به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران بجنورد، براساس پژوهشی که یونسکو انجام داده بیش از 14 هزار مورد بازی کودکانه در جهان وجود دارد که حدود 10 هزار مورد از این بازیها مشترک بین ملت هاست و همه کودکان،حتی بزرگسالان در اوقات فراغت با این بازیها سرگرم می شوند.

از مجموع بازیهای کودکانه بیش از 50 درصد آن متعلق به قاره آسیا و آفریقا است و این نشانه غنی بودن فرهنگ ملل قاره های کهن است،در ایران نیز تاکنون بیش از 2 هزار بازی سنی مفرح شناسایی شده که به بالندگی ذهن و روح کودکان کمک می کند،که به عنوان مصداق کامل تفریحات سالم در سالهای اخیر و در سایه سنگین بازیهای مجازی اینترنتی و یارانه ای به حاشیه رانده شده اند.

در این میان خراسان شمالی با داشتن فرهنگ غنی و متشکل از اقوام مختلف ترک،کرد،ترکمن و تات دارای بیش از 300 نوع بازی بومی و محلی است که حدود 100 نوع آن در قالب بازی و یا ورزش شناسایی شده که شماری از آنها با بازیهای سایر استانها تشابهات زیادی داشته و در واقع از یک ریشه هستند.

یک فرهنگی بازنشسته آموزش و پرورش در این مورد اظهار می دارد:بازیهای بومی محلی در گذشته در محلی روباز انجام می شد و همه بربازی بچه ها نظارت داشتند در بازیهای بومی و محلی حس نوع دوستی و صمیمیت در بین بچه ها تقویت میشد .

وی با انتقاد از بازیهای کامپیوتری می گوید:باید از کامپیوتر استفاده درست انجام شود و والدین بر بازی کودکان نظارت داشته باشند.

رمضانعلی مهرپویا بابیان اینکه بازیهای کامپیوتری شادی های کاذب را به کودکان القاع می کند،می گوید:نوه من با کامپیوتر بازیهای خشنی مثل بکس و تیر و تفنگ بازی می کند که هیچ خلاقیت و نوع دوستی در آنها وجود ندارد.

وی معتقد است:اینگونه بازیها در روحیه بچه ها تاثیر منفی می گذارد در حالیکه در گذشته ایام عید نوروز نه تنها کوچکترها بلکه بزرگترها هم درمیدان بزرگی جمع می شدند و بازی مثل پادشاه وزیر و سایر بازیهای محلی را انجام می دادند و عین انجام بازی مبالغی هم برای نیاز مندان جمع آوری می کردند که این لذت بازی را دوچندان می کرد.

وی تصریح می کند: انجام بازیهای بومی محلی در گذشته به علت حرکت وتحرک بیشتر خیلی بهتر از بازیهای مجازی و بی تحرک کامپیوتری است.

علی اکبری یکی از شهروندان که به گفته خودش بیش از 30 سال است که شهر نشین شده و به شغل رانندگی مشغول است،وقتی از بازیهای بومی قدیمی ازش پرسیدم چنان با شور وشوق از بازیهای دوران نوجوانی خود تعریف می کند؛که انگار در حال حاضر آن بازی را انجام می دهد.

وی می گوید:در گذشته بعد از فراغت از کارهای روز مره همه هم سن وسالان در یک نقطه از روستا جمع می شدیم و تا پاسی از شب به بازی می پرداختیم .

این شهروند هدف از انجام بازیهای بومی ومحلی را بدست آوردن نیرو و نشاط برای ادامه کار های روز مره عنوان و تصریح می کند:این کار بهانه برای دیدن دوستان وبا خبر شدن از احوالات آن هم بود.

وی در مورد بازی مورد علاقه خود می افزاید: بازیهای رایج در منطقه ما کمربند بازی،کبدی،آشق بازی، تیله بازی بود که بیشتر نزدیک ایام عید نوروز انجام می شد و من و دوستانم بیشتر در کوچه ها تیله بازی می کردیم.

مسئول حوزه پژوهش و مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان بابیان اینکه تاکنون برای توسعه و احیاء بازیهای بومی ومحلی استان اقدامات موثری صورت نگرفته است،می گوید:البته در این زمینه پژوهش های مردم نگاری شامل حوزه فرهنگ مادی وغیر مادی مانند، خوراک،آداب ورسوم،پوشاک،دانش وهنر سنتی درحال انجام است که بخشی ازآداب و رسوم نیز مربوط به بازیهای محلی است.

حسین پناهیان با اظهار تاسف از به حاشیه رانده شدن بازیهای محلی در اکثر نقاط استان،ادامه می دهد:بازیهای بومی و محلی بیشتر در میان عشایر و روستاها آنهم به صورت محدود اجرا می شود.

وی در مورد ثبت وشناسایی بازیهای بومی و محلی تنها ازکشتی با چوخه به عنوان ورزش بومی یاد می کند که درقالب آیین های نوروزی به ثبت رسیده است.

معاون تربیت بدنی آموزش و پرورش خراسان شمالی در مورد آموزش بازیهای بومی و محلی استان درمدارس به جای ورزشهای وارداتی که با روحیات دانش آموزان سنخیت کمتری دارد،می گوید:برای نهادینه کردن طرحها و بازیهای بومی در مدارس باید پژوهش های مناسب انجام شده و آسیب شناسی شود.

علیرضا قلعه نویی ادامه می دهد:سال گذشته طرحی مبنی براجرای بازیهای بومی و محلی استان در مدارس ارائه شد اما راهکارهای داده شده در حد ایدآل نبود و این هدف برآورده نشد.

به گفته مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان شمالی کتاب 300 نوع بازیهای بومی و محلی استان درحال تدوین است، حال این سال مطرح می شود:که تنها گردآوری کافی است و این فرهنگ غنی استان نیاز به احیاء و آموزش به نسل حاضر و آینده ندارد و یا باید در سایه بازیهای بی محتوا ومجازی کامپیوتری به گرد فراموشی سپرده شود.

قایم باشک،اتک متک،اهم ابر،توپ دو،خرسوز،چوچو،کمربند بازی،کلاه پرک،لپربازی،شاه دزدبازی،پرتاپیک، چسنک بازی،چرق چرغ،هفت سنگ،کلاغ پر،طناب کشی،قوقو،وسط بازی، لی لی بازی،تیله بازی مچ انداختن،کشتی محلی،پادشاه و وزیر،خان بازی از جمله بازیهای محلی استان از که و فقط نامی از آنها نزد بزرگترها به یادگار مانده است./س