خوزستان/
چطور ماهي از 20 گرم به بيش از 2 كيلوگرم مي‌رسد؟
ماهيگيري از اولين مهارت‌هاي انسان براي دستيابي به غذا بود، به طوري كه اولين‌بار آشنايي با ماهيگيري موجب دسترسي انسان به منبع غذايي گسترده‌اي شد. اما رشد روزافزون جمعيت جهان و نياز تغذيه‌اي به غذاي سالم و عدم دسترسي همگاني به منابع آبي، عرضه آبزيان را پر اهميت ساخته و به قابليت‌هاي آن افزوده است. تمام توان و قابليت‌هاي علم بازاريابي آبزيان، فراهم كردن و در دسترس قرار دادن ماهي سالم و باكيفيت براي عموم است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران خوزستان،عمده ماهي‌هاي پرورشي از خانواده كپور ماهيان است كه در كشورهاي هند و چين به فراواني يافت مي‌شود، اما استان خوزستان نسبت به ساير نقاط كشور شرايط ايدآل‌تري براي پرورش اين آبزيان دارد.
در سال‌هاي اخير مصرف ماهي به ويژه ماهيان پرورشي افزايش يافته و به‌طور طبيعي ميزان مصرف آن به دليل اطمينان از رعايت اصول بهداشتي و سيستم تحت كنترل انساني بيشتر از ماهيان دريايي است. از سوي ديگر با رشد اقتصادي كشورها، صنعتي شدن و آلودگي آب‌ها به فلزات سنگين از جمله جيوه و سموم ديگر، موجب افزايش انتقال مسموميت‌ها از طريق گوشت ماهيان شده و گرايش مصرف‌كنندگان به ماهيان پرورش را به‌دنبال داشته است.
سيدعبدالصاحب مرتضوي، رييس بخش آبزي‌پروري پژوهشكده آبزي‌پروري جنوب در خصوص تنوع گونه‌ها و تكثير آن‌ها در خوزستان به خبرنگار ايسنا گفت: تحقيقات گسترده‌اي طي سال‌هاي اخير در زمينه توسعه آبزي‌پروري، شامل تكثير و پرورش، تغذيه و اصلاح نژاد و معرفي گونه‌هاي جديد ماهيان گرمابي و سردابي انجام شده است.
وي افزود: به غير از چهار گونه كپور، فيوفاك، آمور و بيگ‌هد كه در سال‌هاي اخير در استان پرورش داده مي‌شوند، ماهيان بومي دريايي شامل بني، گطان و شيربط در حال پرورش مصنوعي در واحدهاي پرورش ماهي هستند.
رييس بخش آبزي‌پروري پژوهشكده آبزي‌پروري جنوب تصريح‌كرد: از سال 87 تاكنون گونه‌هاي جديد به نام‌هاي كاتلا، دوبو و مريگال وارد كشور شده و در خوزستان به صورت آزمايشي پرورش داده شد كه سازگار خوبي با محيط منطقه از خود نشان داده‌اند.
مرتضوي ادامه‌داد: چنانچه مشكل يا اتفاق جديدي در خصوص بيماري‌ها و عامل‌هاي تلفات آبزيان در واحدهاي آبزي‌پروري پيش بيايد ما به عنوان يك پروژه آن را بررسي و مشكل آن را حل مي‌كنيم.
وي اظهارداشت: وضعيت توليد آبزيان در استان از مطلوبيت بالايي برخوردار است، زيرا افزايش ميزان توليد و پرورش آبزيان اين امر را به خوبي نشان مي‌دهد.
رييس بخش آبزي‌پروري پژوهشكده آبزي‌پروري جنوب ادامه‌داد: خوزستان قابليت توليد گونه‌هاي جديد را به‌طور صد در صد دارد، زيرا جزء بهترين مناطق جهان است كه اكثر گونه‌هاي آبزيان با شرايط محيطي و آب و هوايي آن سازگار است. به طور مثال پرورش ماهيان خاوياري به‌طور محدود در حال انجام مي‌باشد و سازگاري پرورش آن در خوزستان بيشتر از شمال كشور است.
محمدجعفر بيگدلي، مديرعامل اتحاديه آبزيان خوزستان، عمده ماهيان پرورشي استان را به چهارگونه علف‌خوار تقسيم كرد و گفت: به‌طور كلي سه عامل محيط زندگي، تغذيه و اكسيژن بر توليد آبزيان تاثير مي‌گذارد.
وي افزود: با توجه به علف‌خوار بودن آبزيان، لازم است براي رشد غداي آن‌ها در استخرهاه از كود شيميايي استفاده شود اما كمبود اين نوع كود موجب تاخير در رشد ماهيان شده است. در حال حاضر مهمترين مشكل آبزيان تغيير شرايط آب است؛ زيرا با كاهش حجم ورودي رودخانه‌هاي استان، كيفيت آب كاهش يافته و اين امر بر كيفيت توليد آبزيان تاثيرگذار است.
بيگدلي از دولت و سازمان‌هاي متولي خواست از توليد حمايت كنند و ادامه‌داد: از جمله مشكلات آبزيان وجود بيماري‌هاي ويروسي و انگلي است و هيچ‌گونه بازرسي از سوي دامپزشكي از واحدهاي آبزي‌پروري انجام نمي‌شوند.
رحيم مغينمي، مديركل شيلات خوزستان نيز با اشاره به ميزان توليد آبزيان در استان، عنوان‌كرد: برداشت عمده ماهي از نيمه اول آبان‌ماه آغاز و تا پايان دي‌ماه ادامه دارد؛ سطح مزارع پرورش ماهي امسال نسبت به سال‌گذشته افزايش يافته و 8 هزار هكتار زمين در غالب 490 واحد پرورش ماهي اقدام به پرورش ماهي كرده‌اند. پيش‌بيني مي‌شود امسال 34 هزار تن ماهي از واحدهاي آبزي‌پروري برداشت شود؛ اين در حالي است كه سال‌گذشته 28 هزار تن ماهي برداشت شده است.
وي افزود: كپور ماهيان عمده ماهيان توليدي استان هستند كه شامل كپور، آمور، فيتوفات و بيگ‌هد است؛ علاوه بر اين ماهيان بومي مانند بني و شيربط در بعضي مزارع پرورش داده مي‌شوند.
مغينمي تصريح‌كرد: بهبود مديريت و توسعه آبزي‌پروري به‌دليل استفاده از روش‌ها و فناوري‌هاي جديد است كه با توسعه منابع و بازسازي ذخاير آبزيان و تنوع گونه‌هاي جديد ميزان بهره‌وري افزايش يافته است.
پرورش‌دهندگان ماهي در خوزستان بچه ماهي‌ها را تيرماه هر سال از مراكز تكثير بچه ماهي در شمال كشور خريداري و در استخرهاي مخصوص نگه‌داري بچه ماهي رهاسازي مي‌كنند.
محمدهادي بيگدلي، يكي از اين پرورش‌دهندگان است كه در اين‌باره به خبرنگار ايسنا، منطقه‌خوزستان گفت: براي آماده‌سازي استخرهاي در آغاز پرورش ماهي در مرحله اول استخرها را شخم و جاهاي مرطوب را آهك‌پاشي مي‌كنيم و بعد از آن كودهاي حيواني را جهت غني‌سازي استخرها در كف آن‌ها مي‌پاشيم؛ در مرحله بعد استخرها به مدت 5 روز آبگيري مي‌شود و در نتيجه انجام اين مراحل استخرها بارور شده و بلافاصله در هر هكتار 2 هزار و 500 بچه ماهي در استخرها رهاسازي مي‌شود.
وي بيان‌كرد: كل دوره پرورش ماهي 8 ماه است كه در اين مدت ماهي از 20 گرم به بيش از 2 كيلوگرم مي‌رسد و عمده ماهياني كه پرورش ماهي شامل آمور، كپور، فيتوفاك و بيگ‌هد است.
اين پرورش‌دهنده ماهي با اشاره به تغذيه ماهيان پرورشي خاطرنشان‌كرد: ماهي فيتوفاك از پلانكتون تغذيه مي‌كند و براي تكثير پلانگتون‌ها از كودهاي حيواني استفاه مي‌شود و ماهي كپور نيز غله مصرف مي‌كند و ماهي آمور علف خوار است.
بيگدلي تصريح‌كرد: از جمله بيماري‌هايي كه بر ماهيان عارض و رشد آن‌ها را متوقت مي‌كند بيماري‌هاي قارچي و روده‌اي است كه موجب تلفات ماهيان مي‌شود؛ در سال‌هاي گذشته سازمان دامپزشكي با بازرسي از واحدهاي پرورشي از شيوع بيماري جلوگيري مي‌كرد اما در چند سال اخير هيچ‌گونه توجهي از سوي اين سازمان به واحدهاي توليد ماهي نمي‌شود.
وي گفت: آب مورد نياز استخرهاي پرورش ماهي از رودخانه‌ها تامين مي‌شود كه براي هر هكتار 270 هزار تومان آب‌بها پرداخت مي‌كنيم؛ همچنين هزينه برق نيز 300 هزار تومان در ماه است. از سوي ديگر كليه مواد اوليه توليد ماهي را به صورت آزاد تهيه مي‌كنيم و سازمان‌هاي متولي هيچ‌گونه كمكي به پرورش‌دهندگان ماهي نمي‌كنند.
بيگدلي تصريح‌كرد: از هر هكتار 4 تا 5 تن ماهي برداشت مي‌شود و ميزان برداشت روزانه بستگي به وضعيت بازار و تقاضا دارد. اگر بازار كشش بيشتري داشته باشد، برداشت روزانه ماهي را افزايش مي‌دهيم.
براي افزايش ميزان توليد و ايجاد زمينه‌هاي لازم جهت صادرات آبزيان به خارج كشور بايد برنامه‌ريزي شود، زيرا توسعه صنعت آبزي‌پروري نيازمند مطالعات جدي در زمينه تنوع گونه‌هاي مختلف آبزيان پرورشي است؛ از سوي ديگر كمك به آبزي‌پروران و فراهم كردن زيرساخت‌ها براي سرمايه‌گذاري در توليد آبزيان موجب خودكفايي توليد آبزيان خواهد شد./س
در سال‌هاي اخير مصرف ماهي به ويژه ماهيان پرورشي افزايش يافته و به‌طور طبيعي ميزان مصرف آن به دليل اطمينان از رعايت اصول بهداشتي و سيستم تحت كنترل انساني بيشتر از ماهيان دريايي است. از سوي ديگر با رشد اقتصادي كشورها، صنعتي شدن و آلودگي آب‌ها به فلزات سنگين از جمله جيوه و سموم ديگر، موجب افزايش انتقال مسموميت‌ها از طريق گوشت ماهيان شده و گرايش مصرف‌كنندگان به ماهيان پرورش را به‌دنبال داشته است.
سيدعبدالصاحب مرتضوي، رييس بخش آبزي‌پروري پژوهشكده آبزي‌پروري جنوب در خصوص تنوع گونه‌ها و تكثير آن‌ها در خوزستان به خبرنگار ايسنا گفت: تحقيقات گسترده‌اي طي سال‌هاي اخير در زمينه توسعه آبزي‌پروري، شامل تكثير و پرورش، تغذيه و اصلاح نژاد و معرفي گونه‌هاي جديد ماهيان گرمابي و سردابي انجام شده است.
وي افزود: به غير از چهار گونه كپور، فيوفاك، آمور و بيگ‌هد كه در سال‌هاي اخير در استان پرورش داده مي‌شوند، ماهيان بومي دريايي شامل بني، گطان و شيربط در حال پرورش مصنوعي در واحدهاي پرورش ماهي هستند.
رييس بخش آبزي‌پروري پژوهشكده آبزي‌پروري جنوب تصريح‌كرد: از سال 87 تاكنون گونه‌هاي جديد به نام‌هاي كاتلا، دوبو و مريگال وارد كشور شده و در خوزستان به صورت آزمايشي پرورش داده شد كه سازگار خوبي با محيط منطقه از خود نشان داده‌اند.
مرتضوي ادامه‌داد: چنانچه مشكل يا اتفاق جديدي در خصوص بيماري‌ها و عامل‌هاي تلفات آبزيان در واحدهاي آبزي‌پروري پيش بيايد ما به عنوان يك پروژه آن را بررسي و مشكل آن را حل مي‌كنيم.
وي اظهارداشت: وضعيت توليد آبزيان در استان از مطلوبيت بالايي برخوردار است، زيرا افزايش ميزان توليد و پرورش آبزيان اين امر را به خوبي نشان مي‌دهد.
رييس بخش آبزي‌پروري پژوهشكده آبزي‌پروري جنوب ادامه‌داد: خوزستان قابليت توليد گونه‌هاي جديد را به‌طور صد در صد دارد، زيرا جزء بهترين مناطق جهان است كه اكثر گونه‌هاي آبزيان با شرايط محيطي و آب و هوايي آن سازگار است. به طور مثال پرورش ماهيان خاوياري به‌طور محدود در حال انجام مي‌باشد و سازگاري پرورش آن در خوزستان بيشتر از شمال كشور است.
محمدجعفر بيگدلي، مديرعامل اتحاديه آبزيان خوزستان، عمده ماهيان پرورشي استان را به چهارگونه علف‌خوار تقسيم كرد و گفت: به‌طور كلي سه عامل محيط زندگي، تغذيه و اكسيژن بر توليد آبزيان تاثير مي‌گذارد.
وي افزود: با توجه به علف‌خوار بودن آبزيان، لازم است براي رشد غداي آن‌ها در استخرهاه از كود شيميايي استفاده شود اما كمبود اين نوع كود موجب تاخير در رشد ماهيان شده است. در حال حاضر مهمترين مشكل آبزيان تغيير شرايط آب است؛ زيرا با كاهش حجم ورودي رودخانه‌هاي استان، كيفيت آب كاهش يافته و اين امر بر كيفيت توليد آبزيان تاثيرگذار است.
بيگدلي از دولت و سازمان‌هاي متولي خواست از توليد حمايت كنند و ادامه‌داد: از جمله مشكلات آبزيان وجود بيماري‌هاي ويروسي و انگلي است و هيچ‌گونه بازرسي از سوي دامپزشكي از واحدهاي آبزي‌پروري انجام نمي‌شوند.
رحيم مغينمي، مديركل شيلات خوزستان نيز با اشاره به ميزان توليد آبزيان در استان، عنوان‌كرد: برداشت عمده ماهي از نيمه اول آبان‌ماه آغاز و تا پايان دي‌ماه ادامه دارد؛ سطح مزارع پرورش ماهي امسال نسبت به سال‌گذشته افزايش يافته و 8 هزار هكتار زمين در غالب 490 واحد پرورش ماهي اقدام به پرورش ماهي كرده‌اند. پيش‌بيني مي‌شود امسال 34 هزار تن ماهي از واحدهاي آبزي‌پروري برداشت شود؛ اين در حالي است كه سال‌گذشته 28 هزار تن ماهي برداشت شده است.
وي افزود: كپور ماهيان عمده ماهيان توليدي استان هستند كه شامل كپور، آمور، فيتوفات و بيگ‌هد است؛ علاوه بر اين ماهيان بومي مانند بني و شيربط در بعضي مزارع پرورش داده مي‌شوند.
مغينمي تصريح‌كرد: بهبود مديريت و توسعه آبزي‌پروري به‌دليل استفاده از روش‌ها و فناوري‌هاي جديد است كه با توسعه منابع و بازسازي ذخاير آبزيان و تنوع گونه‌هاي جديد ميزان بهره‌وري افزايش يافته است.
پرورش‌دهندگان ماهي در خوزستان بچه ماهي‌ها را تيرماه هر سال از مراكز تكثير بچه ماهي در شمال كشور خريداري و در استخرهاي مخصوص نگه‌داري بچه ماهي رهاسازي مي‌كنند.
محمدهادي بيگدلي، يكي از اين پرورش‌دهندگان است كه در اين‌باره به خبرنگار ايسنا، منطقه‌خوزستان گفت: براي آماده‌سازي استخرهاي در آغاز پرورش ماهي در مرحله اول استخرها را شخم و جاهاي مرطوب را آهك‌پاشي مي‌كنيم و بعد از آن كودهاي حيواني را جهت غني‌سازي استخرها در كف آن‌ها مي‌پاشيم؛ در مرحله بعد استخرها به مدت 5 روز آبگيري مي‌شود و در نتيجه انجام اين مراحل استخرها بارور شده و بلافاصله در هر هكتار 2 هزار و 500 بچه ماهي در استخرها رهاسازي مي‌شود.
وي بيان‌كرد: كل دوره پرورش ماهي 8 ماه است كه در اين مدت ماهي از 20 گرم به بيش از 2 كيلوگرم مي‌رسد و عمده ماهياني كه پرورش ماهي شامل آمور، كپور، فيتوفاك و بيگ‌هد است.
اين پرورش‌دهنده ماهي با اشاره به تغذيه ماهيان پرورشي خاطرنشان‌كرد: ماهي فيتوفاك از پلانكتون تغذيه مي‌كند و براي تكثير پلانگتون‌ها از كودهاي حيواني استفاه مي‌شود و ماهي كپور نيز غله مصرف مي‌كند و ماهي آمور علف خوار است.
بيگدلي تصريح‌كرد: از جمله بيماري‌هايي كه بر ماهيان عارض و رشد آن‌ها را متوقت مي‌كند بيماري‌هاي قارچي و روده‌اي است كه موجب تلفات ماهيان مي‌شود؛ در سال‌هاي گذشته سازمان دامپزشكي با بازرسي از واحدهاي پرورشي از شيوع بيماري جلوگيري مي‌كرد اما در چند سال اخير هيچ‌گونه توجهي از سوي اين سازمان به واحدهاي توليد ماهي نمي‌شود.
وي گفت: آب مورد نياز استخرهاي پرورش ماهي از رودخانه‌ها تامين مي‌شود كه براي هر هكتار 270 هزار تومان آب‌بها پرداخت مي‌كنيم؛ همچنين هزينه برق نيز 300 هزار تومان در ماه است. از سوي ديگر كليه مواد اوليه توليد ماهي را به صورت آزاد تهيه مي‌كنيم و سازمان‌هاي متولي هيچ‌گونه كمكي به پرورش‌دهندگان ماهي نمي‌كنند.
بيگدلي تصريح‌كرد: از هر هكتار 4 تا 5 تن ماهي برداشت مي‌شود و ميزان برداشت روزانه بستگي به وضعيت بازار و تقاضا دارد. اگر بازار كشش بيشتري داشته باشد، برداشت روزانه ماهي را افزايش مي‌دهيم.
براي افزايش ميزان توليد و ايجاد زمينه‌هاي لازم جهت صادرات آبزيان به خارج كشور بايد برنامه‌ريزي شود، زيرا توسعه صنعت آبزي‌پروري نيازمند مطالعات جدي در زمينه تنوع گونه‌هاي مختلف آبزيان پرورشي است؛ از سوي ديگر كمك به آبزي‌پروران و فراهم كردن زيرساخت‌ها براي سرمايه‌گذاري در توليد آبزيان موجب خودكفايي توليد آبزيان خواهد شد./س
