زاهدان/
در نوروز کجاي ايران را بگرديم ؟(9)
مهمترين مراکز توليد و عرضه سکه دوزي، روستاهاي اسپکه، پيپ، فنوج، چانف و آهوران در شهرستان ايرانشهر قرار دارد.
به گزارش گروه استان هاي باشگاه خبرنگاران ،سکه دوزي يکي از هنرهاي دستي بلوچستان است که عموما خانواده‌هاي بلوچ از آن جهت تزئين رويه ي رختخواب يا زينت گردن شتر در موقع عروسي استفاده مي‌کنند و اغلب جهت زينت اطاق نيز به ديوار مي‌آويزند. هنر سکه دوزي در بلوچستان مانند سوزندوزي داراي سابقه يي طولاني است و تقريبا در تمامي مناطق روستائي استان رايج مي‌باشد و توليد و‌عرضه ي آن جنبه محلي دارد و اگر داد و ستدي در اين خصوص صورت بگيرد بيشتر در بين‌خود اهالي است. مرغوبيت محصولات سکه دوزي شده بستگي زيادي به مواد اوليه مرغوب‌دارد.
بنا بر اين گزارش :مهمترين موادي که در ساخت محصولات سکه دوزي شده بکار مي‌رود عبارت است از‌پارچه هائي که داراي برق و جلا مي‌باشد (مانند جرسه)، دکمه،، آينه، پولک، خرمهره و امثال‌آن. در گذشته به دليل هم مرز بودن منطقه با کشورهاي هند و پاکستان، اهالي بلوچستان‌اين نوع مواد اوليه را ابتدا از هندوستان و سپس از پاکستان وارد مي کردند و به همين‌جهت در مورد اصالت اين هنر بومي استان شبه و شک فراواني وجود داشت به طوري که بعضي از محققين و کارشناسان اين رشته را نشات گرفته از هنرهاي دستي هند عنوان‌کرده‌اند در حاليکه به هيچ وجه چنين نيست و سکه دوزي هنري صد در صد بلوچي است و‌داراي اصالت بومي بوده و مختص منطقه ي بلوچستان مي‌باشد و اگر مشابهت هايي بين اين‌‌هنر و انواع آن در کشورهاي همجوار ديده مي‌شود فقط به جهت وجوه اشتراک فراواني است که اهالي بلوچستان ايران با اقوام ساکن در کشورهاي مجاور از نظر قوميت، نژاد، زبان و‌فرهنگ دارند و لذا وجود اين تشابهات در هنر دستي ساکنين اين مناطق امري طبيعي است.سکه دوزي‌ها، دو نوع است يکي آنها که براي آويختن ساخته مي شوند و اغلب مجموعه يي از‌اشکال لوزي، مربع و مثلث دارند که براي اين کار پارچه را به شکلهاي مورد نظر انتخاب کرده بنا به سليقه ي خود به طرز بسيار زيبايي روي آن دکمه هاي سفيد مي‌دوزند و در لابلاي‌دکمه هاي دوخته شده آينه هاي کوچک و بزرگ و پولک قرار مي‌دهند. و شکل بديع بوجود‌مي آورند.
بر اساس اين گزارش : محصولات توليدي همان گونه که گفته شد بسيار جالب بوده و داراي اصالت مي باشد و اين همان نوع سکه دوزي هايي است که هم اکنون در اغلب فروشگاههاي صنايع دستي عرضه شده و به فروش مي رسد. اگر چه در حال حاضر قسمت اعظ‌م مواد اوليه ي مورد نياز اين نوع توليد از داخل کشور تامين مي‌گردد، ولي هنوز قسمتي از مواد‌مورد نياز اين صنعت مانند آينه هاي بزرگ و کوچک و برخي از انواع پولک‌ها به دليل عدم توليد آنها در داخل، و فراواني و ارزاني آن در پاکستان به صورت قاچاق از آن کشور وارد‌مي شود.
شايان ذکر است : در سالهاي اخير، معاونت صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي صنايع دستي وگردشگري ايران به دليل نقش اين صنعت در اقتصاد منطقه و قابليتهاي آن در جهت ايجاد درآمد براي زنان و دختران روستايي به آن اهميت بيشتري داده و جهت تشويق روستاييان بلوچ به فعاليت بيشتر در اين‌زمينه، اقدام به آموزش رشته فوق بصورت خاص درتمام مراکزآموزشي استان نموده است .مهمترين مراکز توليد و عرضه سکه دوزي، روستاهاي اسپکه، پيپ، فنوج، چانف و آهوران از توابع شهرستان ايرانشهر است .
لازم به ذکر است : نوع ديگر سکه دوزي که توليد آن جهت ارائه به بازار فروش چندان مقرون به صرفه نيست و معمولا جز در منازل خود اهالي در جايي ديگر يافت نميشود، نوعي است که بيشتر روي رختخواب مي‌اندازند و ساخت آن شکل بخصوصي دارد که بر روي قطعه يي بافته شده از‌پشم به طول تقريبي 3 متر و عرض 50 سانت در متن طرح مورد نظر دکمه مي دوزند، در‌لابه‌لاي دکمه هاي خر مهره و آينه هاي ريز و درشت را جا داده اطراف آن را مي‌پوشانند. و از‌يک طرف سراسر طول محصول را با منگوله هايي از پشم زينت مي‌دهند.
ياد آور مي شود : اين سکه دوزي‌ها‌سنتي بوده و تهيه ي آن براي خانواده‌هاي بلوچ هزينه ي بسياري در بر دارد زيرا مواد زينتي‌آن نسبت به آويزهاي ديواري خيلي بيشتر است و گرانتر هم تمام مي شود. مرغوبيت اين‌‌نوع سکه دوزي‌ها بستگي مستقيم با وضع مالي خانواده ي توليد کننده و سليقه ي سازنده دارد و از طرفي دارا بودن تعداد بيشتر سکه در منزل هر فرد نيز معرف وضع مالي خوب آن شخص مي‌باشد
/ک
/ک
