به گزارش
گروه وبگردي باشگاه خبرنگاران ؛ تلویزیون در كشور ما پنجاه وچهار ساله است و هرمز شجاعی مهر، بیش از سه دهه
در قاب جادویی تلویزیون مهمان مردم ایران است. در ابتدای تاسیس تلویزیون
بسیاری از خانواده های ایرانی با دیدن تصویر مجری در تلویزیون، آن را غریبه
تلقی می كردند و حتی گفته شده است كه خیلی از بانوان و دختران در آن سال
ها با حجاب مقابل تلویزیون می نشستند، اما شجاعی مهر در این حضور سی ساله،
طوری با مردم خودمانی شده است كه خیلی از مردم او را دیگر عضوی از خانواده
خودمان می دانند، طوری كه حتی از او بارها دعوت شده است به مراسم خواستگاری
همین «بینندگان عزیز» برود. هرمز شجاعی مهر به معنای واقعی و دقیق كلمه
«آنكادر» است. گفت وگوی جام جم با این مجری معروف را از نظر می گذرانید:
آقای شجاعی مهر! چرا پیر نمی شوید؟
خیلی
ها به من گفته اند و می گویند كه ما هر وقت شما را دیده ایم همیشه همینطور
بوده اید، اما واقعیت این است كه من خیلی عوض شده ام و تغییرات ظاهری و
پیر شدن در من آرام اتفاق می افتد، اما چون مردم دائم من را از تلویزیون می
بینند، این تغییرات خیلی برایشان مشخص و واضح نیست.
با همه اینها، سرعت پیر شدن شما از متوسط مردم كمتر است، واقعا برای خودتان هم این سوال نشده بود؟
اتفاقا
با دكتر مجد، از روانشناسان خوب كشور كه مهمان برنامه خانواده شده بود،
صحبت می كردم، از ایشان پرسیدم چطور است كه كار ما علی رغم سختی و دشواری
ولی ما سرحال و پرانرژی هستیم، جواب داد این به دلیل ارتباط شما با مردم
است، چون مردم شما را دوست دارند و به خاطر حرف های خوبی كه می زنید تحت
تاثیر قرار می گیرند و در حق شما دعا می كنند و این
انرژی مثبت كه برای شما فرستاده می شود، اگر فطرت شما پاك باشد آن را دریافت می كنید.
واقعیت این است كه ما مجریان از مردم انرژی می گیریم؛ در جمع بودن همیشه
انرژی می دهد، مثلامی توانیم در خانه ناهار بخوریم اما به رستوران می رویم و
در جمع قرار می گیریم تا از مردم انرژی بگیریم. این انرژی كه مستقیم به
سمت ما می آید می تواند در زندگی ما موثر باشد من بخش عمده آن را مطمئن
هستم كه از دعای خیر مردم است و بعد از آن هم سعی كردم كه سالم زندگی كنم.
از جراحی زیبایی و پلاستیك برای جوان ماندن استفاده نكرده اید؟
خیر هرگز.
یعنی استفاده از این روش ها را برای جوان ماندن در تلویزیون درست نمی دانید؟
اگر
نیاز شود استفاده می كنم مثل دندانی كه كرم خورده می شود و می كشیم برای
صورت هم اگر مشكل پیش بیاید قطعا استفاده می كنیم، تا حالاهزاران نفر به من
گفتند شما یك رنگی به ریش هایت بزن، اما من فكر می كنم خیلی مصنوعی می
شود. به نظر من همین طوری خیلی واقعی تر است.
این ظاهر شما دست خودتان است؟ مثلااگر بخواهید موهایتان را كوتاه كنید، مدلش را عوض كنید یا ریشتان را بزنید، امكانش هست؟
تا
به حال نخواستم این كار را انجام بدهم ببینم می گذارند یا نه، ولی من فكر
می كنم خود مردم خیلی جا بخورند چون 30 سال مرا با این چهره دیدند و خودم
هم دوست ندارم تغییری ایجاد كنم.
تا به حال جوك یا متلك های مردمی در رابطه با خودتان را شنیده اید؟
(با خنده) كم و بیش.
مثلا؟
بیشتر
جوك ها و متلك ها در مورد پیر نشدن من بوده، چند وقت پیش یك مطلب طنز از
یكی از شبكه های اجتماعی را برایم پرینت گرفتند و آوردند كه نشان می داد یك
نفر از كودكی تا سالمندی پای تلویزیون است، ولی تصویر من ثابت و همیشه
جوان روی تلویزیون دیده می شود.
جالب ترین و عجیب ترین درخواست مردمی از شما چه بوده؟
عجیب نبوده، اما چیزی كه از من زیاد خواسته شده این بوده كه در مراسم خواستگاری و عروسی آنها شركت كنم.
در مراسم خواستگاری؟! تا به حال قبول كرده اید؟
بله
زیاد رفتم، البته برای من سخت هم بود كه كجا می روم، چون با محیط آشنایی
نداشته ام و به هر حال غریب بوده ام. این را برای خودنمایی نمی گویم، ولی
معمولاكسانی از من خواسته اند كه با آنها خواستگاری بروم كه از سطح زندگی
پایین تری برخوردار بودند و به نوعی می خواستند شجاعی مهر اعتبارشان باشد.
آخرین خواستگاری كه برای «بینندگان عزیز» رفتید را تعریف می كنید؟
یكی
از بچه های سازمان كه آبدارچی و بسیار انسان شریفی است از من خواست مثل
برادرش در خواستگاری دخترش حضور داشته باشم. به من گفت فكر كن دختر خودت
است و من با اطلاعات كمی كه از ایشان داشتم، رفتم. اتفاقا عروسی شان هم
بودم كه خیلی باصفا برگزار شد.
زندگی خصوصی شما چقدر متاثر از كارتان است؟ مردم چقدر این حریم را رعایت می كنند؟
من
حریم خانوادگی ام را از كارم جدا كرده ام. به عنوان نمونه همسر بنده در 31
سالی كه در سازمان كار می كنم، حتی حاضر نشده یك ثانیه جلوی دوربینی برود،
عكسی بگیرد یا مصاحبه ای انجام دهد و تاكنون نیز هیچ خبرنگاری را به منزل
راه نداده است.
این خواست شما بود یا همسرتان؟
صد در
صد تدبیر خودش بود و من الان می فهمم كه چه كار خوبی كرد ، حریم خانه و
زندگی من كاملامجزا از كارم است، من یك كار دیگر هم برای این تفكیك حریم
خصوصی از مسائل كاری انجام دادم. سعی كردم خودم را نزدیك كنم به آن شخصیتی
كه در تلویزیون از من جاافتاد، یعنی آن هرمز شجاعی مهر تلویزیونی. من با
خیلی از هنرمندان برخورد كردم كه ذهنیت دیگری نسبت به آنها داشتم و وقتی
دیدمشان، انگار یك آدم دیگر بودند و آنقدر در ذوق من خورد كه با خودم گفتم
نكند من هم همین طور باشم و سعی كردم اگر یك درصد احتمال وجود دارد كه من
هم این طور باشم، خودم را نزدیك شجاعی مهر تلویزیون كنم، و الان همان چیزی
كه در زندگی روزمره هستم، در تلویزیون هم هستم.
چه زمانی شخصیت واقعی شما با آن هرمز شجاعی مهر تلویزیونی در تناقض است یا تفاوت دارد؟
یك
جاهایی كه احساس می كنم حق من ضایع می شود یا جاهایی كه احساس می كنم با
پارتی بازی كارم راه می افتد، اینجا گول می خورم و كارم را انجام می دهم.
(می خندد)
آخرین باری كه با پارتی بازی كارتان را انجام دادید، كی بود؟
البته
خیلی اهل پارتی بازی نیستم، ولی مثلاوارد جایی مثل بانك كه می شوم مسئول
آنجا من را به جا می آورد و من را به داخل دعوت می كند و كارم را سریع تر
راه می اندازد، البته من هم برایشان مجله می برم!
ظاهرا شما عصبانی نمی شوید یا به سختی عصبانی می شوید، این طور نیست؟
چرا
عصبانی می شوم، اما سعی می كنم خودم را كنترل كنم، یك سری ویژگی ها در
درون همه هست، من هم عصبانی می شوم، جالب است كه بگویم هنوز هم پشت میكروفن
یا دوربین دچار اضطراب می شوم، اما یاد گرفته ام كه عصبانیت و اضطراب را
كنترل و مدیریت كنم.
شما جزو طیف شمالی های سازمان هستید؛ حكایت این شمالی های سازمان چیست؟
زمان
ورود من به سازمان برمی گردد به 31 سال پیش و بعد از رفتن آقای قطب زاده.
یعنی اینجا یا جای من بود یا جای قطب زاده.(می خندد) پس من متاثر از مدیران
شمالی وارد سازمان نشدم بعد از ده سال از ورود من مرحوم كردان چون خودش
شمالی بود، یك ارادتی هم به بچه های شمالی داشت از بچه های شمالی زیادی
دعوت كرد كه به سازمان بیایند، ضمن این كه شمالی ها از روح لطیف تری
برخوردارند و با هنر و موسیقی سازگاری بیشتری دارند.
بچه های شمالی
سازمان را خودم هم می بینم، من وقتی به سازمان می آیم ماشینم را در دورترین
نقطه پارك می كنم و هر دفعه یك ساعت رفت و یك ساعت برگشت را پیاده روی می
كنم تا این طور ورزش كرده باشم، در مسیر هم كه می روم با همه سلام و علیك
می كنم و از اینها 70 درصد شمالی هستند و با هم مازندرانی صحبت می كنیم.
آقای شجاعی مهر! فكر نمی كنید بیش از حد قربان صدقه مردم می روید؟
من
خیلی قربان صدقه نمی روم و خیلی هم قربان صدقه رفتن بلد نیستم، من به مردم
احترام می گذارم، همه برنامه های ما زنده است و ممكن است گاهی این اتفاق
بیفتد. من برنامه های خودم را هنوز هم بعد از اجرا می بینم، چون همسرم ضبط
می كند و تازه من را نقد هم می كند.
نقد همسرتان به شما چیست؟
خانمم می گوید تو زیاد حرف می زنی و باید كمتر صحبت كنی.
پس این مشكل پرحرفی و تعارف در اجراهای تلویزیونی از كجا می آید؟
ما
یك مشكلی هم از آن طرف داریم، تهیه كننده از من می خواهد كه پنج دقیقه
زمان را پر كنم تا قسمت بعدی را برود و من مجبورم كه حرف بزنم، اما بی جهت
هم چیزی را نمی گویم، البته در تلویزیون ما كه در یك برنامه یك ساعت حرف می
زنند آن پنج دقیقه چیزی نیست و من تلاش می كنم در آن دقایق چیزی را بگویم
كه به درد مردم بخورد، من به مردم احترام می گذارم و اگر در زندگی چیزی را
داشتم، مدیون ادب و احترامی هستم كه پدرم در قلب من گذاشت و به من یاد داد،
زمانی كه من دانشگاه تهران قبول شدم و خواستم بیایم پدرم حرفی به من زد كه
هنوز در قلب من مانده، ما دوتا درخت در خانه داشتیم كه یكی از آنها خیلی
پربار و میوه بود و كوتاه و خمیده و یكی خیلی بلند اصلابار نمی داد پدرم به
من گفت هر چقدر انسان پربارتر باشد، دانش زیاد و معرفت داشته باشد مانند
این درخت همیشه سر به زیرتر و افتاده تر است و هر چه كه نادان تر باشد
همیشه می خواهد قد علم كند، و آن درخت پرمیوه را نشان من داد و گفت سعی كن
همیشه این طور باشی و من تلاش كردم كه به این سمت و سیاق بروم.
به عنوان فردی كه نزدیك به 30 سال است با مردم ارتباط مستقیم دارید اگر بخواهید چند تا از خصوصیت بد ایرانی ها را بگویید آنها چیست؟
من خودم را مخاطب قرار می دهم.
نه از مردم بگویید! من می خواهم كمی تعارف شما را كم كنم!
نه
اجازه بدهید من برای جواب این پرسش خودم را مخاطب قرار دهم؛ اعتقاد دارم
اگر كسی بتواند در زندگی آرامش داشته باشد و عشق در قلبش باشد خیلی از
مشكلات حل خواهد شد.
فكر نمی كنید این حرف ها شعاری باشد؟
نه،
واقعا این شعار نیست، من خودم این حرف ها را تجربه كردم كه به مردم می
گویم، در شرایط بحرانی در زندگی سعی كردم آرام باشم و همیشه به بچه ها می
گویم زمانی كه بحثی پیش می آید اول وضو بگیریم و بعد در كمال آرامش بنشینیم
و با هم صحبت كنیم، به همسرم هم گفتم هر زمانی كه بین ما ناراحتی پیش آمد
به زبان محلی شمالی با هم صحبت كنیم و دعواهای ما به زبان محلی است و این
باعث می شود كه خنده مان بگیرد و كدورت مان خودبه خود كم شود. چیزی كه من
خیلی نگران آن هستم این است كه مردم ما مطالعه شان كم است، دانش اجتماعی ما
باید افزایش پیدا كند، ما مهارت ها و آداب زندگی را به بچه ها یاد ندادیم و
دچار مشكل هستیم، از بچگی همه چیز را به من از ریاضی و علوم و... اینها
یاد دادند، دیپلم گرفتم و وارد دانشگاه شدم بعد خواستم ازدواج كنم، اما بلد
نبودم با یك خانم چطور باید صحبت كنم، چون كسی این را به من یاد نداده
بود، كسی یاد نداد اگر از یك خانمی خوشت آمد چطور باید به او نزدیك شوی. یا
وقتی ازدواج كردی، متوجه می شوی كه از روحیات یك زن هیچ چیزی نمی دانی،
زمان هایی كه بحث پیش می آید همین ندانستن و نشناختن زنان و آن مهارت های
زندگی باعث می شود نتوانی همسرت را درك كنی، اینها مهارت های زندگی است و
این را ما نمی دانیم و باید به مردم منتقل كرد.
با این
اوصاف شما می خواهید همیشه مجری بمانید و نمی خواهید یك كار جدی تری انجام
دهید و این مهارت ها را به طریق دیگر به مردم منتقل كنید؟
خروجی این حرف های من شد مجله ای كه راه انداختم.
چرا در خود صداوسیما این كار را انجام ندادید؟
سازمان
من را بیشتر از این تحویل نگرفت. (می خندد) فكر می كنم در تلویزیون جایگاه
اجرا جایگاه خوبی است. در كار گویندگی كه یك كار علمی و دانشگاهی است هر
چقدر مطالعه بیشتری داشته باشی هر روزی كه اجرای بیشتری می كنی درهای تازه
ای به رویت باز می شود ضمن این كه جایگاه شخصیتی شما در دیدگاه مردم متحول و
محكم تر می شود، هر روز كه می گذرد مردم با احترام بیشتری با من برخورد می
كنند و این خیلی لذتبخش است. احساس می كنند كه من فرهیخته تر و معقول تر
شدم، این را می خواهم بگویم كه هر چه در اجرا زمان می گذرد، مجموعه باید به
شما به عنوان یك سرمایه نگاه كند.
الان این نگاه كمتر است؟
اصلااین
نگاه وجود ندارد، البته اخیرا صحبت هایی را شنیدم كه جایگاهی برای مجریان
قائل می شوند كه در جاهای خاصی از آنها و تجربه هایشان استفاده شود.
چند اجرا را نام می برم شما نظرتان را درباره اینها بگویید.اجرای برنامه مناظره انتخاباتی سال 88 توسط آقای دكتر پورحسین.
عالی بود؛ به غیر از آن كاری كه آقای پورحسین انجام داد، كاری نمی شد كرد، برای این كه شما هر كاری می كردی بعد متهم می شدی.
اگر از شما بخواهند كه برای انتخابات 92 مجری مناظره شوید، می روید؟
قطعا قبول نمی كنم چون اصلاآدم سیاسی نیستم و سیاست هم بلد نیستم.
دستور باشد، چطور؟
دستور باشد چشم، اما دیگر عواقبش پای خودشان است.(می خندد)
سیاسی ترین اجرای شما چه بوده؟
اجرای
سیاسی نداشتم البته این طور بوده كه در همین برنامه خانواده شخصیت های
سیاسی از جمله رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهور های دوران مختلف، روسای قوه
قضاییه كه برای بازدید سازمان آمدند به برنامه ما هم آمدند و با هم صحبت
كردیم و این باعث افتخار من است، اما این كه برنامه یا اجرای سیاسی باشد،
نبوده است.
تمام مصاحبه های رئیس جمهور با آقای مرتضی حیدری بوده تا حالااتفاق نیفتاده كه به شما پیشنهاد بشود یا خودتان بخواهید كه مجری باشید؟
به من پیشنهادی نشده.
اجرای شهیدی فر در پارك ملت.
عالی است و از هر جهت قبولش دارم، آدمی است كه استخوان خرد كرده این كار و باسواد است.
اجرای مرتضی حیدری در برنامه های سیاسی و گفت وگو محور؟
آقای حیدری شخصیت سیاسی دارد .كارش خوب است و اطلاعات خوبی دارد، اجرا و قیافه اش را دوست دارم.
جواد خیابانی؟
آن
كه عاشقشم. من اهل فوتبال نیستم، اما واقعا تفسیر فوتبالش را دوست دارم؛
انگار فیلم سینمایی تعریف می كند، با این كه خیلی به او انتقاد می كنند،
اما من واقعا دوستش دارم.
انگار شما همه را دوست داریدها!
بله واقعا همین است، من همه را دوست دارم!
عادل فردوسی پور؟
خدا به او لطفی كرده كه فقط به بعضی ها می كند، گذشته از این كه مجری باسواد و توانایی است، خدا لطفی كرده كه به دل مردم می نشیند.
نچسب ترین اجرا از نظر شما؟
اسم
نمی برم، اما اجرایی كه توام با غرور و نخوت باشد، این بدترین اجراست. ما
نوكر مردم هستیم، این موقعیتی كه در اختیار هرمز شجاعی مهر قرار گرفت، اگر
در اختیار هرآدم دیگری قرار می گرفت، به مراتب بهتر از شجاعی مهر می شد، پس
این كه خدا یك چیز را در وجود ما به ودیعه گذاشت كه به خاطر آن مغرور
شویم، نه این طور نیست.
به بازنشستگی فكر می كنید؟
من
براساس آن اعتقادی كه دارم كه هرچه جلوتر می رویم، دانش ما افزون تر می
شود و می توانیم بیشتر در برنامه ها قابل استفاده باشیم تا زمانی كه مردم و
سازمان مرا بخواهند، كار می كنم. من با برنامه تلویزیونی زندگی می كنم.
تلویزیون بیشتر به شما نفع رسانده یا شما به تلویزیون؟
(خنده) هر دو با هم. من بیشتر، چون من عاشق كارم هستم، به خاطر كارم خیلی خودم را محدود كردم، خیلی جاها نرفتم و خیلی كارها نكردم.
مثلا؟
من
عروسی خواهرزاده ام نرفتم؛ طوری كه خواهرم گفت اگر نیامدی، دیگر اسم مرا
نیاور. خودتان می دانید كه عروسی شمالی ها حالت خاص زیادی دارد. كافی بود
من می رفتم و یك عكسی پخش می شد، نه تنها آنجا بلكه خیلی جاهای دیگر هم
نرفتم، برای این كه دوست نداشتم ذهنیت مردم نسبت به هرمز شجاعی مهر عوض
شود، نمی خواستم این آدم جلوی مردم بشكند.
به نظر شما ظرفیت و بستر این كه در تلویزیون به فكر یك نوع جدید از اجرا باشیم، وجود دارد؟
اول
بیاییم اجرا را تعریف كنیم كه چه هست و یك مجری باید چه مشخصاتی داشته
باشد. من همیشه در كلاس های اجرایی كه دارم، تاكید می كنم یك گوینده قبل از
این كه یك چهره و صدای خوب داشته باشد، باید كلامش تاثیرگذار باشد و برای
این باید شخصیت اجرا داشته باشد. اجرا با سایر جایگاه های اجتماعی فرق می
كند، چون نگاه مردم به یك مجری یك نگاه عجیب و غریب و سوپرمن است. یك مجری
باید آداب اجتماعی و تمام سنت های یك جامعه را بشناسد، در همین تلویزیون
خودمان یك زمانی گفتند بیاییم یك تغییری در اجرا ایجاد كنیم و مجری را با
فرغون آوردند وسط صحنه انداختند پایین كه عینك دودی زده بود و آدامس در
دهانش و دست در جیبش كرده بود. گفتند مجری باید راحت باشد، این راحتی نیست؛
راحتی در نحوه ارتباط ما با مردم و نحوه كلام است، می شود باسوادتر بود و
حرف حسابی تر بزنیم، نو صحبت كنیم؛ این طور می شود اجرا را تغییر داد،
البته می شود روی نوع حركت مجری و روی حركت دوربین هم تغییراتی ایجاد كرد.
پیشنهاد عملی و اجرایی شما در این موضوع چیست؟
در
تلویزیون روی همه پلی بك های ما وقت گذاشته می شود و كارگردانی صورت می
گیرد، برای اجرا این طور نیست، باید برای آن هم وقت گذاشت و پلاتو را
كارگردانی كرد. خود مجری هم می تواند فرد مبتكری باشد. اصل قضیه اجرا،
رابطه آدم ها با یكدیگر است. من با واژه ای صمیمی تر می توانم به شما نزدیك
تر شوم، ضمن این كه گنجینه لغات مجریان نیز كم است.
اگر از سیمای مركز مازندران بخواهند كه كلابه آنجا بروید، این كار را انجام می دهید؟
به خاطر كارم نمی توانم. اگر از من دعوت كنند می روم، اما به طور كل نمی توانم.
شما
الان یك كارتل رسانه ای دارید و این یعنی شما یك فرد قدرتمند هستید، قدرت
هم با سیاست گره خورده است، چرا اصرار دارید بگویید اصلاسیاسی نیستید؟
من
چون اهل این برنامه ها نیستم، پرسش شما را متوجه نمی شوم. یك دفتر مجله
داریم و كار می كنیم و واقعا احساس قدرتی نمی كنم. اگر می خواستم این احساس
را داشته باشم، باید آن زمانی كه روی صحنه می رفتم و ده هزار نفر برای من
دست می زدند، حس قدرت می كردم. روزگار نشریات، روزگار سختی است؛ آنقدر
مصیبت دارد كه دیگر به قدرت فكر هم نمی كنی؛ ما قیمت مجله مان را 500تومان
افزایش دادیم، كلی برگشتی داشتیم، قیمت الان مجله فقط پول كاغذ آن است.
عجیب ترین جایی كه آقای شجاعی مهر دیده شده؟
من
هرازچندگاهی برای خرید كاغذ به شهر وین در اتریش می روم. در یكی از این
سفرها، همسر من هم همراهم بود. همسرم خواست وارد پاساژی شود، من گفتم خسته
شدم شما برو من همین جا می نشینم. تا او برود و بیاید من كنار پاساژ روی یك
نیمكت نشستم و یك سیگار كشیدم، بعدا كه به ایران آمدم، مرا خواستند و عكسی
به دست من دادند كه همان لحظه ای بود كه من منتظر همسرم در كنار پاساژ
نشسته بودم!
حرف آخر.
بهار، جوانی طبیعت است. ما
بهارهای زیادی را در زندگی می بینیم. چند سال اول كه در درس خواندن و شروع
كردن كار و زندگی خلاصه می شود، چند سال آخر هم كه پیری و ناتوانی است یك
چند سالی این بین می ماند كه می توانیم از آن بهره ببریم و قدر آن را
بدانیم. برای این كه بهره ببریم، راهی نداریم جز این كه عاشق دیگران باشیم و
دل و قلب مان را سرشار از عشق كنیم و بهار زمان این كار است كه كینه ها را
دور بریزیم و قلبمان را بهاری كنیم.
منبع: روزنامه جام جم