نیره حاجی علیان در گفت و گو با خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران گفت:50درصد رشد هوش کودک مربوط به دوره ابتدای بارداری تا 4 سالگی کودک است.و نگاه کردن به چشمان کودک نقش مهمی در رشد هوش کودک دارد و در صورتی که والدین تا 6 هفتگی کودک تا فاصله 5/17 سانتی به چشمان کودک(به صورت چشم تو چشم) نگاه کنند ارتباط های مغزی کودک شکل می گیرد و تبدیل به الگوهای تشخیصی می شود و کودک با این نگاه ها می تواند چیزهایی که در اطراف وی وجود دارد را تشخیص بدهد که که نقش بسزایی در تقویت هوش وی دارد.»
وی تصریح کرد:هوش از دیدگاه دیوید وکسلر روان‌شناس آمریکایی به معنای ظرفیت کلی یک شخص برای منطقی فکر کردن و برخورد موثر با محیط است و در واقع توانایی یادگیری و کاربرد مهارت های لازم برای سازگاری با نیازهای جامعه و فرهنگ است.»
از نظر روانشناسان هوش یک مفهوم چند بعدی دارد و یک نوع هوش، هوش دیداری و فضایی است و گرایش و تفکر در مورد تصاویر است و مفهوم دیگر هوش، هوش کلامی و زبانی است که توانایی استفاده از کلام و زبان در این افراد بالاتر از افراد عادی بوده و این افراد می توانند سخنوران خوبی شوند.»
این مدرس دانشگاه آزاد افزود:«بعد دیگر هوش، هوش منطقی و زبانی است که این افراد از استدلال منطقی خوبی برخوردار هستند و هوش بدنی و جنبشی از دیگر ابعاد هوش است که این افراد توانایی کنترل ماهرانه بدن خود را دارند و افرادی که در سیرک ها حرکات آکروباتیک انجام می دهند جزء این دسته از افراد هستند.
از دیگر ابعاد هوش می توان به هوش درون فردی اشاره کرد که این افراد می توانند ارتباط بسیار قوی با اطرافیان خود برقرار کنند و هوش درون فردی از دیگر مفاهیم هوش است که این افراد درک بالایی از شناخت خود دارند و می توانند استعدادهای خود را از راه شناخت خود شکوفا کنند.»
وی ادامه داد:«سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا هوش جنبه ارثی دارد؟ مشخص شده رابطه مستقیمی میان هوش والدین و فرزندان وجود دارد و این موضوع در مورد دوقلوهایی که در دو جای متفاوت زندگی می کنند صدق می کند و این افراد در محیط های متفاوت زندگی پایه هوشی یکسانی دارند اما نقش کسی که تربیت کننده کودک است به خصوص در سالهای اولیه زندگی کودک که زمان شکل گیری مغز است بسیار مهم بوده این شانس را به کودک می دهد که نسبت به همسالان خود از هوش بالاتری برخوردار باشد.»
نیره حاجی علیان خاطرنشان کرد:«روانشناسان معتقد هستند 2 سال اول زندگی کودک دوران طلایی رشد مغز است و والدین بایستی بیشترین تلاش خود را برای داشتن فرزند باهوش در این دوره متمرکز کنند و اگر بخواهیم رشد هوش فردی را تا دوره 17 سالگی تقیسم بندی کنیم 50 درصد رشد هوش مربوط به دوره ابتدای بارداری تا 4 سالگی کودک است و 30 درصد از رشد هوش مربوط به 4 سالگی تا 18 سالگی بوده و 20 درصد از رشد هوش به 8 سالگی تا 17 سالگی کودک اختصاص دارد.»
وی تاکید کرد:«والدین با تشویق هر گام کوچک کودک می توانند نقش مهمی در رشد هوش کودک داشته باشند از طرفی محیطی که کودک در آن زندگی می کند و افرادی که نقش تربیت کودک را به عهده دارند تاثیر بسزایی را در تقویت هوش کودک ایفا می کنند. »
این روانشناس کودک و نوجوان ادامه داد:«بنابراین باید گفت والدین نقش بسزایی در پرورش و تقویت هوش کودک دارند و در این زمینه اولین نکته مهم تغذیه کودک است و روانشناسان معتقدند رشد هوش کودک با تغذیه مناسب از دوران بارداری و با دریافت ریزمغذی ها و ویتامین ها شروع می شود و بعد از به دنیا آمدن کودک تغذیه با شیر مادر در سال های اولیه زندگی تاثیر سرنوشت سازی در رشد هوش کودک دارد در واقع شیر مادر حاوی چربی خاصی است که برای عملکرد مغز کودک بسیار مفید است و بعد از یکسالگی نیز دریافت اسیدهای چرب ضروری و پروتئین ها و کربوهیدرات ها با یک برنامه غذایی مناسب مهم است.»
وی تاکید کرد:«نگاه کردن به چشمان کودک نقش مهمی در رشد هوش کودک دارد و در صورتی که والدین تا 6 هفتگی کودک تا فاصله 5/17 سانتی به چشمان کودک(به صورت چشم تو چشم) نگاه کنند ارتباط های مغزی کودک شکل می گیرد و تبدیل به الگوهای تشخیصی می شود و کودک با این نگاه ها می تواند چیزهایی که در اطراف وی وجود دارد را تشخیص بدهد و با هر بار انجام این نگاه به چشمان کودک این الگوی تشخیصی وی تقویت می شود که نقش بسزایی در تقویت هوش وی دارد.»
نیره حاجی علیان ادامه داد:«از دیگر راه کارهایی که والدین می توانند برای بالا بردن هوش کودک خود انجام دهند صحبت کردن با کودک است و با برقرار کردن ارتباط کلامی با کودک هوش کلامی وی تقویت می شود و همانطور که می دانید دریافت های اولیه مهم زبان یکی از عوامل تقویت عملکرد ذهنی کودک است و در صورتی که کارکردهای زبانی به خوبی انجام بگیرد وی به عنوان یک فرد باهوش شناخته می شود.
در واقع با صحبت کردن با کودک توانایی کلامی وی بهتر شده و به طور صحیح می تواند کلام را بیان کند و درک درستی از اندیشه ها و گفتارهای دیگران داشته باشد.»
وی افزود:«شرکت دادن کودک در بحث ها و اجازه انتقاد کردن و اظهار نظر کردن باعث می شود کودک کلام جدیدی یاد بگیرد و سخنرانی و گفتار دیگران را به درستی درک کند و هوش هیجانی وی افزایش یابد که در جامعه بالا بودن هوش هیجانی بسیار مهم است.»
این مدرس دانشگاه آزاد در ادامه اظهار داشت:«خواندن قصه از دوره کودکی برای کودک بسیار مهم بوده و باعث افزایش مهارت های کلامی وی می شود و دامنه لغات وی افزایش پیدا می کند علاوه بر این کودک علاقمند به کتاب خواندن شده واین امر برای موفقیت وی در سنین جوانی و نوجوانی بسیار مهم است و باعث می شود کودک از طریق تجربه یک سری چیزهای جدید یاد بگیرد و کنجکاوی کودک را تحریک می کند که نقش مهمی در افزایش هوش وی دارد البته وظیفه والدین تحریک کنجکاوی وی نیست بلکه وظیفه والدین این است که کودک خود را محدود نکنند چرا که کودک نیازمند تحرک و فعالیت بدنی و دست زدن به وسایل مختلف و حتی پاره کردن و هل دادن وسایل است که این کارها به اندازه نیاز به غذا خوردن برای کودک بسیار اهمیت دارد.»
وی ادامه داد:«از دیگر راه کارها برای رشد کودک تشویق موفقیت های کودک است و روانشناسان تاکید می کنند زمانی که کودک کاری را با موفقیت انجام می دهد والدین بایستی وی را تشویق کنند چرا که احساس مفید بودن برای کودک بسیار مهم است و موجب تقویت قشر جلویی و میانی مغز(که جایگاه احساسات هستند) می شود و این تشویق از سوی والدین بین 10 تا 18 ماهگی کودک اهمیت بسیاری داشته و به رشد هوش کودک کمک می کند و در صورتی که تشویق از سوی والدین در مقابل موفقیت کودک در انجام کارها صورت نگیرد رشد هوش وی کاهش پیدا می کند و دامنه لغات وی بسیار محدود خواهد ماند.»
این روانشناس کودک و نوجوان خاطرنشان کرد:«گوش دادن به موسیقی های آرام بخش موجب تقویت و حفظ هوش شنیداری کودک می شود و در افزایش حافظه وی تاثیر بسزایی دارد و تحقیقات نشان داده کودکانی که در سرودهای گروهی و نواختن موسیقی فعالیت دارند به نسبت دیگر کودکانی که چنین فعالیت هایی ندارند از هوش بالاتری برخوردار بوده و این کار موجب تقویت استدلال و تفکر همزمان و تحلیل سه بعدی وی می شود.»
وی در ادامه به خبرنگار باشگاه خبرنگاران گفت:«از دیگر راه های افزایش هوش کودک این است که والدین کودک خود را به مهدکودک بفرستند. روانشناسان معتقدند والدین بایستی کودک خود را بعد از دوران 3 سالگی در مهدکودک استاندارد ثبت نام کنند چرا که آموزش پیش از دبستان موجب تقویت ارتباط کودک با محیط می شود و عاملی مهم در افزاش هوش کودک است.»
نیره حاجی علیان ادامه داد:«ورزش کردن نیز یکی از راه های مفید برای تقویت هوش کودک است و از دیگر راه کارها می توان به توجه والدین به فرزندان اشاره کرد و والدین نباید پدر و مادر محض باشند بلکه بایستی با کودک خود گفت وگو کنند و در مورد مسائل مختلف نظر وی را جویا بپذیرند و در واقع دوست کودک خود باشند چرا که موجب رشد هوش وی خواهد شد و هوش هیجانی کودک افزایش خواهد یافت.
روانشناسان معتقدند دوست بودن والدین با کودک و بازی کردن با کودک موجب بالا رفتن مهارت های شناختی کودک می شود و تاثیر در رشد شناختی و هوش هیجانی وی خواهد داشت.»
وی افزود:«از دیگر مسائلی که بایستی والدین به آن توجه کنند محدود کردن تماشای تلویزیون تا 2 سالگی کودک است و روانشناسان معتقدند تماشای تلویزیون برای تمام افراد در هر قشر و سطحی موجب افزایش اطلاعات فرد خواهد شد (کارکرد مثبت تلویزیون) اما این قضیه در مورد کودکان زیر 2 سال صدق نمی کند چرا که کودک نیازمند است در این سن ارتباطات دوطرفه داشته باشد اما با تماشای تلویزیون ارتباط وی یکطرفه بوده و دامنه لغات وی کاهش پیدا می کند./ع