استان ایلام با داشتن 9 شهرستان و با داشتن 750 اثر ثبت شده تاریخی و‏‎ ‎فرهنگی در فهرست ‏آثار ملی ‏کشور، قاب دیدگان هر مسافری را می‌نوازد‎.‎

به گزارش‏‎خبرنگار  ‎باشگاه خبرنگاران ايلام؛ ‏‎ ‎استان ایلام با داشتن 9 شهرستان ایلام، سیروان، ملکشاهی، ایوان، ‏ ‏چرداول،‎ ‎مهران، دهلران، آبدانان و دره‌شهر با داشتن 750 اثر ثبت شده تاریخی و‏‎ ‎فرهنگی در فهرست ‏آثار ملی ‏کشور قاب دیدگان هر مسافری را می‌نوازد و دهان هر‏‎ ‎گردشگری را به شگفتی و حیرت وا ‏می‌دارد‎.‎
زندگی عشیره‌ای و سنتی در استان ایلام موجب رشد و رونق صنایع‌دستی مرتبط‏‎ ‎با آن شده است. از ‏دیرباز بافت ‏قالی کردی (قالیچه درشت بافت)، سیاه چادر،‏‎ ‎چیغ (چیت) بافی، جاجیم‌بافی، گلیم ساده، ‏نمد مالی، احرامی‌بافی، ‏گیوه‌بافی و‏‎ ‎عبابافی در استان مرسوم بوده است‏‎.‎
در راستای اهداف و سیاست‌گذاری‌ها پس از ارزیابی قابلیت‌های توسعه‏‎ ‎صنایع‌دستی مختلف بومی ‏استان با اولویت ‏مزیت‌های هر منطقه جهت پاسخ‌گویی به‏‎ ‎سلایق مختلف، رشته‌های دیگری نظیر ‏گلیم نقش برجسته، منبت چوب، ‏سفال‌گری و‏‎ ‎طراحی روی سفال، قلم‌زنی روی مس، و ...  در این ‏استان راه‌اندازی و زمینه‎ ‎آموزش آنها فراهم شده ‏است‎.‎
‎مهم‌ترین صنایع‌دستی استان ایلام، قالی‌بافی است که مواد اولیه به کار‏‎ ‎رفته در این گونه زیرانداز ‏عمدتاً از ابریشم ‏بوده که در بیشتر موارد به‏‎ ‎صورت تمام ابریشم و در پاره‌ای از مواقع از کرک و ‏ابریشم با پشم در بافت‏‎ ‎فرش ‏استفاده می‌شود‎.‎
امروزه بخش عمده‌ای از زیراندازهای سنتی که در استان استفاده می‌شود را فرش‌‌های گل ابریشم و ‏قالیچه تشکیل ‏می‌دهند‎.‎
گلیم نقش برجسته از دیگر صنایع‌دستی بوده که این بافته از نظر اصالت و‏‎ ‎تولید مهم‌ترین و ‏شاخص‌ترین صنعت ‏دستی استان ایلام است که زمینه آن گلیم‎ ‎ساده و نقوش آن گره کامل قالی است ‏که طبیعتاً بعد از بافت نقوش آن‏‎ ‎برجسته‌تر از زمینه است و اصالت آن مختص به استان ایلام است‏‎.‎
نمدمالی از دیگر صنایع‌دستی استان محسوب شده که به دلیل بافت عشایری این‎ ‎استان و تامین مواد ‏اولیه (پشم) ‏مورد نیاز در داخل منطقه، نمدمالی از رونق‏‎ ‎خوبی برخوردار است. البته به دلیل تاثیرات ‏جوی این حرفه فصلی ‏بوده و از اول‎ ‎تابستان تا ابتدای ماه سوم پاییز به مدت پنج ماه در سال انجام ‏می‌گیرد و‏‎ ‎فرایند تولید شامل در هم ‏تنیدن الیاف طی مراحل حلاجی کردن پشم، لوله کردن و‎ ‎‎کوبیدن آن است که در نهایت منجر به تولید نمد زیرانداز، ‏کلاه نمدی و‏‎ ‎پالتوی(کپنک)خواهد شد‎.‎
‎احرامی‌بافی از دیگر صنایع‌دستی استان بوده و یکی از دست‌بافته‌هایی است‏‎ ‎که ماسوره اساس کار آن ‏است و ماکو ‏با الیاف نخی در این نوع بافته به کار‏‎ ‎می‌رود و از خامه پشمی رنگرزی شده به عنوان ‏مواد اولیه آن استفاده ‏می‌شود‎.‎
بافت این هنر- صنعت در ایلام، ایوان و مهران انجام می‌شود و با توجه به‏‎ ‎تعیین شهر مرزی مهران به ‏عنوان ‏مسیری برای اعزام و تردد زائران کربلای‏‎ ‎معلی، بافت اینگونه دست‌بافته‌ها برای سجاده اهمیت ‏بیشتری یافته ‏است‎.‎
گیوه‌بافی از دیگر صنایع‌دستی ایلام بوده که کوهستانی بودن منطقه و نیاز‎ ‎به پای‌افزار راحت و سبک، ‏انگیزه ‏بافت گیوه را فراهم آورده است. این هنر ـ‏‎ ‎صنعت که هم اکنون نیز رواج دارد طی سه مرحله  ‏ساخته و پرداخته ‏می‌شود‎.‎
مرحله اول آماده کردن رویه گیوه (آجیده) که این کار توسط تخت‌کش انجام‎ ‎می‌شود. مرحله دوم ‏بافت رویه گیوه ‏‏(گیوه‌بافی) که معمولاً برای بافت از نخ‏‎ ‎پنبه‌ای و ابریشمی استفاده می‌شود و مرحله ‏سوم دوختن رویه گیوه به تخت ‏گیوه‎ ‎که این کار توسط فرد گیوه دوز انجام می‌شود‎.‎
بافت سیاه چادر از دیگر صنایع‌دستی استان ایلام است که در اصطلاح محلی به‏‎ ‎آن (دوار) گفته ‏می‌شود و معمولاً ‏توسط زنان عشایر در استان و با استفاده‏‎ ‎از موی بز بافته می‌شود‎.‎
از جمله ویژگی‌های سیاه چادر می‌توان به خواص فیزیولوژی موی بز اشاره کرد‏‎ ‎که برخلاف بقیه ‏مواد در گرما ‏منقبض و در سرما منبسط می‌شود و این به‏‎ ‎کاربرد ممتاز آن در سیاه چادر کمک کرده ‏تا در تابستان منافذ سیاه ‏چادر باز‎ ‎شده و هوای داخل سیاه چادر خنک شود و در زمستان منافذ آن ‏بسته تا از ورود‎ ‎سرما و باران جلوگیری ‏شود‎.‎
بافت این گونه پوشش حفاظتی در مناطق عشایرنشین کوچ روی استان ایلام انجام می‌شود‎.‎
چیغ(چیت) بافی نیز از دیگر صنایع‌دستی ایلام است، چیغ از جمله متعلقات‏‎ ‎سیاه چادر است که همانند ‏حصاری ‏اطراف آن را در بر می‌گیرد. چیغ با استفاده‏‎ ‎از الیاف گیاهی (نی) و همچنین موی بز و در ‏پاره‌ای از مواقع با ‏استفاده از‎ ‎نخ پشمی رنگی بافته می‌شود ضمناً نقوش در چیغ به سبب ماهیت بافت ‏آن به صورت‎ ‎هندسی است و ‏ناگفته نماند که امروزه تکنیک بافت چیغ به عنوان پارتیشن در‏‎ ‎‎خانه‌های آپارتمانی کاربرد دارد‏‎.‎
جاجیم‌بافی از دیگر صنایع مورد توجه ایلامیان است، جاجیم بافته‌ای از پشم‏‎ ‎تابیده رنگی است که ‏اغلب بافت خشنی ‏دارد. در منطقه ایلام عموماً از الیاف‎ ‎پشمی در بافت جاجیم استفاده شده که به ‏عنوان رختخواب پیچ کاربرد دارد. ‏در‎ ‎اکثر خانواده‌های استان ایلام از این نوع دست‌بافته‌ها برای ‏پیچیدن یک دست‏‎ ‎رختخواب اضافی برای مهمانان ‏استفاده می‌شود‎.‎
لازم به ذکر است که در گذشته‌های نه چندان دور از رختخواب‌هایی که با‏‎ ‎جاجیم پیچیده و مرتب ‏شده‌اند در کنار ‏دیوار به عنوان تکیه‌گاهی مناسب برای‎ ‎مهمانان استفاده می‌شد‎.‎
علاوه بر این به دلیل تنوع رنگی، جاجیم‌های مهمان‌خانه زیبایی خاصی پیدا کرده است‏‎.‎
سفالگری از دیگر صنایع مورد توجه مردم ایلام است،  سفالگری هنری با‏‎ ‎پیشینه تاریخی است که ‏هنرمندان با ‏استفاده از مواد اولیه فراوان و‏‎ ‎ارزان‌قیمت گل رس، با روش‌های دستی و چرخ سفالگری ‏اقدام به تهیه و تولید‎ ‎انواع فرم‌های سفالی می‌کردند این هنر ارزشمند از سال 1380 با حمایت و‏‎ ‎‎نظارت مدیریت صنایع‌دستی در منطقه ‏ایلام رواج یافته است‏‎.‎
عبابافی نیز از دیگر صنایع مرسوم استان است، عبا از جمله دست‌بافته‌های‎ ‎سنتی ایران است که از ‏دیرباز در ‏مناطقی چون بوشهر، کوهپایه اصفهان و نایین‎ ‎تولید شده است‏‎.‎
در استان ایلام نیز در شهرستان مهران عبابافی در اندک ‏کارگاه‌هایی رواج‏‎ ‎دارد. پشم گوسفند و یا ‏شتر مواد اصلی تهیه عبا ‏است ولی امروزه برای چله‌کشی‎ ‎عبا از نخ‌های پنبه‌ای کارخانه‌ای ‏استفاده ‏می‌شود. دستگاه عبا از جنس چوب‎ ‎است که به دلیل بافت ‏ساده و عدم ایجاد نقش تنها دو عدد ورد ‏دارد که آنها‎ ‎تنها برای ‏ایجاد دهنه کار و عبور ماکو از تارهای زیر و رو مورد استفاده‏‎ ‎قرار می‌گیرد‎/س.‎


 

برچسب ها: ایلام ، شهر ، هنرهای دستی
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.