سازمان ملل متحد بر اساس فصل ۱۲ منشور، نظام قیمومت بینالمللی را برای اداره و سرپرستی سرزمینهای غیر خود مختار (سرزمین تحت قیمومت) که معمولاً به وسیلهٔ کشورهای پیشرفته اداره میشوند، بهوجود آورد.
این دولتها تحت نظارت سازمان ملل اداره این سرزمینها را تا رسیدن به استقلال بر عهده داشتند.
نظام قیمومت شامل سرزمینهای زیر میشود:
سرزمینهایی که پس از جنگ جهانی اول به وسیلهٔ جامعه ملل ایجاد شده بود.
سرزمینهایی که در نتیجهٔ جنگ جهانی دوم از کشورهای دشمن جدا شدند.
سرزمینهایی که به میل و ارادهٔ کشورهای مسئول ادارهٔ آنها تحت این نظام گذاشته شد.
هدف نظام قیمومت کمک به پیشرفت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، آموزشی ساکنین این سرزمینها و حرکت در جهت آزادی و استقلال سرزمینهای تحت قیمومت است.
این شورا، در نظارت خود بر سرزمینهای غیراستراتژیک، تابع مجمع عمومی و در نظارت بر تراستهای استراتژیک، تابع شورای امنیت است.
اعضای شورای سرپرستی سازمان ملل متحد عبارتند از تمامی دولتهای ادارهکننده مناطق تحت سرپرستی و اعضا دائمی شورای امنیت که اداره سرزمینی را بر عهده ندارند و همچنین شامل اعضا انتخابی تکمیلی برای برقراری تعادل میان دولتهای ادارهکننده و غیر ادارهکننده سرزمینهای تحت سرپرستی است.
این شورا، در اوج فعالیت خود درسال 1968، مشتمل بر چهار دول ادارهکننده تراست(چین، فرانسه و اتحاد شوروی) و یک عضو انتخابی بود.
درسال 1987، شورای سرپرستی تنها متشکل از پنج عضو، شامل ایالات متحده به عنوان ادارهکننده سرزمینهای تحت سرپرستی و چین، فرانسه، انگلیس و اتحاد جماهیر شوروی به عنوان اعضا دائم شورای امنیت بود اگر چه چین در فعالیتهای شورای سرپرستی شرکت نمیکند.
شورای مزبور، مسئولیتهای خود را از طریق مطالعات و مذاکرات، ارائه توصیههایی به مجمع عمومی، استماع عریضهها از سوی نمایندگان سرزمینهای تحت سرپرستی، مطالبه گزارشهای موردی و سالیانه و اعزام هیئتهای بازدیدکننده به سرزمینهای تحت سرپرستی برای نظارت بر امور در محل، به انجام میرساند.
شورای سرپرستی، به منظور تکمیل مأموریت خود در جهت استقلال كشورهاي تحت سرپرستي، مسیری طولانی را پیموده است.
بايد گفت تاسال 1987، از یازده سرزمینی که تحت سرپرستی قرارداده شده بودند، تنها یک مورد(سرزمین جزایر پاسیفیک تحت سرپرستی ایالات متحده) به استقلال نائل نشده بود.
تلاشهایی طی مدت 40 سال، به منظور قرار دادن یک سرزمین دیگر (آفریقای جنوب غربی) تحت نظام سرپرستی و یا اعطا استقلال به آن بهعنوان کشور جدید نامیبیا صورت پذیرفته است.
در خصوص گروه جزایر سهگانه تحت سرپرستی استراتژیک ایالات متحده (مارشال، کارولینز و ماریان) با اعطا درجاتی از خودگردانی به آنان از سوی ایالات متحده، پیشرفتهای حاصل شده است.
پس از استقلال جزاير پالائو در سال ۱۹۹۴ قرداد قیموميت سازمان ملل بر این سرزمین لغو شد و با استقلال آن نظام قيموميت خاتمه يافت.
مجمع عمومی بر اساس تصمیم مورخ ۱۹ دسامبر ۱۹۶۷ دیگر عضو انتخابی برای شورای قیمومت انتخاب نکرد و در حال حاضر اعضای شورای قیمومت محدود به پنج عضو دائم شورای امنیت (چین، ایالات متحده آمریکا، روسیه، فرانسه و انگلیس) شده است اما با این حال شورای قیموميت با تغییر در آیین کار خود، اکنون بر حسب ضرورت و هر وقت که لازم باشد، تشکیل جلسه میدهد.
انتهاي پيام/