این اتفاق در حالی در برخی نمادهای معاملاتی قابل مشاهده است که یکی از مهمترین و اصلی ترین ویژگی های بورس ویژگی نقدشوندگی بالای آن می باشد، حال آنکه توقف طولانی مدت نمادها این امکان را از سرمایه گذار سلب می کند که در اسرع وقت به سرمایه خود دسترسی داشته باشد. اما آیا می توان راهکاری ارایه کرد تا سهامدار خرد در صورت نیاز به نقدینگی بتواند از این راهکار بهره ببرد؟

بازگشایی برخی نمادها به نفع سهامداران نیست!

محمودرضا خواجه نصیر، مدیر امور بورس ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار در رابطه با این موضوع در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز اظهار داشت: در رابطه با بازگشایی و توقف نمادهای معاملاتی به جز در موارد استثناء طبق قوانین موجود سعی می شود در اسرع وقت اقدامات لازم برای بازگشایی آنها صورت گیرد. بطوریکه با اطلاع رسانی دقیق شرکت ها و شفاف شدن اطلاعات کلی، نمادها به سرعت مورد بازگشایی قرار می گیرند و نمونه این امر در ارایه اطلاعات و گزارش های عملکرد 6 ماهه شرکت ها بوده که با وجود اعلام تعدیل های قابل توجه علی رغم اینکه نیاز است این تحلیل بیشتری پیرامون آنها انجام شود، در اسرع وقت برای باز شدن نمادها اقدام شد.

وی افزود: چنانچه نمادی به صورت طولانی مدت متوقف بماند، به طور قطع می توان گفت اطلاعات ارایه شده از سوی شرکت غیر شفاف بوده، بطوریکه بازگشایی چنین نمادهایی به ضرر سهامداران خواهد بود.

تنها بالا بردن نقدشوندگی سهام اهمیت ندارد!

وی به اقدام سازمان بورس و اوراق بهادار برای بررسی الکترونیکی اطلاعات شرکت ها اشاره کرد و تأکید داشت: سازمان با استفاده از بررسی الکترونیکی اطلاعات مالی شرکت ها در تلاش است تا زمان تحلیل گزارش های جدید را به حداقل رساند، اما همکاری ناشران در ارایه به موقع و دقیق اطلاعات نیز در این امر بسیار حائز اهمیت است و بازگشایی نمادهای غیر شفاف برای بالا بردن نقدشوندگی بازار به سرمایه گذاران و سهامداران ضربه خواهد زد.

وی بر لزوم توجه به ریسک عدم شفافیت و نقدشوندگی سهم ها در هنگام سرمایه گذاری تأکید کرد و یادآور شد: در هنگام سرمایه گذاری بایستی به گذشته شرکت ها و مدیریت اطلاع رسانی و نحوه شفاف سازی آنها توجه داشت، بطوریکه سعی شود در شرکت هایی که از این نظر ریسک کمتری دارند سرمایه گذاری شود.

اقدامات سازمان مؤثر واقع شد

این مقام مسئول ارزیابی خود را در رابطه با اقدامی که سال گذشته پیرامون وضعیت سهام قندی ها و جلوگیری از حباب قیمتی به وجود آمده در قیمت سهام این گروه از سوی این سازمان به عمل آمد، اینچنین عنوان کرد: اقدام صورت گرفته در خصوص این گروه مؤثر واقع شد و این امر به خاطر جلب توجه سرمایه گذار به فضای هیجانی به وجود آمده و پیامدهای منفی این روند بر آنها روی داد. چراکه در مقاطع بسیاری دیده شده که اگرچه شرکت ها در شکل گیری روندهای هیجانی اقدام به شفاف سازی کرده اند، اما پس از مدتی با مشخص شدن واقعیت ها بسیاری را متضرر ساخته اند.

در خصوص شرکت های قند و شکری نیز این اقدام جدی تر به عمل آمد تا علاوه بر لزوم شفاف سازی از سوی آنها، کنترل و مدیریت بازار نیز بیشتر اعمال شود تا سرمایه گذاران با آگاهی بیشتری و با در نظر گرفتن این احتمال که ممکن است در شرایطی متضرر شوند، نسبت به سرمایه گذاری تصمیم بگیرند.

کنترل سوابق خریداران سهام بلوکی برای جلوگیری از تکرار تجربه های تلخ

مدیر امور بورس ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار به قوانین جدید مصوب در مورد اعلام صلاحیت خریداران بلوک های مدیریتی برای جلوگیری از مشکلات سهامداران و ممانعت از تکرار تجربه تلخ به دلیل حضور اشخاصی فاقد صلاحیت مدیریت و مالکیت در برخی شرکت ها اتفاق افتاد، اشاره کرد و گفت: تصویب مقرراتی در راستای کنترل و نظارت بر حضور خریداران تصاحب سهام بلوکی طی انجام یک رقابت، اگرچه بار هزینه سنگینی را به سه مجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت بورس اوراق بهادار و نیز شرکت فرابورس ایران تحمیل می کند، اما در مقاطعی نیاز است پیرامون عرضه های صورت گرفته از سوی سازمان خصوصی سازی این نقش نظارتی ایفا شود تا از وقوع تخلفات در شرکت ها ممانعت به عمل آید.

وی یادآور شد: کنترل سوابق خریداران بلوک های مدیریتی در حدود اختیارات قانونی قبل از انجام معاملات بلوکی می تواند از تکرار تجربه های تلخ قبلی در برخی سهام عرضه شده جلوگیری کند، بطوریکه تا حد امکان با استفاده از این قوانین افراد دارای سوابق نامطلوب نتوانند با خرید یک سهم به ساختار آن لطمه وارد سازند.

تغییر روزانه سیاست ها، یک آفت بزرگ

خواجه نصیر در رابطه با بخشنامه های اخیر صادر شده در خصوص تسهیلات ارزی و تسویه آنها با نرخ مبادله ای تصریح کرد: مواردی در بازار سرمایه دارای اهمیت است و ثبات سیاست های اثرگذار بر عملکرد شرکت ها که می تواند منجر به اعمال تغییرات بر درآمدهای آنها شود، یکی از این موارد می باشد. بطوریکه تغییر روزانه این سیاست ها یک آفت بزرگ برای شرکت ها و نیز سرمایه گذاران محسوب می شود، چراکه این تغییر سیاست ها وضعیت کلی را برای آنها غیر قابل پیش بینی می سازد.

اما بانک مرکزی باید به این نکته توجه داشته باشد که تعهدات ارزی بایستی با نرخ های واقعی منعقد شده در قرارداد های شرکت ها ایفا شود. چراکه فارغ از اینکه این قبیل تصمیمات چه اثرات مثبت و یا منفی را در پی خواهد داشت، در نهایت منجر به نگرانی سرمایه گذاران می شود.

سازمان بورس یگانه حامی سهامداران

مدیر امور بورس ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار از این سازمان به عنوان مدافع حقوق سهامداران و سرمایه گذاران نام برد و عنوان کرد: در مقابل تغییر در سیاست های اتخاذ شده توسط سایر ارگان ها و نهادهای اثرگذار، سازمان بورس و اوراق بهادار از حقوق سهامداران و سرمایه گذاران دفاع کرده و به عنوان یگانه حامی آنها پیگیر اقدامات و تصمیماتی است که می تواند به فعالان بازار سرمایه زیان وارد کند.

وی تغییر نرخ خوراک مصرفی برخی صنایع از جمله صنعت پتروشیمی، ممنوعیت ها و محدودیت های اعمال شده برای صادرات برخی کالاها و نیز طرح برنامه اخذ عوارض صادراتی را نیز جزو دیگر تصمیماتی دانست که فضای اقتصادی کشور را پرنوسان و ملتهب ساخته و برخی از این تغییر سیاست ها را جزو ریسک های سیستماتیک و مخاطرات این روزهای بازار سرمایه عنوان کرد.

وی با اذعان به اینکه این مخاطرات می تواند باعث افت کارایی بازار سرمایه شوند، افزود: در چنین فضایی که ریسک های اثرگذار بر بازار افزایش می یابد، سازمان در تلاش است تا این موضوع را نهادینه کند که تنها بخشی از اثرات چنین تصمیماتی در حوزه اقتصادی و بازار قرار می گیرد و الویت تأمین معاش و حفظ منافع کلان اقتصادی بیش از هر موضوع دیگری دارای اهمیت است. البته این سازمان به نوبه خود سعی می کند با اقداماتی این اثرات را به حداقل ممکن کاهش دهد.

چشم انداز آتی بازار آتی

این مقام مسئول در سازمان بورس و اوراق بهادار در رابطه با مشکلات فراوان مطرح شده پیرامون بازار قراردادهای آتی سکه طلا در بورس کالا که حتی منجر به مطرح شدن احتمال تعطیلی این بازار نوپا شد، اظهار داشت: رویکرد سازمان بورس و اوراق بهادار در تمامی بازارها همواره بر این امر استوار است تا نگرانی های موجود حاصل از سیاست های مختلف و یا تغییرات قابل توجه برنامه سایر نهادها را تا حد امکان برطرف سازد.

وی به معایب و مزایای این اقدامات اشاره کرد و با بیان حساسیت بالای بازار آتی سکه طلا نسبت به اخبار و تصمیمات جدید از سوی نهادهای اثرگذار گفت: در مقاطعی به دلیل شرایط حاکم بر این بازار، هجمه زیادی بر معاملات آتی سکه وارد شد و برای حفظ و حراست از پایداری معاملات این بخش از بازار سرمایه، مقررات جدیدی وضع شد تا با کنترل وضعیت از بروز مشکلات جدی تر ممانعت به عمل آید، اما بحث تعطیلی بازار آتی سکه مطرح نبوده است.

وی در پاسخ به اینکه آیا محدود کردن این بازار در بلند مدت به ضرر بازار سرمایه کشور نیست؟، خاطر نشان کرد: به طور قطع ایجاد برخی محدودیت ها می تواند با سلب اعتماد از سرمایه گذار مضراتی را نیز در برداشته باشد، اما در شرایط خاص این محدودیت ها می تواند مفید واقع شده و با حفظ این بازار امکان کسب بازدهی های مطلوب را برای سرمایه گذار فراهم آورد.

اجرای برنامه رفع محدودیت ها و توسعه بازار آتی

خواجه نصیر محدودیت های اعمال شده را در مقابل دست آوردهای بازار آتی ناچیز دانست و در خاتمه سخنان خود به قابل اتکا و اطمینان بودن بازار آتی در مقایسه با بازار نقدی سکه و یا بازار فارکس اشاره کرد و اذعان داشت: محدودیت هایی که در حال حاضر بر بازار آتی اعمال شده، به محض رفع ابهام و التهاب از فضای کنونی بازار آزاد ارز و سکه نقدی برداشته خواهد شد.

افزون برآن با کاهش ریسک های کنونی و نیز افت میزان نوسانات، توسعه این بازار جزو الویت های اساسی خواهد بود تا جذابیت های این بازار افزایش یابد. بدین ترتیب که در این زمینه برنامه های زیادی طراحی شده که با مطلوب شدن شرایط، به طور قطع پیرامون آنها اطلاع رسانی و سپس این برنامه ها اجرایی خواهد شد.