حتي در صف نانوايي از مسن‌تر‌ها شنيده باشيد كه: «قديم‌ها اينطوري نبود!» به نظر مي‌رسد پاي سبك زندگي در دنياي مدرن شهري و مصرف زدگي، حتي به شهرستان‌هاي كشور هم رسيده است. كمتر از دو هفته پيش بود كه مقام معظم رهبري در خراسان شمالي با طرح 20 پرسش، به آسيب‌شناسي عيني تغيير سبك زندگي در كشور پرداختند.
ايشان با اشاره به ضرورت علت يابي در زمينه عدم پيشرفت لازم در بخش سبك و فرهنگ زندگي، فرمودند: «در اين زمينه بايد همه به خود نهيب بزنيم و ضمن تلاش جدي براي آسيب‌شناسي، به چاره جويي و جست و جوي راه‌هاي علاج بپردازيم.»
تا همين يكي، دو نسل پيش، غذاي گرم و دستپخت مادر، هر روز زينت بخش سفرهاي ايراني بود اما اين روزها، فست فودها گوي رقابت را از دستپخت مادر ربوده‌اند. اگر كمي به عقب برگرديم، پدرها روزانه مايحتاج خود را تهيه مي‌كردند و بچه‌ها گمان نمي‌كردند روزي برسد كه غذاهاي يخ زده، خوراك هر روزشان باشد.
در دهه‌هاي اخير با رواج مصرف‌گرايي در جهان و به بازار آمدن يخچال‌هاي رنگارنگ، فريزرهاي دوقلو و گران‌قيمت ايراني‌ها كه ساخت كارخانه‌هاي خارج از كشور است، پر شده از بسته‌هاي يخ زده سبزي و گوشت. اين تنها قطعه كوچكي از پازل بزرگ تغيير سبك زندگي ايراني‌هاست. از آمار بالاي مصرف لوازم آرايش و جراحي‌هاي زيبايي در كشور گرفته تا بالا رفتن آمار نزاع‌هاي خياباني؛ انگار هويت ايراني دستخوش تغييراتي شده كه اصلاح نخواهد شد مگر با نقشه راه و برنامه‌ريزي مسئولان.
مقام معظم رهبري نيز در اين باره فرموده اند: «اگر گفتماني در زمينه آسيب‌شناسي و چاره‌جويي مشكلات موجود در سبك و فرهنگ زندگي به‌وجودآيد، با توجه به نشاط و استعداد جوانان، حتما درخشندگي ملت ايران در اين زمينه نيز، چشم جهانيان را متوجه خود خواهد كرد.»
بررسي سبك زندگي در شوراي فرهنگ عمومي
پس از فرمايشات مقام معظم رهبري بسياري از دستگاه‌ها اعلام كردند تغيير سبك زندگي در اولويت كاري قرار گرفته است. قرار است همايش «سبك زندگي اسلامي» در ميان دانشجويان و طلبه‌ها برگزار شود، از جمله شوراي فرهنگ عمومي كه به گفته وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار است موضوع نخستين جلسه اين شورا، بررسی «سبک زندگی» باشد چرا كه سيدمحمد حسيني معتقد است: «شرایط به گونه‌ای است که دیگر فرهنگ غرب در جزئیات زندگی ما هم نفوذ کرده است. به دلیل ابزارهای ارتباطی و رفت و آمدهای فراوانی که در کشورهای مختلف وجود دارد اگر این آسیب‌شناسی به‌موقع صورت نگیرد و اگر نتوانیم سبک زندگی اصیل اسلامی را برای مردم تبیین کنیم قطعا در معرض آسیب خواهیم بود.»
او معتقد است كه برخی از این مواردی که توسط مقام معظم رهبری مطرح شده است، به مسئولان جامعه بر می‌گردد و براي داشتن جامعه‌اي ايده آل بايد اين نقاط ضعف كاهش پيدا كند. حسيني ادامه مي‌دهد: «وقتی در سطح بالای کشور گاهی شاهد بگو مگو‌ها و منازعاتی هستیم طبیعی است که اینها در جامعه انعکاس پیدا نمی‌کند. لذا این مسائل تأثیرات متقابل دارد و کار جدی می‌طلبد و همه باید دست به دست هم بدهند تا بتوانیم این مشکلات را از سر راه برداریم.»
ديوار نكشيم، نقشه راه تدوين كنيم
آيت‌الله محسن‌غرويان، استاد حوزه و دانشگاه در اين باره به تهران امروز مي‌گويد: «چه بخواهيم و چه نخواهيم در دنياي بزرگي زندگي مي‌كنيم كه نمي‌توانيم خود را در آن ايزوله كنيم و به اين وسيله از فرهنگ مسلط جهان امروز دور بمانيم. راه‌حل تغيير سبك زندگي اين نيست كه گمان كنيم با كشيدن چهارديواري، جوانانمان را از دنياي جديد جدا كنيم. كساني كه چنين تفكري دارند، در اشتباه هستند و به هيچ عنوان چنين چيزي امكان‌پذير نيست.»
او راه حل را در تقويت عزم و اراده جوانان، برنامه‌ريزي و الگو‌سازي دانسته و مي‌گويد: «بايد آنقدر در اين باره پژوهش كنيم و برنامه‌ريزي داشته باشيم كه بتوانيم ارزش‌ها و باورهاي ديني و ايراني خود را در برابر ارزش‌هاي حاكم بر ساير جوامع، به ويژه جوامع غربي حفاظت كنيم.»
آيت‌الله غرويان مي‌گويد: «براي حفاظت از ارزش هايمان بايد به جوانان بها بدهيم و آنان را تقويت كنيم. در اين راه به روش‌هاي عقلاني و تجزيه و تحليل نيازمنديم. در كنار ساير مكاتب و فلسفه‌ها ما نيز مكتب و فلسفه‌اي عميق و قوي‌تر داريم. چاره‌اي نداريم جز آنكه فلسفه اسلامي و عرفان ديني را بر مبناي جهان بيني اسلامي به جوانان آموزش دهيم وگرنه در برابر شبهات و الگوهاي پر رنگ و لعاب غربي از پا در خواهيم آمد.»
چشم و هم چشمي و چند شغله بودن؛ عوامل ديگر
حرف از يكي، دو سال نيست! از همان زماني كه هابيل قرباني حسد قابيل شد، بشر در گير حسادت بوده است. چشم و هم چشمي نيز اين روزها بلاي جان ايراني‌ها شده است. بسياري از جوانان و نوجوانان ايراني براي داشتن بيني سربالايي مثل همكلاسي يا دوست خود، خود را به تيغ جراحي سپرده‌اند. بعضي‌ها هم براي عقب نماندن از قافله هم‌سن و سالان‌شان در مدارس غير انتفاعي درس مي‌خوانند. نگاهي به آشپزخانه ايراني‌ها فهرستي از دستگاه‌هاي گران‌قيمتي را رديف مي‌كند كه اگر در آشپزخانه نباشند، آب از آب تكان نمي‌خورد. آيت‌الله غرويان با اشاره به اينكه مصرف زدگي، تغيير سبك زندگي را براي ايراني‌ها به‌دنبال داشته است، مي‌گويد: «بسياري از رفتارها از روي چشم و هم چشمي اتفاق مي‌افتد. تغيير اين پديده نياز به فرهنگ‌سازي دارد. اما متاسفانه براي اين مقوله كاري جدي انجام نشده است.» او عامل ديگر را چند شغله بودن والدين مي‌داند و مي‌گويد: «اشتغال زياد سبب مي‌شود كه افراد وقت كافي براي خانواده نگذارند و درگير زندگي شهري و مدرن باشند. پدر زماني كه بچه‌ها خوابند از خانه خارج مي‌شود و زماني كه آنها به خواب رفته‌اند بازمي‌گردد. در سفري كه به هلند داشتم از نزديك مشاهده كردم كه آنها راس ساعت 6 بعدازظهر مغازه‌ها را مي‌بندند و مي‌روند تا در كنار خانواده باشند.»
آيت‌الله غرويان با تاكيد بر اينكه فرهنگ‌سازي بايد از بالادستي‌ها شروع شود، مي‌گويد: «تغيير سبك زندگي تك بعدي نيست و بايد با كمك گرفتن از نخبگان به آن به صورت همه‌جانبه نگاه كرد. مثلا موضوعاتي مانند امنيت نسبت به آينده زندگي و حتي گراني كه در آن تاثير دارد بايد وسيع نگاه كرد و براي آنها برنامه داشت.»
به گفته آيت‌الله غرويان همانطور كه فرهنگ نسل امروز اختلاطي است از آنچه خانواده به هر فرد داده و فرهنگ جديدي كه در نتيجه پيشرفت‌ها و گذر زمان كسب كرده، نسل فردا نيز وامدار فرهنگ امروز ما خواهد بود. او مي‌گويد: «وقتي مقام معظم رهبري درباره سبك زندگي سخن گفتند، يعني در اين زمينه تفكر كرده و از اين موضوع احساس خطر كرده‌اند. بايد بي‌اعتمادي افراد جامعه به يكديگر، بي‌احترامي‌ها و تكريم نكردن شخصيت ديگران را جدي گرفت!»
فريبا جعفري / تهران امروز
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
برای مردم مهربان بم که دیگر نیستند؛
زلزله بم؛ حکایت شهری که در ۱۲ ثانیه به تلی از خاک تبدیل شد + فیلم
