علیرضا مهدوی کارشناس محیط زیست با بیان اینکه خرس قهوه ای جانوری بزرگ است که در بسیاری از مناطق آمریکای شمالی و شمال اورآسیا (آسیا و اروپا) پراکنده است، گفت: خرس قهوه ای که در ایران زندگی می کند جانوری است بزرگ و تنومند که طول بدنش ممکن است به 2 متر و ارتفاع 90 تا 110 سانتی متر و وزنی که گاه به 200 کیلوگرم می رسد و بزرگ ترین گوشت خوار ایران به شمار می رود.

وی افزود: این خرس در ایران از شمال خراسان تا آذربایجان کوههای البرز و لرستان، خوزستان و فارس (زاگرس) دیده می شود. در مناطق جنگلی خزر، ارسباران و زاگرس، علف زارهای مرتفع کوهستانی و دره های پایین دست جنگل زندگی می کند.

مهدوی با اشاره به اینکه خرس قهوه ای همه چیز خوار است و رژیم غذایی آن بستگی به منابع غذایی قابل دسترسی دارد، تصریح کرد: خرس قهوه ای اغلب از مواد گیاهی نظیر میوه ها، ریشه، دانه، جوانه و مواد حیوانی از قبیل حشرات، مهره داران بزرگ و کوچک، نوزاد پستانداران بزرگ، ماهی،‌دام، لاشه حیوانات و زباله تغذیه می کند.

وی گفت: خرس های قهوه ای حیوانات بسیار مفیدی هستند و با از بین بردن حشرات و جوندگان مضر نقش موثری در کنترل آفات به عهده دارند. آنها با خوردن میوه های جنگلی و دفع و پخش هسته های آنها در سطح جنگل به تجدید حیات درختان جنگلی کمک می کنند. بسیاری از دانه های جنگلی تا زمانی که از معده خرس ها عبور نکند قدرت رشد و باروری نمی یابند.

به همین دلیل حفظ گونه ای چون خرس به حفظ زمین های کشاورزی و جنگل ها کمک بسیار مهمی می کند.

این کارشناس محیط زیست خاطر نشان کرد: جانوری صلح طلب است و تا حد ممکن از درگیری اجتناب می کنند. آنها به مجرد دیدن یا حس کردن بوی انسان فرار می کنند و برخلاف آنچه تعریف می کنند، حیوانات ترسویی هستند ولی خرس های ماده توله دار، خرس زخمی و خرس هایی که جایی برای خواب زمستانی پیدا نکرده اند یا از خواب زمستانی بیدار شده اند، مهاجم و بسیار خطرناک اند و ممکن است جنگیدن را ترجیح بدهند.

گفتنی است، گر چه گفته می شود که خرس های قهوه ای به دلیل استفاده از منابع غذایی مختلف، زندگی در مناطق دور از دسترس و صعب العبور جنگلی و کوهستانی، شبگرد بودن و نداشتن دشمنان طبیعی و همچنین خواب زمستانی از جمعیت خوبی برخوردارند اما اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) در گزارش سالیانه خود از وضعیت حیات وحش جهان نام خرس قهوه ای ایران را از سال 2004، در فهرست گونه های در معرض تهدید قرار داده است.

از سوی دیگر شورای عالی محیط زیست نیز از سال 1378 خرس قهوه ای را در زمره حیوانات حمایت شده و حفاظت شده در ایران معرفی کرده است.

در سال های اخیر به علت تخریب بیش از حد زیستگاه و کاهش مواد غذایی، گاهی اوقات به اماکن مسکونی نزدیک شده و به همین دلیل اغلب کشته شده اند./ز