به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اردبیل / هر چند به اعتقاد برخی كارشناسان، تعدادی از بازی های فكری و معمایی می تواند سلول های مغزی را به فعالیت واداشته و فكر كودكان را تقویت كند و در رشد خلاقیت و بالندگی ذهنی كودكان تاثیر داشته باشد، اما والدین باید در انتخاب نوع بازی برای گروه های سنی و تاثیر این بازی ها در جسم و روح فرزندان خود نهایت دقت را داشته باشند.كودكان و نوجوانان معتاد به اینترنت مانند رانندگانی هستند كه بی اعتنا به علایم راهنمایی و رانندگی، اتومبیل اسقاطی خود را در جاده های خاكی به هر سو می رانند تا آن كه بالاخره وارد تونل افسردگی می شوند.

افرادی كه ساعت های متمادی در اینترنت پرسه می زنند و به بازی های رایانه ای می پردازند معمولا برای درس خواندن و فراگیری نكات و مباحث آموزشی، وقت كم می آورند.
اختصاص ساعات زیاد برای بازی های رایانه ای، آسیب های جسمانی فراوانی از جمله بروز تیك ها و فشارهای عصبی، سردرد، چشم درد، چاقی، كمردرد، دردهای مفصلی انگشتان و مچ دست، كم خوابی و بی خوابی، اختلال در اشتها و خارج شدن ستون فقرات از حالت طبیعی را نیز می تواند به همراه داشته باشد.

آسیب های اخلاقی و از بین بردن رابطه فكری و عاطفی فرزندان و والدین از دیگر آسیب های بازی های رایانه ای است كه كودكان را تهدید می كند.به جرات می توان گفت امروز كمتر بچه ای به سراغ بازی های سنتی و محلی رفته و برای گذراندن وقت خود با دوستان در محله ها و پارك ها بازی می كند.اكثر بچه ها ترجیح می دهند بیشتر وقت خود را در دنیای فناوری و دیجیتال بگذرانند و با بازی های رایانه ای سرگرم شوند.با گذر زمان و پیشرفت تكنولوژی در دنیا، بسیاری از حوزه ها از جمله حوزه بازی ها نیز متحول شده است.

در همین حوزه نیز وسایل و فناوری های متعددی وارد شده و به مرور كنار رفته و ابزارهای جدید جایگزین آنها شده است. اما شاید كمتر كسی به واقعیتی در این بین توجه داشته و آن این كه سازندگان و پشتیبانان غربی خلق این بازی ها توانسته اند در فرهنگ و نگرش كشورهای هدف، تاثیرگذار شوند.جدای از این كه برخی از بازی های رایانه ای با اهداف مشخصی تولید و روانه بازار می شود، خانواده ها نیز نباید از تاثیرات روحی و روانی این نوع بازی ها غافل باشند. زیرا برخی از بازی های رایانه ای به گونه ای طراحی و ساخته می شود كه مخاطب را مجبور می سازد تا به هر شكل ممكن خود را به پایان بازی برساند و در نهایت خود را قهرمان بلامنازع این بازی ها بداند.همین گمان اولیه- قهرمان بلامنازع- آغازگر حملات بسیاری به كودكان می شود؛ كه استرس و اضطراب ناشی از قهرمان شدن و برتری جویی از همان لحظات آغازین بازی، به ذهن و روح كودك آسیب می رساند.

در این بین به مدد تكنولوژی موجود در ساخت كنسول های بازی و به تبع آن وجود جذابیت های بصری در رنگ و تصویر و نیز سیر داستانی جالب و بازی ها، هر گروه سنی كه به عنوان مخاطب در مقابل كنسول های بازی می نشیند، ساعت ها بدون كمترین تحرك و جابه جایی سرگرم بازی شده و خود را در نقش نیروی منجی می بینند كه در بازی تنها به فكر قهرمان شدن است.همین ساعت ها بدون تحرك و جابه جایی در مقابل كنسول های بازی نشستن می تواند افت تحصیلی، مشكلات بینایی و اسكلتی، تقویت حس پرخاشگری، ایجاد روحیه انزواطلبی، تنبل شدن ذهن و تاثیر منفی بر روابط خانوادگی را به همراه داشته باشد.

بازی های رایانه ای خواسته یا ناخواسته وارد خانواده ها شده است و اگر بخواهیم آن را نادیده بگیریم و فرزندانمان را از داشتن این بازی ها محروم كنیم، به حتم در آنها حرص و ولع بیشتری برای پرداختن به چنین بازی هایی ایجاد كرده و آنها را وادار می كنیم تا به دور از چشم ما این كار را بكنند.از سوی دیگر اگر بخواهیم در این زمینه، نظارت كافی را نیز بر فرزندانمان نداشته باشیم به حتم آنان با خطرهای روحی، روانی و جسمی فراوانی تهدید می شوند.محمدمهدی صدوقی كارشناس مسائل اجتماعی یكی از راه حل های اصولی در این زمینه را تولید محصولاتی منطبق با فرهنگ كشور می داند.وی با بیان این كه والدین می باید نظارت جدی بر كار فرزندانشان در هنگام استفاده از رایانه و بازی های رایانه ای داشته باشند ، می گوید : لازم است آنها فرهنگ استفاده صحیح از بازی های رایانه ای را به فرزندان خود آموزش دهند.

مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم پزشكی تهران نیز در این باره می گوید : اینترنت و بازی های رایانه ای به عنوان یك محصول رسانه ای، حكم شمشیر دو لبه را دارد.دكتر «شهرام خرازی ها» می افزاید: «مواجهه كودكان و نوجوانان با سایت های اینترنتی و اینگونه بازی ها هم تبعات مثبت و هم تبعات منفی به همراه دارد.
وی خاطرنشان می كند: تحقیقات نشان داده كه مغز كودكان و نوجوانانی كه به طور مدام با سایت ها و بازی های رایانه ای، سر و كار دارند در مقایسه با مغز دیگر هم سن و سال های خود، فعال تر، خلاق تر و دارای سرعت عمل بیشتری است.

مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم پزشكی تهران ادامه می دهد: بازی های رایانه ای، خلاقیت كودكان را شكوفا می كند و به نیازهای آنها برای تجربه كردن هیجان، پاسخ فوری می دهد.خرازی ها می گوید: علاوه بر آن، مهارت های حركتی انگشتان دست كودكان و نوجوانان در اثر مشغول شدن با صفحه كلید و بازی های رایانه ای به تدریج افزایش می یابد در نتیجه این گروه از بچه ها در كار با رایانه نیز سریع تر از سایر كودكان عمل می كنند.وی خاطرنشان می كند، در كنار این فواید مضرات قابل توجهی نیز در بازی های رایانه ای گزارش شده است كه نمی توان به راحتی از كنار آنها گذشت.

مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم پزشكی تهران اظهار می دارد: اگر زمان صرف شده برای وبگردی و بازی های رایانه ای، بسیار طولانی باشد، عوارضی مانند اضافه وزن، تاری دید، نزدیك بینی، كم حوصلگی و بی حوصلگی، كم خوابی و در نتیجه چرت زدن در طول روز و افت تحصیلی، پرخاشگری، خشونت ورزی و گاهی حتی تمایل و اقدام به اعمال بزهكارانه و خلاف قانون گریبانگیر كودكان و نوجوانان می شود.خرازی ها ادامه می دهد: كودكان به تدریج به اینترنت و بازی های رایانه ای، معتاد می شوند و مانند معتاد به موادمخدر، هنگام دسترسی نداشتن به اینترنت و بازی های رایانه ای به هر دلیلی، احساس می كنند كه چیزی كم دارند.وی اضافه می كند: این كودكان برای فراهم آوردن امكانی برای ورود به سایت و بازی های موردنظر برمی آیند و در این مسیر ممكن است حتی قراردادهای عرفی خانواده و جامعه و قوانین جاری را زیر پا بگذارند.
به گفته مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم پزشكی تهران، كودكانی كه با اینترنت و بازی های رایانه ای انس گرفته اند كم كم بر دنیای مجازی شخصی خود متمركز می شوند، از دیگران دوری و ارتباطات خود را محدود می كنند.

خرازی ها می گوید: اینگونه كودكان مانند معتادان به موادمخدر، انزواطلبی پیشه كرده و همه وقت و هم و غم خود را صرف اینترنت و بازی های رایانه ای و تهیه بازی های جدیدتر و مهیج تر و كشف سایت های جالب تر می كنند.وی خاطرنشان می كند خطرات بازی های رایانه ای و اینترنت تا آنجاست كه اخیرا در یكی از كشورهای غربی درپی افزایش آمار معتادین رایانه ای، كلینیك ترك اعتیاد رایانه ای راه اندازی شده است.مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم پزشكی تهران، افسردگی را یكی از پیامدهای مهم اعتیاد به اینترنت و بازی های رایانه ای عنوان می كند و می افزاید: اینترنت و بازی های رایانه ای، یك جهان مجازی و شخصی برای كاربران می آفریند؛ كاربران به تدریج از دنیای اطراف كناره می گیرند، از تعامل با دیگران می پرهیزند و سر در لاك خویش فرو می برند.

خرازی ها ادامه می دهد: در چنین شرایطی فرد حمایت همنوعان خویش را از دست می دهد و با دیگران احساس بیگانگی می كند و از همین نقطه است كه زمینه افسردگی ایجاد می شود.خرازی ها می گوید: برخی از كودكان در ساعات تحصیل در مدرسه برای تعطیل شدن و بازگشت به منزل لحظه شماری می كنند تا هرچه زودتر خود را در عالم بازی های رایانه ای غرق كنند، گاهی حتی از رفتن به مهمانی های فامیلی یا دوستانه مرسوم سرباز می زنند تا برای بازی و وبگردی وقت كم نیاورند.

وی خاطرنشان می كند روابط عاطفی اینگونه كودكان با والدین و خواهر و برادرهای خود مخدوش می شود و در زنگ های تفریح و گاه حتی سر كلاس به معرفی بازی ها و سایت های جدید و یا مورد علاقه می پردازند و با تشریح لذتی كه حین بازی و یا مشاهده سایت می برند می كوشند تا این لذت را با همكلاسی ها تقسیم كنند.به گفته مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه علوم پزشكی تهران، پسرها معمولا بیش از دخترها اسیر و درگیر بازی های رایانه ای و به ویژه سایت های مستهجن می شوند چون این بازی ها بیشتر برای مردان طراحی می شوند و سهم زنان در دنیای مجازی رایانه ای كمتر از مردان است.

خرازی ها تاكید می كند بازی های رایانه ای مانند دیگر محصولات رسانه ای- فیلم، سریال و... باید درجه بندی سنی شوند كه در حال حاضر «بنیاد ملی بازی های رایانه ای» نسبت به تدوین و اجرای نظام رده بندی سنی این محصولات رسانه ای اقدام كرده است.وی می گوید: نظام رده بندی از این ظرفیت برخوردار است كه به یكی از اساسی ترین راهبردهای نظام اجتماعی كشور برای محافظت در برابر پیامدهای سوء گسترش بازی های رایانه ای و رفع آثار و تبعات منفی این پدیده گریزناپذیر تبدیل شود.به هرحال با نگاهی به انبوه بازی های موجود در بازار درمی یابیم كه اغلب این بازی ها وارداتی و محصول كشورهای دیگر است كه در ساخت هر یك از این بازی ها اهدافی را دنبال می كنند، بی تردید استفاده بیمارگونه از بازی های رایانه ای یا اینترنت، كودكان و نوجوانان را از فعالیت های مفید و سازنده ای مانند فعالیت های درسی، ورزش كردن و ارتباط با دوستان و والدین، باز می دارد.

رجا معالی كارشناس نرم افزار و رایانه نیز گفت: بازی های رایانه ای با همه فوایدش از كاستی ها و آسیب هایی نیز برخوردار است، اما به نظر می رسد آسیب های فردی و روان شناختی آن از سایر خطرات بیشتر باشد.وی می افزاید: این درحالی است كه اغلب والدین درمورد نوع بازی ها و نحوه استفاده از این بازی ها و همچنین خطرات و تهدیدهای آن برای سلامت روان كودكان خود اطلاعات كافی ندارند.مهندس معالی ادامه می دهد: كه هر سال با فرارسیدن فصل تابستان، كودكان ساعات زیادی را صرف بازی رایانه ای می كنند و والدین بی توجه به نوع بازی ها و عوارض جسمی و روانی آن، نشستن پشت رایانه و بازی های رایانه ای نامناسب، فقط می خواهند كودكانشان ساعاتی آرام و ساكت باشند.
این كارشناس امور نرم افزار و رایانه در ادامه می گوید: برخی دیگر از والدین نیز تلاش دارند بازی های رایانه ای كودكان خود را كنترل كنند اما در نهایت تسلیم خواست كودكانشان می شوند.

مهندس رجا معالی معتقد است، هرچند بازی های رایانه ای، می تواند اطلاعات كودكان و نوجوانان را افزایش دهد، اما از سوی دیگر این بازی ها می تواند بر تمایلات و گرایش های فرزندانمان تاثیرگذار باشد زیرا برخی از بازی های رایانه ای با هدف ترویج فرهنگ مادی و تهی كردن جوانان از معنویت ساخته می شود.سرهنگ «محمدقربان عسگری» معاون اجتماعی فرمانده نیروی انتظامی استان قزوین در این زمینه می گوید: آسیب این بازی ها بیشتر از ماهواره برای كودكان و نوجوان است، زیرا بیشتر شركت های تولیدی این بازیها صهیونیست ها هستند و برای جذب نوجوانان و فروش بیشتر از سه عامل خشونت، وحشت و شهوت استفاده می كنند.

وی اظهار می كند: متاسفانه در این بین بیشتر والدین تصور نمی كنند كه این بازیها چه صدمات جبران ناپذیری را می تواند بر روح و جسم كودكان و نوجوانان داشته باشد.
این مسئول ادامه می دهد: این بازی ها با بهره گیری از تصاویر پرتحرك و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را به افراد وارد و همین امر باعث تسخیر روح افراد از دنیای تخیلات خواهد شد.عسگری خاطرنشان كرد: دشمن در برخی از این بازیها سعی دارد مسلمانان را تروریست و در مقابل خود را منجی جهان معرفی كند و این موضوع نوعی دیگر از جنگ نرم محسوب می شود.عسگری خاطرنشان می كند: والدین هنگام خرید بازی برای فرزندان خود سعی كنند از بازی های تولید داخل استفاده كنند و شرایط سنی فرزندان خود را برای آن بازی درنظر بگیرند.

این مسئول می افزاید: والدین باید زمان بیشتری را برای فرزندان خود صرف كنند چراكه هر قدر صمیمیت والدین با فرزندان بیشتر باشد زمینه استفاده كودكان از چنین بازیهایی كمتر خواهد شد.وی خاطرنشان كرد: همچنین والدین توجه داشته باشند كه زمینه رفتن كودكان خود به گیم نت ها را از بین ببرند، زیرا این محیط ها مكان مناسب برای كودكان آنان نیست.البته جاذبه بازی های رایانه ای امروزی بسیار شگفت انگیزتر از بازی های سنتی قدیمی است و اینكه كودكان، نوجوانان و جوانان و گاهی بزرگترها جذب اینگونه بازی ها می شوند بی دلیل نیست.

جوانان امروزی با عرصه های جهانی مواجه شده اند كه مزرهای فیزیكی و جغرافیایی كشورها و فرهنگ را درنوردیده است و فرهنگ جهانی رسانه ها برای آنها یك قدرت متحدساز و نوعی آموزش فرهنگی است كه به آنها می آموزد چگونه مصرف كنند، چگونه رفتار كنند، به چه فكر كنند، احساساتشان چگونه باشد، به چه اعتقاد داشته باشند، از چه بترسند و به چه تمایل داشته باشند.

گرچه بازی های رایانه ای بعنوان یك ابزار تفنن و درجهت پر كردن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان ارزیابی می شود اما واقعیت این است كه این بازیها در مقایسه با بازیهای فیزیكی و سنتی سالم توسط اقشار و گروه های سنی متنوعی در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرند كه گروه سنی نوجوان به دلیل حساسیت بالا در ارضای احساس كنجكاوی و فراخور سن خود و نیز رشد دنیای سایبر در جامعه بیش از هر گروه و طبقه ای با این نوع بازیها درگیر و دارای مشغله فكری است.

از سوی دیگر دنیای بازیهای رایانه ای و فعالیت های متاثر از آن با توجه به مشغله های فكری اجتماعی و اقتصادی كه خانواده ها دارند و رها شدن نوجوانان در انتخاب انواع بازی های موردنظرشان می تواند تا حد زیادی كودكان و حتی نسل جوان را تهدید كرده و با القای تفكرات و باورهای ناهنجار به ذهن آنان، فرهنگ جامعه را در آینده با دگرگونی های غیرقابل تصوری مواجه كندب/.