نگاهی به برنامه هستهای و موشکی کره شمالی
کره شمالی نه تنها با سه آزمایش اتمی وارد جرگه قدرت‌های هستهای شد بلکه با پرتاب یک ماهواره به مدار زمین نشان داد که می تواند کلاهک هستهای خود را به آن سوی اقیانوس نیز پرتاب کند.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران، پرتاب موفقیت‌آمیز کره شمالی در سپتامبر گذشته باعث گردید تا بار دیگر
نگاه جهانیان به توانمندی‌های موشکی این کشور منعطف شود. در حالیکه مقامات
کره شمالی از صلح‌آمیز بودن این فناوری سخن می‌راندند اما اکثر کشورهای
غربی و برخی همسایگان به مانند کره جنوبی و ژاپن با ابراز نگرانی شدید از
این رویداد آن را بهانه‌ای برای آزمایش موشکی قلمداد کردند، موشکی که
احتمالا بتواند یک کلاهک هستهای را تا سواحل آمریکا حمل کند. در این
پرونده ویژه نگاهی خواهیم داشت به تاریخ و سیر تکامل فناوری‌های هستهای و
موشکی کره شمالی.
سیر تحولات برنامه هستهای و موشکی کره شمالی در دو دهه اخیر
31 آگوست 1998 – کره شمالی یک موشک را از فراز ژاپن به اقیانوس آرام شلیک کرد. این کشور ادعا کرد که موشک مذکور یک ماهواره بود.
13 سپتامبر 1999 – کره شمالی وعده داد که آزمایشات موشکی بلندمدت را متوقف کند.
10 مارس 2003 – کره شمالی دو موشک زمین به کشتی را آزمایش می‌کند.
می 2005 – کره شمالی موشک‌های کوتاه برد را به آب‌های میان شبه‌جزیره کره و ژاپن پرتاب می‌کند.
8 مارس 2006 – کره شمالی دو موشک کوتاه برد آزمایش می‌کند.
5 جولای 2006 – کره شمالی 7 موشک شامل موشک دوربرد تائه‌پودونگ- 2 (Taepodong-2) را به آب‌های میان شبه‌جزیره کره و ژاپن پرتاب می‌کند.
کره شمالی در سال 2006 موشک دوربرد خود با عنوان تائه‌پودونگ- 2 را آزمایش کرد
15 جولای 2006 – شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه 1695 از کره شمالی خواست برنامه موشکی خود را متوقف کند.
9 اکتبر 2006 – کره شمالی پس از اشاره به "تهدید جدی یک جنگ هستهای" از جانب آمریکا اولین آزمایش هستهای زیرزمینی خود را انجام داد.
15 اکتبر 2006 – شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه 1718 آزمایش هستهای را محکوم کرده، علیه کره شمالی تحریم‌هایی وضع کرده و این کشور را از انجام هر گونه فعالیت مرتبط با برنامه تسلیحات هستهای شامل "ابزار انتقال بمب هستهای" منع کرد.
کره شمالی در 9 اکتبر 2006 اولین آزمایش هستهای خود را انجام داد.
14 جولای 2007 – کره شمالی راکتور هستهای یانگ‌بیون (Yongbyon) را تعطیل می‌کند.
19 سپتامبر 2008 – کره شمالی اعلام کرد که راکتور هستهای خود را بار دیگر راه‌اندازی خواهد کرد.
11 اکتبر 2008 – آمریکا نام کره شمالی را از لیست کشورهایی که از تروریسم حمایت می‌کنند حذف کرد.
5 آوریل 2009 – کره شمالی موشک دوربرد خود را آزمایش کرد. دو مرحله از سه مرحله پرتاب موشک با موفقیت انجام گرفتند اما مرحله سوم با شکست مواجه شد.
13 آوریل 2009 – شورای امنیت سازمان ملل پرتاب موشک توسط کره شمالی را محکوم کرد.
14 آوریل 2009 – کره شمالی گفتگوهای شش جانبه را ترک کرده و اعلام می‌کند که فعالیت تأسیسات هستهای خود را در اعتراض به بیانیه سازمان ملل از سر خواهد گرفت.
25 می 2009 – کره شمالی دومین آزمایش هستهای را انجام می‌دهد.
در سال 2009 کره دومین آزمایش هستهای خود را انجام داد
12 ژوئن 2009 – شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه‌ای کره شمالی را به علت انجام آزمایشات هستهای تحریم می‌کند.
13 ژوئن 2009 – کره شمالی اعلام کرد غنی‌سازی اورانیوم را از سر خواهد گرفت.
11 ژانویه 2012 – کره شمالی سه موشک کوتاه‌برد را آزمایش کرد.
16 مارس 2012 - کره شمالی اعلام کرد قصد دارد در ماه آوریل یک ماهواره علمی را در مدار زمین قرار دهد.
13 آوریل 2012 – کره شمالی یک موشک دوربرد را از ساحل غربی پرتاب می‌کند. این پرتاب با شکست مواجه می‌شود. در واکنش به این امر آمریکا اعلام می‌کند برنامه کمک غذایی به کره شمالی را انجام نخواهد داد.
تصویر ماهواره‌ای از مرکز پرتاب موشک سوهائی، 23 نوامبر 2012
19 آوریل 2012 – کره شمالی می‌گوید دلایل شکست قبلی را متوجه شده و وعده داد تا پرتاب موشک را به عنوان بخشی از برنامه فضایی خود ادامه دهد.
9 ژوئن 2012 – کره شمالی برنامه‌ریزی برای انجام آزمایش هسته ای متعاقب پرتاب ناموفق موشک را رد کرد.
1 دسامبر 2012 – کره شمالی اعلام می‌کند قصد دارد بین روزهای 10 تا 22 دسامبر یک موشک دوربرد دیگر را آزمایش کند.
12 دسامبر 2012 – کره شمالی یک موشک دوربرد را آزمایش می‌کند.
22ژانویه 2013 – سازمان ملل قطعنامه 2087 را در واکنش به آزمایش موشکی کره که ناقض قطعنامه‌های 1718 (2006) و 1874 (2009) بود، صادر کرد. این قطعنامه تحریم‌های قبلی را تقویت می‌کند.
24 ژانویه 2013 – کمیسیون دفاع ملی کره شمالی اعلام کرد که قصد دارد یک آزمایش هستهای دیگر انجام داده و به آزمایش موشکی نیز ادامه دهد.
تلاش‌های کره شمالی برای ورود به جمع قدرت‌های فضایی
در 5 جولای 2006، کره‌ای ها آرزوی خود را برای تبدیل شدن به یک قدرت موشکی
بین قاره‌ای آزمایش کردند. موشک Taepodong-2 از تأسیسات آزمایشی
Musudan-ri به فضا پرتاب شد. گفته می شد که این موشک دارای بردی برابر با 4
تا 6 هزار کیلومتر بود. اما بر اساس گزارشات منتشره این موشک پس از 35 الی
40 ثانیه منفجر شد. اما این پایان کار نبود و کره‌ای‌ها چند سال آتی را
نیز صرف تحقیق، آزمایش و تجربه‌اندوزی کردند تا بتوانند موشکی قاره‌پیما
بسازند که قابلیت هدف قرار دادن سواحل آمریکا را نیز داشته باشد.
تصویری از موشک Taepodong-2 اندکی پس از پرتاب
گفته می‌شود این تصویر به صورت اتفاقی توسط یک ماهواره تجاری تهیه شده است
در 24 فوریه 2009، کره شمالی اعلام کرد که از موشک Unha (نوع اصلاح شده موشک Taepodong-2) برای پرتاب ماهواره Kwangmyŏngsŏng-2 (ستاره درخشان) استفاده خواهد کرد. به گزارش مقامات دولتی کره جنوبی پرتاب این ماهواره در پنجم فوریه انجام گرفت. همچنین چنین ادعا شد که این عملیات احتمالا پوششی برای آزمایش موشک Taepodong-2 است. بنا بر گزارش‌ها هیچ ماهواره‌ای به مدار زمین نرسید. بعدها تحلیلگران اعلام کردند که این موشک 3850 کیلومتر از سایت پرتاب فاصله گرفته و مراحل اول و دوم با موفقیت انجام گرفته‌اند اما موشک در مرحله سوم دچار اشکال فنی شده است. دولت کره شمالی اعلام کرد که موشک با موفقیت ماهواره را در مدار قرار داده است.
کره شمالی بار دیگر و در 13 آوریل 2012 از موشک حامل Unha برای فرستادن ماهواره 3-Kwangmyŏngsŏng به فضا استفاده کرد. مقامات کره‌ای اعلام کردند که این ماهواره دارای کاربرد هواشناسی است اما کشورهای غربی این امر را بهانه‌ای برای آزمایش موشک بالستیک دانستند. 3-Kwangmyŏngsŏn دقیقا نود ثانیه پس از پرتاب و تقریبا در زمان پایان مرحله اول منفجر شد. این عملیات قرار بود بزرگداشتی برای کیم ایل سونگ، بنیانگذار جمهوری، باشد.
ماهواره 3-Kwangmyŏngsŏng دومین تلاش کره شمالی برای ورود به باشگاه قدرت‌های فضایی بود که به شکست انجامید
ستاره درخشان کره شمالی در مدار زمین قرار می گیرد
تلاش‌های چندین ساله کره شمالی در 12 دسامبر 2012 به نتیجه رسید و این کشور توانست ماهواره 3-Unit-2 Kwangmyŏngsŏng را در مدار زمین قرار دهد. این امر باعث شد که کره شمالی به باشگاه قدرت‌های فضایی بپیوندد. چند روز پس از پرتاب این موشک، سازمان‌های فضایی کشورهای غربی نیز تأیید کردند که ماهواره 3-Unit-2 Kwangmyŏngsŏng در مدار زمین قرار گرفته است.
لحظه پرتاب ماهواره 3-Unit-2 Kwangmyŏngsŏng به فضااز پایگاه پرتاب ماهواره Sohae
دولت‌های آمریکا، کره جنوبی و ژاپن که از نظر حقوقی هنوز با این کشور در حال جنگ هستند این برنامه را به عنوان یک آزمایش موشکی قلمداد کردند. رسانه‌های ژاپنی حتی از عبارت "موشک" به جای "حامل پرتاب" استفاده کردند. متعاقب این امر، شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه 1695 از کره شمالی خواست برنامه موشکی خود را متوقف کند.
آیا کارشناسان ایرانی به یاری کره شمالی رفتند؟
قبل از پرتاب موفقیت‌آمیز 3-Kwangmyŏngsŏng روزنامه "چوسون ایلبو" چاپ
سئول ادعا کرد که کارشناسان موشکی ایران در کره شمالی حضور یافته‌اند تا به
کارشناسان کره شمالی جهت شلیک موشکی کمک کنند که قرار است، ظرف روزهای
آینده توسط پیونگ‌یانگ شلیک شود اما این برنامه به تعویق افتاد.
روزنامه "شوسون ایلبو" به نقل از یک منبع مسؤول در کره جنوبی ادعا کرد که خودرویی مشاهده شده است که به‌طور مستمر در حال تردد و نقل و انتقال افرادی بین سامانه پرتاب موشک و منزلی در حوالی آن بود و به نظر می‌رسید که کارشناسان ایرانی را جابه جا می‌کند!
تصویری از ماهواره 3Kwangmyŏngsŏng- که به ادعای روزنامه های کره جنوبی با کمک ایران در مدار زمین قرار گرفت
این منبع که خواست نامش فاش نشود، افزود: "به نظر می‌رسد، روابط ایران و کره شمالی در مورد تولید و ساخت موشک به دهه هشتاد قرن گذشته باز می‌گردد و بالطبع هم‌اکنون این روابط گسترش بیشتری یافته است."
این روزنامه توضیح داد که پیونگ‌یانگ پس از ناکامی در شلیک موشکی که در آوریل 2012 پرتاب کرد، از کارشناسان دیگر کمک گرفته است.
خبر فوق را تاکنون هیچ منبع رسمی تأیید و یا رد نکرده است.
خبرگزاری کیودو ژاپن نیز اوایل دسامبر گذشته به نقل از یک منبع دیپلماتیک غربی نوشت: "ایران گروه نظامی را از اکتبر گذشته به کره شمالی اعزام کرده است. هدف از این سفر، تقویت همکاری میان دو کشور در زمینه موشکی و هستهای است."
سیر تحولات برنامه تسلیحات هستهای کره شمالی
چگونه آمریکا شبه‌جزیره کره را تبدیل به منطقه‌ای هستهای کرد
پس از جنگ جهانی دوم و شکست ژاپن، شبه‌جزیره کره به دو کشور تقسیم شد. از
25 ژوئن 1950 جنگ کره آغاز شد و تا 27 جولای 1953 و انعقاد توافقنامه
تسلیحاتی ادامه یافت.در سپتامبر 1956، دریادار رادفورد، فرمانده ستاد مشترک
نیروهای نظامی آمریکا به وزارت خارجه آمریکا اطلاع داد که ارتش قصد دارد
تسلیحات هستهای را در کره مستقر سازد. این در حالی است که بر اساس
توافقنامه تسلیحاتی بین دو کره، طرفین حق نداشتند سلاح جدید را در این
شبه‌جزیره مستقر سازند. بدین ترتیب آمریکا تصمیم گرفت به صورت یکجانبه ماده
13 (د) این قرارداد را فسخ کند.
توپهای هستهای 280 میلی متری که آمریکا در کره جنوبی مستقر ساخت
بدین ترتیب اولین تسلیحات هستهای وارد شبه‌جزیره کره شدند
در ژانویه 1958 موشک‌های هسته ای هانست جان (Honest John) و توپهای اتمی 280 میلی‌متری به کره جنوبی ارسال شدند. یک سال بعد نیز موشک‌های هستهای ماتادور (Matador) با بردی که می‌توانستند شوروی و چین را هدف قرار دهند در این کشور مستقر شدند.
درخواست کمک کره شمالی از شوروی برای توسعه تسلیحات هستهای
در سال 1963، کره شمالی از اتحاد جماهیر شوروی درخواست کرد تا به این کشور
در تولید تسلیحات هستهای یاری رساند اما با جواب رد حزب کمونیست مواجه
شد. در عوض، شوروی اعلام کرد به کره شمالی کمک خواهد کرد تا یک برنامه
انرژی هسته ای صلح‌آمیز را که شامل آموزش دانشمندان هسته ای نیز می‌شد،
ایجاد کند.
چین نیز بعدها و پس از آزمایش بمب هسته ای، به درخواست های کره شمالی برای تولید تسلیحات هستهای جواب رد داد.
رآکتور آزمایشی 5 مگاواتی در مرکز تحقیقات علمی هستهای یانگ‌بیون
در اوایل دهه 1960، متعاقب نگرانی‌های امنیتی در منطقه و عدم تمایل شوروی به پرداختن به این نگرانی‌ها، تلاش‌های کره شمالی برای دستیابی به تکنولوژی تولید تسلیحات هستهای افزایش یافت.
تشدید تلاش‌های کره شمالی برای دستیابی به تسلیحات هستهای
بحران موشکی کوبا در سال 1962 و همچنین چشم انداز اتحاد بین آمریکا، کره
شمالی و ژاپن پس از برقرار روابط دیپلماتیک بین کره جنوبی و ژاپن، مهمترین
عوامل در تلاش‌های کره شمالی برای دستیابی به تسلیحات نظامی و خودکفائی در
حوزه نظامی بود. کیم ایل سونگ، ظاهرا اعتمادی به شوروی برای اجرای تعهد خود
بر اساس پیمان دفاعی مشترک و نیز تضمین امنیت کره شمالی نداشت زیرا این
کشور برای بهبود روابط خود با آمریکا موشک‌های هستهای را از کوبا بیرون
آورده و به کاسترو خیانت کرده بود.
بحران موشک‌های هستهای کوبا یکی از دلایل تشدید فعالیت‌های کره شمالی برای دستیابی به تسلیحات هستهای بود
با فروپاشی شوروی، رهبران کره شمالی بدین نتیجه رسیدند که باید روابط امنیتی جدیدی با یک قدرت دیگر آغاز کنند زیرا پیونگ‌یانگ نمی‌توانست به تنهایی آرایش نظامی خود را حفط کند. بدین ترتیب رهبران کره شمالی تصمیم گرفتند روابط جدید را با آمریکا آغاز نمایند. بنابراین از اوایل دهه 1990 کره شمالی در صدد دستیابی به یک معاهده عدم تجاوز با آمریکا بود.
آمریکا درخواست‌های کره شمالی برای برگزاری گفتگوهای دو جانبه را رد کرده و خواهان گفتگوهای شش جانبه با حضور چین، کره جنوبی، روسیه و ژاپن شد. اما کره شمالی نیز با برگزاری نشست شش جانبه مخالف بود و بدین ترتیب مسأله کره شمالی دچار بن‌بست شد.
خروج کره شمالی از پیمان منع اشاعه هستهای و دستیابی به بمب اتمی
کره شمالی یکی از اعضای پیمان منع اشاعه هستهای بود اما در سال 2003 از
این پیمان خارج شد. کره شمالی اعلام کرد که دلیل این امر عدم پایبندی
آمریکا به توافقنامه سال 1994 بود که بر اساس آن در صورت محدودسازی
جاه‌طلبی‌های هستهای کره شمالی فرآیند عادی‌سازی روابط و کمک به این کشور
برای تولید انرژی از رآکتورهای هستهای آغاز می‌شدند.
کره شمالی در سال 2003 از پیمان منع اشاعهد هستهای خارج شد تا حرکت خود به سوی بمب هستهای تسریع کند
در 9 اکتبر 2006، دولت کره شمالی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که برای اولین بار یک آزمایش هستهای را با موفقیت انجام داده است. هم مرکز پیمایش ژئولوژیکی آمریکا و هم مقامات زلزله‌شناسی ژاپن بروز یک زلزله به مقیاس 4.3 ریشتر در کره شمالی را تأیید کردند که دلیل برای صحت ادعای این کشور بود.
در 25 ماه می 2009، کره شمالی اعلام کرد آزمایش دوم را در مکان آزمایش قبلی انجام داده است. قدرت بمب دوم هستهای برابر با بمبی بود که در جنگ جهانی دوم در ژاپن منفجر شده بودند.
در سال 2009 کره شمالی یک بمب هستهای با قدرتی برابر با بمبی که آمریکا علیه ژاپن به کار برد را آزمایش کرد.
تصویری از زلزله ناشی از انفجار بمب
در پی پرتاب یک ماهواره به مدار زمان در سپتامبر سال گذشته توسط کره شمالی، تحریم‌های سازمان ملل و آمریکا علیه این کشور تشدید شدند. آمریکا ادعا می‌کند پرتاب این ماهواره در حقیقت بهانه‌ای برای آزمایش موشکی بوده است. در پی تنش‌های بوجود آمده کره شمالی اعلام کرد که یک آزمایش هستهای دیگر برای تنبیه آمریکا انجام خواهد داد. بنا بر گزارشات منتشره، هم اکنون مقامات کره شمالی در حال پدید آوردن مقدمات لازم برای انجام سومین آزمایش موشکی خود هستند.
سومین آزمایش هستهای کره شمالی نیز انجام گرفت
در 12 فوریه 2013، ابتدا وزارت دفاع کره جنوبی و سپس مقامات رسمی کره شمالی اعلام کردند که سومین آزمایش هستهای کره شمالی در 1 کیلومتری عمق زمین انجام گرفته است. بنا بر اخبار منتشره، کره شمالی که تهدید به سومین آزمایش هستهای می‌کرد روز دوشنبه (11 فوریه) به پکن و واشنگتن اطلاع داده بود که در حال آمادگی برای انجام سومین آزمایش هستهای خود است.
وزارت دفاع کره جنوبی اعلام کرده، زمین‌لرزه کره شمالی می‌تواند نتیجه یک انفجار هستهای 6 تا 7 کیلوتنی و یا بیشتر باشد.
کره شمالی سومین آزمایش هستهای خود را در 12 فوریه 2013 در 1 کیلومتری عمق زمین انجام داد
بان کی‌مون، دبیر کل سازمان ملل، آزمایش هستهای کره شمالی را محکوم کرده و اعلام کرد که عدم اجابت خواسته جامعه بین‌الملل از جانب کره شمالی برای امتناع از انجام این آزمایش، "تأسف‌بار" است.
مارتین نسیرکی، سخنگوی بان کی مون نیز، طی بیانیه‌ای اعلام کرد: "دبیر کل آزمایش بمب هستهای زیرزمینی کره شمالی را محکوم می‌کند. این آزمایش نقض روشن و آشکار قطعنامه‌های شورای امنیت است."
شورای امنیت سازمان ملل در پی این امر بلافاصله با برگزاری جلسه اضطراری این اقدام کره شمالی را محکوم کرد.
متعاقب انتشار خبر آزمایش هستهای کره شمالی، لی میونگ باک، رئیس جمهور کره جنوبی، خواهان برگزاری نشست شورای امنیت ملی این کشور شد. دولت ژاپن نیز اعضای شورای امنیت ملی این کشور را برای برگزاری نشست اضطراری فرا خواند.
