به گزارش گروه خواندنی های باشگاه خبرنگاران، یلدا شبی به یاد ماندنی در کشور ما است و همچنین بلندترین شب سال نیز شناخته می شود و از همین رو خانواده ها در این شب بلند دور هم جمع شده و آجیل و میوه های مختلف می خوردند. یلدا در هر شهر ایران آببن خاص به خودش را دارد و از همین رو کارهایی که خانواده در این شب انجام می دهند در شهرهای مختلف متفاوت است.

خراسان جنوبی

یکی از مراسم های خراسانی که در شب یلدا برگزار می شود "کف زدن" نام دارد که در آن ریشه گیاهی به نام چوبکدر آب خیسانده و چندین باز جوشانده می شود سپس آن را در ظرف بزرگی به نام نغر می ریزند و مردان و جوانان فامیل با استفاده از ترکه های انار آن قدر این را هم می زنند تا کف کند. كف آماده شده با مخلوط كردن شیره شكر آماده خوردن شده و پس از تزیین با مغز گردو و پسته برای پذیرایی مهمانان برده می‌شود.

خراسان شمالی

از جمله آیین‌های شب یلدا در خراسان شمالی آن است كه خانواده‌ها در این شب‌نشینی شب یلدا تفالی نیز به دیوان حافظ می‌كنند كه این‌كار هم معمولا توسط بزرگ خانواده صورت می‌گیرد. آنان دیوان اشعار لسان‌الغیب خواجه شیراز را با نیت بهروزی و شادكامی می گشایند و فال و مراد دل خود را از او طلب می‌كنند. بازگویی خاطرات، قصه‌گویی پدر بزرگها و مادر بزرگها نیز یكی از مواردی است كه یلدا را برای خانواده‌ها دلپذیرتر می‌كند. یكی دیگر از سنت‌های كهن شب یلدا، چله بردن برای خانواده عروس است. با فرا رسیدن شب چله مردهای جوان طبق‌های آراسته میوه، شیرینی و كله‌قند تزیین شده را به رسم هدیه به خانه عروس جوان می‌برند.

اگر قبل از شب چله برف باریده باشد برخی از مردم شهر و روستا در این شب با خوردن برف شیره، با شیرین كردن كام با معجونی از بارش زمستانی، با سردی زمستان آشتی می‌كنند. همچنین بزرگترها با دادن حلوا قلقلی از كوچكترها پذیرایی می‌كنند. حلوا قلقلی از كوبیده شدن مغز گردو، بادام، كنجد و دیگر دانه‌های روغنی تهیه و سپس در شیره انگور نیز خوابانده می‌شود. اما برخی از افراد كهنسال و نیز آشنایان به فرهنگ مردم در خراسان شمالی همه این آیین و مراسم را بهانه‌ها و ترفندهایی برای گردهم آمدن خانواده‌ها، بجای آوردن صله ارحام و رفع كدورتهای احتمالی بین خویشاوندان می‌دانند. آنان بر این باورند كه پیشینیان در هر فصل به بهانه‌ای سعی می‌كرده‌اند تا اقوام را جمع كرده و صلح، صفا و صمیمیت را در بین آنان حكمفرما كنند.

زاهدان

مردم استان زاهدان نیز براساس یك سنت دیرینه در شب یلدا در خانه بزرگ قوم خویش گردهم می‌آیند و به قصه‌هایی كه پدربزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها برایشان نقل می‌كنند گوش می‌دهند. برگزاری جشن‌ها و نشست‌های خانوادگی همراه‌باگروهی از اعتقادات اسطوره‌ای، شبی خاطره‌انگیز را برای خانواده‌های زاهدانی به‌ خصوص كودكان ونوجوانان فراهم می‌كند. گفتن قصه، گرفتن فال حافظ، بازی‌های دسته‌جمعی نظیر گل یا پوچ و بیان لطیفه و خاطره را از سرگرمی‌های شب یلدا در این منطقه عنوان كرد.

گیلان

مردم گیلان معتقدند، در شب چله از انواع خوراکی‌ها مصرف می‌کنند و مثل مناطق مختلف اداب و رسوم ویژه‌ای دارند. مردم استان گیلان در شب یلدا از تنقلاتی مانند هندوانه، آب ایزگیل یا آب کونوس، برشته برنج و سه میوه محلی پرتقال، گلابی محلی به نام «خوج» و لیمو استفاده می‌کنند. در گیلان هندوانه را حتماً فراهم می‌کنند و معتقدند که هر کس در شب چله هندوانه بخورد در تابستان احساس تشنگی نمی‌کند و در زمستان سرما را حس نخواهد کرد. همچنین مردم شهرها و روستاهای شرق گیلان در شب یلدا هنگام بریدن هندوانه شعری را با مضمون «امشب شب چله / خانم جیر (زیر) پله / چاقو بزنیم / هندانه کله (سر)» می‌خوانند.

در میان برخی مردم و جوانان دم بخت این استان مرسوم است که در شب یلدا فال هندانه پوس (پوست هندوانه) می‌گیرند. برای گرفتن این فال، هندوانه را به چهار قسمت طولی تقسیم می‌کنند و هر چهار پوست را به پشت سر خود می‌اندازند. در این میان، چهار حالت پیش می‌آید، اگر دو قاچ هندوانه، سفید و دو قاچ، سبز باشد، به معنای حد وسط بودن برای نیت شخص است. اگر سه قاچ سبز و یک قاچ سفید بیفتد، نیت آن خوب است، اگر سه قاچ سفید و یک قاچ سبز باشد، نیت بد است. اگر هر چهار قاچ سبز باشد، به معنای خیلی خوب و اگر هر چهار قاچ سفید باشد، به معنای خیلی بد است.

آذربایجان

نواحی شمالی ایران از جمله آذربایجان شرقی و غربی از جمله نقاط بسیار مهم در کشور هستند و شب یلدا در این استان ها از آیین ویژه ای برخوردار است. در شب یلدا مردم آذربایجان مشغول خوردن هندوانه چله می شوند و غالبا اولین ضربه چاقو را ریش سفید مجلس به هندوانه می زند. او در هنگام این کار جمله قادا بلامیزی بو گئجه كسدوخ (بلایای خودمان را امروز بریدیم) می گویند.  در آذربایجان نیز مانند خراسان طبق های شب چله ای که با کادوهای مختلف پر شده است از طرف خانواده داماد برای خانواده عروس فرستاده می شود.

اصفهان

این استان دارای آیین بسیار خاصی در پذیرایی از شب چله دارد به طوری که آن را به دوبخش مذکر و مونث تقسیم می کنند. اصفهانی ها در طول سال و زمستان دو شب چله را تجربه می کنند که اولی چله زری نام دارد و از اول دی تا بهمن اداه دارد. دومین شب چله به نام عمو چله شناخته می شود و از 10 بهمن تا سی ام ادامه دارد. در این شب ها اصفهانی ها دور هم جمع شده و بازی های مختلف وساده انجام می دهند.  همچنین خانم های اصفهانی در این شب سفره ای را به نام سفره شب چله پهن می کنند که در آن انواع تنقلات و میوه ها وجود دارد.

کرمانشاه

این شب در کرمانشاه از جایگاه ویژه ای بر خوردار است و مردم این شهر بیشتر دوست دارند تا به شب زنده داری بپردازند و با خواندن شعرهای مختلف از شاهنامه یا شیرین و فرهاد شب را به صبح برسانند.  قصه گفتن توسط مادر بزرک ها نیز در این شب بسیار جایگاه خاصی دارد و بسیاری از افراد فامیل از آن لذت می برند. میوه های این شب که در کرمانشاه خورده می شود بیشتر نماد سرخی خورشید را دارند که می توان به انار، هندوانه، سیب سرخ اشاره کرد.  تنقلات این شب در کرمانشاه بیشتر آجیل های مختلف و شیرینی های محلی از جمله کاک، نان برنجی و شیرینی پنجره ای است.

فارس

استان فارس و شهر شیراز از  جمله شهرهای ایران است که آداب خاص و جالبی برای شب یلدا دارند. در این شب افراد فامیل دور هم جمع می شوند و با خوردن میوه و آجیل های مخصوص که از انجیر، قصیک، خرک، برنجک و ... تشکیل شده است شب را به صبح می رسانند. یکی از مراسم هایی که در شب یلدا و در میان خانم ها انجام می شود فال کلوک است. کلوک یک کوزه بزرگ با دهانه گشاد است که در این شب خانم های نشانه خاصی را در کوزه می اندازند و سپس یک دختر چه می آید و نشانه ای را از داخل کوزه خارج می کنند و سپس فردی به صورت فال شعری از حافظ می خواند. هر کس از شعری که برایش خوانده شده متوجه فالش می شود.