به گزارش باشگاه خبرنگاران خوزستان،بعد نگاه ميکنيم ميبينيم بچه در حياط كوچك مدرسه نميتواند تکان بخورد، نه ورزشي، نه فعاليتي، نه بازي. اينها به كنار؛ بوفه مدرسه هم پر است از چيپس و پفک و ساندويچ و تنقلات مختلف. بچه هم ميبيند و ميخرد و ميخورد و ميشود همين که حالا ميبينيم!
در خانهها هم همين است. مردم ميروند توي يک آپارتمان كوچك و همه کارهايشان را در چهارديواري 70 متري انجام ميدهند. ورزش هم عملا از زندگي حذف شده و حال و حوصلهاش نيست. غذاهاي پر چرب هم که همهجا هست و خوشمزه و بيدردسر.
مهنوش صاحبدل، مسئول واحد بهبود تغذيه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور اهواز، ميگويد: "چاقي، انباشته شدن غيرعادي چربي در بدن است. زماني که کالري دريافتي بيشتر از کالري مصرفي باشد، به چربي تبديل شده و در بدن ذخيره مي شود. اضافه وزن و چاقي با ذخيره بيش از حد انرژي به صورت چربي در بدن ظاهر مي شود.
متاسفانه آمار اضافهوزن و چاقي در کشور و به خصوص خوزستان بسيار بالا است به طوري که بر اساس آخرين آمار استان خوزستان 49.8 درصد افراد 25 تا 34 سال استان يعني جوانان، دچار اضافه وزن و چاقي هستند و در گروه سني 35 تا 44 سال نيز 65.63 درصد به اضافه وزن و چاقي مبتلا هستند. 56.52 درصد زنان 25 تا 34 ساله و 67.41 درصد زنان 35 تا 44 سال و 43.3 درصد مردان 25 تا 34 ساله و 63.92 درصد مردان 35 تا 44 ساله دچار اضافه وزن يا چاقي هستند. طبق اين بررسي ميزان اضافه وزن و چاقي در خانمها بيش از آقايان است که علت اصلي آن کمتحرکي بيشتر خانمها نسبت به آقايان است.
اينجا است که مشخص ميشود جوانان و ميانسالان خوزستاني در معرض خطر چه بيماريهايي در سالهاي آينده هستند و مسلما اين اضافه وزن و چاقي از کارکرد مطلوب آنها در زمان حال نيز کم ميكند و موجب مشکلات اجتماعي – اقتصادي براي آنها ميشود. متاسفانه با رواج بسيار زياد فستفودها و غذاهاي خياباني مسلما آمار فعلي استان از اين هم بيشتر است که لازم است خانوادهها با دقت بيشتر، اضافه وزن و چاقي را به عنوان يک بحران باور كرده و براي مقابله با آن تلاش كنند. متاسفانه اضافه وزن و چاقي مستقيما با مرگ و مير و بيماريهاي غيرواگير مانند ديابت، فشارخون بالا ، بيماري هاي قلبي عروقي و حتي برخي سرطان ها ارتباط مستقيم دارد.
متاسفانه در حال حاضر چاقي در کودکان نيز بسيار زياد شده که بروز بسياري از بيماريها را در آينده براي آنان در پي خواهد داشت.
عوامل بسيار زيادي در بروز چاقي موثر هستند ولي به طور عمده علتهاي شناختهشده چاقي شامل ژنتيک، الگوي رژيم غذايي نامناسب و مصرف بيش از نياز کالري غذايي به ويژه شيرينيها و چربيها، کمتحرکي، برخي اختلالات هورموني، برخي داروها و اختلالات عصبي و مشکلات رواني هستند. البته متاسفانه مشکل اصلي خوزستان عوامل محيطي يعني کمتحرکي و عادات غذايي نامناسب است.
براي تشخيص اضافه وزن و چاقي از معيار اندازهگيري (BMI) استفاده ميشود كه از تقسيم وزن (كيلوگرم) بر قد (متر) به توان 2 به دست ميآيد.
معيار BMI براي سنجش چاقي در بزرگسالان است و در كودكان بسته به سنين مختلف فرمولاسيونهاي متفاوت ارايه شده است. چنانچه عدد BMI کمتر از 18.5 بود فرد لاغر محسوب ميشود که ميتواند خطراتي را براي سلامتي وي در پي داشته باشد . فرد با BMI بين 18.5 تا 24.9 در محدوده وزن مطلوب است. BMI رقم 25 تا 29.9 اضافه وزن و بيشتر از 30 نشانگر چاقي است. البته عوامل ديگري هم در تقسيمبندي چاقي از نظر شدت موثر است كه از جمله ميتوان به توزيع چربي در قسمتهاي مختلف بدن، دور كمر، دور مچ دست و ميزان جثه افراد اشاره كرد."
مردم هر روز چاقتر ميشوند و به جاي تغيير سبک زندگي وقتي که به فکر لاغر شدن ميافتند باز ميروند سراغ يک راه راحت و آسوده. مينشينند پاي ماهواره و چند تبليغ ميبينند و شماره را يادداشت ميکنند و زنگ ميزنند و دارو را ميگيرند و ميخورند و...
من هم اين کار را کردم. يک روز با شمارهاي که داروهاي لاغري تبليغ ميکرد تماس گرفتم. تبليغ ميگفت در يک ماه بدون زحمت 10 کيلو لاغر شويد! در اين تبليغ، صدايي شادمان تاكيد ميكرد "لاغر شويد و لاغر بمانيد" آن هم "بدون نياز به ورزش"!
شماره تلفن يك خط اعتباري بود و ميتوانست مربوط به هر جايي باشد. مرد پشت خط شروع کرد و در مورد مزاياي اين دارو ميگفت: "اينها يک بسته 100 تايي قرص هستند که شما پس از غذا استفاده ميکنيد و پس از مدتي کاهش وزن محسوسي در خودتان حس ميکنيد. اين دارو حاوي فيگورتين است و چربيهاي اضافه بدن را ميسوزاند. اگر در ناحيه شکم دچار مشکل هستيد به راحتي با اين دارو رفع ميشود. فقط چربيها را ميسوزاند و هيچ مشکلي براي ديگر اعضاي بدن ايجاد نميکند."
مرد پشت تلفن با آب و تاب ميگفت: " اين قرصها تا حالا هيچ عارضهاي نداشته و براي هر سني قابل استفاده است."
او دست آخر يک شماره حساب هم داد و گفت وقتي پول را واريز کردم اطلاع دهم و بعد با پست دارو را برايم ميفرستند. نه آدرسي، نه اسمي، نه مشخصاتي و نه هيچ راهي براي پيگيري. همين که هست؛ دارو با پيک ميآيد در خانه و ما استفاده ميکنيم بدون هيچ آشنايي قبلي با دارو و شركت توليدكننده آن!
خيلي جالب است که يک قرص خودش راهش را بلد باشد و به صورت کاملا هوشمند برود و تمام چربيهايي که ما دوستشان نداريم را شناسايي کند و از بين ببرد و بعد هم ما خوشتيپ بشويم و هيچ مشکلي برايمان ايجاد نشود! با يک قرص کوچک زندگي کاملا متحول شود!
دکتر مجيد کارانديش؛ متخصص تغذيه و عضو هيات علمي دانشگاه جنديشاپور اهواز، هم به ايسناي خوزستان ميگويد: "وزن افراد نشانگر سلامت يا بيمار بودن فرد است. لاغر بودن يا چاق بودن هر يک در جايگاه خود ميتواند نماد يک مشکل در بدن باشد كه فرد بايد با مراجعه به پزشک دليل اصلي و علمي مشکل خود را بداند نه اينکه خودسرانه از برخي داروها براي حل مشكل استفاده کند.
حال اگر کسي پس از بررسيها خواست تغييري در وضعيت خود دهد بايد اصول علمي آن را بداند. مبناي سالم بودن يک فرد ترکيب بدن است نه وزن آن. ميزان وزن استخوانها؛ ماهيچهها و آب بدن بايد تنظيم باشد. براي تغيير وزن نيز بايد يک برنامه صحيح داشته باشيم كه در آن سرعت و مقدار تغيير بايد همخواني داشته باشد. اگر فردي دچار اضافه وزن يا چاقي است و چربي زيادي در بدن دارد، نبايد زياد به وزن ايدهآل فکر کند. کاهش پنج تا 10 درصد از وزن کافي است و بيشتر مزاياي کاهش وزن با همين 10 درصد به دست ميآيد. اگر فرد بتواند شش ماه اين وزن را حفظ کند ميتواند دوباره برنامههاي کاهش وزن را از سر گيرد تا به وزني که علاقه دارد برسد.
سرعت کاهش وزن نيز بايد در هر هفته نيم تا يک کيلوگرم و در ماه دو تا چهار کيلوگرم باشد.حتي اگر بهترين برنامهها نيز رعايت شوند کاهش وزني بيش از اين مقدار ميسر نيست. از اين ميزان وزني که کاسته ميشود هميشه نيمي چربي و نيمي ديگر غيرچربي است و هيچ برنامهاي وجود ندارد که بتواند تنها چربيها را از بين ببرد و به ديگر مواد بدن آسيبي نرساند. ادعايي جز اين، کذب محض است.
تبليغ داروها و ترکيباتي که گفته ميشود در يک ماه چندين کيلوگرم از وزن فرد کم ميکنند کاملا غيراصولي است و اگر در ماه بيش از مقدار گفته شده کاهش وزن ايجاد شود، اين مقدار اضافه چربي نيست بلکه از عضلات و ديگر اجزا بدن است كه در اين صورت به دليل تناسب نداشتن اندامها، افتادگي گونه، شلشدگي پوست و مشکلات ريختشناسي ايجاد ميشود."
وقتي اين داروها هيچ فايدهاي ندارند و تنها موجب ميشوند پولي از جيب مردم به هدر برود چطور مجوز ميگيرند که به کشور وارد شوند و هر کسي خيلي راحت آنها را در اختيار ديگران بگذارد. بيشتر اين داروها خارجي هستند و از کشورهايي مانند امريکا ميآيند.
دکتر بهزاد شريف مخمل زاده، معاون غذا و داروي دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور اهواز، نيز در اين باره به خبرنگار ايسناي خوزستان ميگويد: "ورود مواد و داروهايي که در ماهوارهها تبليغ ميکنند از مبادي غيرقانوني انجام ميشود چرا که در اين مورد هيچ بازرسي انجام نشده و اصلا به ثبت نرسيدهاند. داروها اگر به صورت پستي ارسال شوند هنگام تحويل گرفتن در مرز از دانشگاه علوم پزشکي استعلام ميشود و اگر داروي مناسبي نبود برگشت ميخورد. البته اگر در حد مصرف يک شخص باشد مشکلي نيست و هنگام ورود بازرسي نميشود ولي داروهاي غيرمجاز در حد کلان وارد ميشوند و اين موضوع قاچاق بودن آنها را اثبات ميکند. از مرزهاي خوزستان داروي چنداني وارد نميشود و بيشتر اينها از طريق هوايي وارد ميشوند.
بيشتر داروهاي سفارش داده شده مربوط به داروها چاق کننده، لاغرکننده و داروهاي پوستي بوده است و اکثر اين محصولات در مکانهايي توليد ميشوند که هيچگونه استانداردي ندارند و هيچ نظارتي هم روي آنها نميشود و بيشتر اين محصولات نه تنها مشکل مربوطه را رفع نميکنند بلکه مشکلات ديگري نيز ايجاد ميکنند که شايد قابل درمان نباشد.
البته در ارتباط با عوارض حقيقي اين داروها اطلاعات دقيقي در دست نيست چرا که افراد در صورت بروز مشکل به پزشک مراجعه ميکنند و تحت درمان قرار ميگيرند و در نتيجه اطلاعات خاصي در اختيار معاونت غذا و دارو قرار نميگيرد.
فرمي به عنوان فرم زرد ياADR در اختيار تمامي پزشکان قرار گرفته و از آنها خواسته شده که اگر بيماري در صورت استفاده از داروهاي قاچاق دچار مشکل شده و به آنها مراجعه کرده است، مشخصات و مشکلات ايجاد شده را در اين فرم يادداشت کرده و به معاونت غذا و دارو ارسال کنند. متاسفانه پزشکان با اين طرح همکاري خوبي ندارند و اين فرمها تکميل نميشود تا ميزان واقعي مصرف اين داروها مشخص شود.
بيشترين مشکلاتي که پس از مصرف اين داروها ديده شده مشکلات دستگاه گوارش و بثورات پوستي بوده است. تعداد افرادي که دچار اين مشکلات ميشوند و براي شکايت به اين معاونت مراجعه ميکنند بسيار زياد است و هر روزه پروندههايي در اين زمينه به دستگاه قضا ارسال ميشود. پليس فتا ( پليس مبارزه با جرايم رايانهاي) نيز در اين مورد همکاري کرده و ورود اين داروها را پيگيري ميکند.
مردم بايد در هنگام خريد داروها دقت کنند. هيچ دارويي وجود ندارد که در چند روز بتواند يک فرد را چندين کيلو چاق يا لاغر کند و تبليغ چنين داروييهايي يک شايعه بياساس است و اگر هم دارويي بتواند چنين کاري انجام دهد مطمئنا به دستگاهها و ارگانهاي ديگر بدن آسيب خواهد رساند.
اگر مردم از اين داروها استفاده نکنند و خريدهاي اينچنيني انجام نشود تبليغات و ورود مواد غيرمجاز به کشور نيز کمتر ميشود."
همچنان داروها خيلي راحت درون کشور مبادله ميشوند و هنوز هم مردمي ميخرند و آثارشان را ميبينند و بيمار ميشوند و اين پروسه ادامه مييابد. بعضيها هم از اين موقعيت سوءاستفاده ميکنند و داروهاي روانگردان را به عنوان لاغرکننده در اختيار متقاضيان ميگذارند كه مشکل چندين برابر بزرگ ميشود. به اين ترتيب افرادي را ميبينيم که چاق هستند و همين مشکل موجب بروز بيماريهاي مزمني در آنها ميشود و تازه معتاد هم ميشوند؛ تنها براي کاهش وزن که ميشد كمي سخت ولي با راه مناسب به آن رسيد. گاهي بايد براي زيباتر شدن از بعضي انتظارهاي ايدهآل چشمپوشي كرد نه اينکه به فکر راههاي پرخطر بود./س