به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران بجنورد ،بهترین سوغات آن شهر شیرین است و پر از زعفران و هل و گلاب. سال‌های سال، اهالی منطقه این شیرینی را می‌پزند و به قدری آن را خوش آب و رنگ درست می‌کنند که آوازه‌اش به همه ایران رسیده است. همیشه جلوی این مغازه پر از گردشگرانی است که جعبه‌جعبه سوغاتی می‌خرند و به شهر خود می‌برند.

اما حیف که این جعبه‌ها هنوز همان رنگ و ظاهر قدیمی را دارد و افسوس که با این همه استقبال، شیرینی‌ها هنوز در کارگاه‌های قدیمی پخته می‌شوند و حسرت که بازاریابی پیدا نمی‌شود تا این تولید سنتی را بهتر و وسیع‌تر به دیگر ایرانیان بشناساند. انگار هیچ انگیزه‌ای نیست که صاحبان صنعت پرسود خوراکی‌های سنتی شهرهای دور و نزدیک را به تحول وادارد. آنها کمی مزه‌ها را تغییر داده‌اند، مثلا کلوچه با طعم نارگیل ساخته‌اند یا نقل بیدمشک را به نقل بادامی تبدیل کرده‌اند، دیگ‌های دستی را نیمه‌ماشینی کرده‌اند اما شیوه تجارت و تولید هنوز در بسیاری موارد، بی‌تغییر مانده است. می‌گویند اگر تولید را زیاد کنیم، کیفیت که رمز موفقیت ماست، پایین می‌آید. انگار کسی نمی‌خواهد این

کودک را بزرگ کند.

باقلوای یزد

در گوشه‌ای از میدان امیرچخماق یزد، شیرینی‌فروشی قدیمی‌ای واقع شده به نام «حاج خلیفه» که همیشه پر از گردشگرانی‌ است که برای خرید سوغات آمده‌اند. این کارگاه شیرینی‌پزی را 3 شریک به نام‌های حاج خلیفه‌ علی رهبر، حاجی حسن فردوسیان و حاجی مرتضی شیرینی‌ساز در سال 1295 شمسی دایر کردند. حالا هم حاج کاظم فردوسیان پسر یکی از بنیانگذاران آن، مدیر کارگاه است. فردوسیان به «همشهری» می‌گوید: «ما در اصل کار، تغییری نداده‌ایم. هنوز از همان فرمولی استفاده می‌کنیم که 100 سال پیش، در تولید شیرینی‌هایمان استفاده می‌کردیم.»

کارگاه توسعه‌یافته او اکنون آزمایشگاه میکروبیولوژی هم دارد و شیرینی‌ها را همان‌جا آزمایش می‌کنند. جالب است که شیرینی خلیفه رهبر هیچ شعبه دیگری ندارد.

جوجه مازندران

«اکبرجوجه» برای آنهایی که به شمال کشور سفر کرده‌اند، نام آشنایی است. اکبر جوجه هم نام غذاست، هم نام آشپز و هم رستوران! در سال‌های میانی دهه 60 شخصی به نام اکبر گلبادی، یک رستوران کوچک در بهشهر دایر کرد. غذایی که در این رستوران تهیه می‌شد، جوجه‌هایی بود که بعد از یک روز ماندن در آبلیمو با روغن سرخ می‌شد و با برنج زعفرانی و مقدار زیادی رب انار شیرین که دلیل اصلی خوشمزگی غذا بود، مشتری را ذوق‌زده و پاگیر می‌کرد. دومین شعبه رستوران اکبرجوجه را یکی دیگر از برادران گلبادی در گرگان افتتاح کرد.

محبوبیت این غذا باعث شد بسیاری از رستوران‌های استان گلستان و مازندران به

اکبر جوجه تغییر نام دهند. تعدد رستوران‌هایی با نام اکبر جوجه زمانی با شکایت برادران گلبادی روبه‌رو شد که کیفیت غذای آنها که غالبا قلابی و از روی فرصت‌طلبی ایجاد شده بودند، پایین آمد. تشخیص اینکه کدام رستوران غذای واقعی را تهیه می‌کند کار مشکلی نیست؛ رستوران‌هایی که روی شیشه آنها نام برادران گلبادی دیده می‌شود، شعبه‌های اصلی اکبرجوجه هستند. در رستوران‌های برادران گلبادی هنوز هم همان شیوه طبخ سنتی غذا حفظ شده است.

سوهان قم

نقل شده است که در دوره قاجار و به سال۱۲۸۵ شمسی، بنا بود صحن بزرگ حضرت معصومه(س) افتتاح شود. رئیس ایل قاجار به همین سبب به قم می‌آید و کسبه و بازاریان قم هم، هر کدام با خود تحفه و هدیه‌ای به مراسم می‌برند. یکی از این هدایا حلوای قمی بود که صنف عطارها پیشکش کرد. چند روز بعد، رئیس ایل قاجار هنگام بازگشت به تهران، به تولیت حرم که میزبان بوده، می‌گوید: «آن حلوا چون سوهان، دل مرا صیقل داد و غذایم را هضم کرد. از این بدهید تا برای اعلیحضرت ببرم.» حلوای قم به «سوهان» شهرت می‌یابد و به صنعتی تبدیل می‌شود که یکی از مؤسسان آن حاج حسین سوهانی است. حالا در قم سوهان «حاج حسین سوهانی» یکی از محبوب‌ترین سوغاتی‌هاست. او در سال‌های پیش از انقلاب با استفاده از کره حیوانی سوهانی می‌پخت که از دیگر سو‌هان‌های قم متمایز بود. او فروشگاهی نیز ابتدای شهر قم در کنار جاده قم به تهران تاسیس کرده بود که به شهرتش بسیار کمک کرد.

کلوچه لاهیجان

لاهیجان را به خاطر چای و کلوچه‌اش می‌شناسند. گردشگران در لاهیجان، این‌روزها نام‌های متنوع کلوچه را می‌ببینند اما کلوچه «نوشین» برای آنها که قدیمی‌ترند، آشناتر است. نوشین قدیمی‌ترین عنوان کلوچه‌ در لاهیجان است. مؤسس این کارخانه محمدعلی بگلری است که در سال 1333 شمسی کارگاهی در لاهیجان دایر کرد و کلوچه‌های سنتی شمال را با فرمولی جدید پخت. کلوچه نوشین یکی از معدود تولیدکنندگان سنتی کشور است که از همان ابتدا به نوآوری و تغییر فکر می‌کرد.

گز اصفهان

یکی از مشهورترین گزهای اصفهان، گز «کرمانی» است. حاج حسین کرمانی اهل کرمان و یکی از تاجران مهم اصفهان بوده است. پسر او که از نوجوانی در بازار، مغز پسته می‌فروخته، یک روز در منزل حاج حسین، در یک پاتیل به جای اینکه با عسل گز درست کند، با گزانگبین گز می‌سازد و حاج حسین هم خوشش می‌آید به‌طوری که همین عامل انگیزه می‌شود در سال 1290 شمسی کارگاهی برای تولید گز درست کند. پسران و نوه‌های حاج حسین کرمانی هم وارد کار تولید گز می‌شوند و به‌تدریج آن را توسعه می‌دهند. کرمانی‌ها یک شعبه بیشتر ندارند و برای حفظ کیفیت، به فکر تولید بیشتر و ایجاد شعبه دیگری نیفتاده‌اند. آنها در بسته‌بندی خود هم تغییرات زیادی انجام نداده‌اند.

نقل ارومیه

مهم‌ترین سوغات ارومیه نقل بیدمشک است. نقل‌سازی به روش سنتی از سخت‌ترین کارهای ممکن بوده به‌طوری که سازنده باید خلال بادام را در مقدار زیادی مواد شیرین می‌خوابانده و تحت شرایط خاصی بیدمشک را به آن می‌افزوده و به مشتری تحویل می‌داده است. به‌دلیل سختی تولید، بسیاری از کارگاه‌های نقل‌سازی ارومیه که روزگاری رونق زیادی در این شهر داشت، تعطیل شدند اما کارگاه نقل قاسمی، نقل‌سازی را کنار نگذاشت. سهراب پورعلی مدیر کارگاه نقل‌سازی قاسمی به «همشهری» می‌گوید: «آقای قاسمی 14 سال شاگردی کرد و از سال 1349 کارگاه خودش را دایر کرد. در قدیم درست کردن نقل، دستی و خیلی مشکل بود اما حالا دستگاه‌های پخت نقل آمده که کارها را خیلی راحت کرده است. »

آب‌نبات حسن‌زاده

مهم‌ترین سوغاتی‌ که هر گردشگری می‌تواند از بجنورد بیاورد، شکرپنیر است که در خراسان به آن آب‌نبات می‌گویند. سابقه استفاده از آب‌نبات در بجنورد خیلی زیاد نیست. تا پیش از سال 1258 شمسی بجنوردی‌ها از چای و قند و آب‌نبات و نشستن پای سماور و آداب چای‌نوشی هیچ نمی‌دانستند. برای نخستین‌بار، یکی از خویشان سردار مفخم بجنوردی دو سماور از روسیه به این شهر آورد که با استقبال اعیان و اشراف روبه‌رو شد. از همان روزها باب شد که چای را با آب‌نبات هم بخورند. یکی از قدیمی‌ترین آب‌نبات‌سازی‌های بجنورد، کارگاه حسن‌زاده است./س