پربیننده ترین های سال 91؛(49)
لرستان در غم امام حسين(ع) گِل اندود مي‌شود
محرم كه فرا مي‌رسد، مردم سرزمين لرستان اعم از زن و مرد و پير و جوان همه در غم و ماتم امام سين (ع) سياه پوشيده و به عزا مي‌نشينند.
به گزارش خبرنگار ویژه‌نامه محرم باشگاه خبرنگاران، محرم در هر خطه‌ای از ايران هواي خاص حسيني به خود مي‌گيرد، برای نوشتن از آئین‌های عاشورایی در لرستان باید محرم در لرستان باشی تا بتوانی عمق اندوه مردمان این سرزمین را در غم سرور و سالار شهیدان احساس کنی چراکه اینجا زن و مرد و پیر و جوان ندارد، همه در غم و ماتم حسین(ع) سیاه پوشند و سوگوار.
در روزهاي اول ماه محرم اهالي خرم آباد و ساير مناطق لرستان، خودشان را براي عزاداري شهداي كربلا آماده مي‌كنند، اغلب مردم پيراهن سياه مي‌پوشند و بازوبندهاي سياهي با نوشته‌‌هاي يا حسين و يا حسين مظلوم به بازو مي‌بندند. مردم اين خطه براي به جا آوردن نذرهاي خويش كه غالبا خوراكي هستند برنج، روغن، آرد، شكر، گلاب و زعفران تهيه مي‌کنند.
در هر محله‌اي از جمله درب دلاكان و پشت بازار، علم‌هايي سر گذارها و خيابان‌هاي اصلي برپا شده و صداي ساز و دهل كه آهنگ غم انگيز عاشورايي مي‌نوازد در محله و كوچه هاي اطراف بگوش مي‌رسد.
سينهزنها كه عزاداران اصلي هستند دسته دسته گرد مي‌آيند وبسوي حسينيه‌ها و مساجد شهر حركت مي‌كنند. وقتی سينهزنها كاملا در محل مورد نظر استقرار يافتند، قبل از هر كاري نوحه خوان مرثيه جانسوزي مي‌خواند و سينه زني شروع مي‌شود که در پيشاپيش اين دستجات چل چراغ حرکت مي‌کند.
"چل چراغ " یا همان چهل چراغ شامل سی تا چهل چراغ توری است که به شکلی زیبا و دیدنی و با مهارت خاصی بر پایه‌ای مثلث شکل از جنس چوب یا فلز سوار می‌شوند و عزاداران حاجتمند هر کدام به نوبت آن را حمل می‌کنند.
آئین گِل مالی در لرستان
يکي از جالبترين مراسم‌ها در لرستان آئين گل مالي است که به شرح زير برگزار مي‌شود كه اين آئین خاص گل مالی در لرستان دارای چند مرحله است که از روز هفتم محرم که به روز " تراش عباس" موسوم است، شروع می‌شود.
در روز هفتم محرم همه عزاداران حسینی به حمام رفته و پس از اصلاح سرو صورت و نظافت کامل، لباس‌های تمیز می‌پوشند که این روز را "تراش عباس" می‌نامند.
از این روز به بعد، عده‌ای برای افروختن آتش در صبح عاشورا به جمع کردن و گردآوری هیزم در سطح شهر می‌پردازند تا اگر در روز عاشورا برف و باران ببارد و احیانا هوا سرد باشد عزادارانی که درگِل می‌افتند (مراسم گِل افتادن) از سرما حفظ شوند.
به این منظور عده‌ای در محل دوره افتاده و با خواندن جملاتی از خانه‌ها تقاضای هیزم می‌کنند که مردم نیز با کمال میل بسته به نذری که دارند به آنان هیزم می‌دهند.
در روز تاسوعا نیز عزاداران خاک نرم و مخصوصی بنام گل باغچاله (گل رس) را محیا کرده و در میدان‌های بزرگ و کوچک که معمولا با آجر چینی در جلوی خیمه‌ها و تکیه‌های شهر درست می‌شود می‌ریزند و در روز عاشورا این خاک را با گلاب مخلوط کرده و گِل روز عاشورا را محیا می‌کنند.
صبح عاشورا در بیشتر شهرهای لرستان با صدای سوزناک "چمریونه" آغاز می‌شود و همه زمین و زمان بر حادثه ای می‌گریند که سالهاست سرنا و دهل لرستان را به چمری نواختن خو داده است.
عزاداران فراخوانده شده با حضور در تکیه های محله و "گل مالی " کردن خود گرد آتش می‌ایستند تا از سرما محفوظ مانده و شروع به سینه زنی و عزاداری می‌کنند.
در اين مراسم، سرما و گرما و تابستان و زمستان فرقي ندارد، تنها چیزی که مردم را در غم حسین گِل اندود کرده است عشق است و محبتی که مردمان لر به اهل بیت و حسین(ع) و ابوالفضل(ع) دارند.
حال و هوای عاشورایی در لرستان، عزاداران را به کربلا می برد و فریاد "هی روو، هی روو" مردان و زنان لر بر پیکر یگانه دردانه زهرا را یادآوری می کند...
نزدیک‌های ظهر عاشورا عزاداران لرستاني بی تابتر از صبح سینه می‌زنند و نوحه می‌خوانند: این بدن از کیست که سر ندارد/ عزیز زهراست کفن ندارد...
روش سینه زنی در خرم آباد به این صورت است که اول نشسته و با یک دست سینه می‌زنند بعد وقتی نوحه خوان فریاد می‌زند "ای وای شهیدان به دشت کربلا"، همگی سرپا می ایستند و ضمن جواب دادن به نوحه خوان در مقابل هم با دو دست به سینه می‌زنند و بعد از آن به عزاخانه دیگری می روند.
مراسم عزاداری مردم لرستان تا ظهر ادامه دارد و در نهایت با رسمی موسوم به "طوق اشگس" به پایان می‌رسد.
طوق نمادی است از علم حضرت ابوالفضل (ع) (علمدار کربلا) که در عزاداری های مرسوم در برخی از نقاط استان برافراشته نگه داشته می‌شود و سنتی موسوم به "علم برداری" یا "علم گردانی" نیز در این زمینه مرسوم است.
علم مرسوم معمولا از چوبی به بلندی هشت تا ده متر به عنوان محور اصلی تشکیل شده که از یک متر به بالای آن از چندین حلقه متصل به چوب اصلی تشکیل می‌شود.
پارچه‌ای هم از جنس مخمل دور حلقه‌ها می بندند و در بالا و انتهای آن قندیلی نقره قرار می‌دهند و اطراف آن را با نوارهای رنگی ریشه دار و آینه‌های کوچک می‌آرایند که این علم تا ظهر عاشورا به وسیله عزاداران حاجتمند حمل شده و در نهایت در پایان ظهر عاشورا به نشانه افتادن علم حضرت عباس (ع) قسمت‌های مختلف آن از هم جدا می‌شود که در اصطلاح به این عمل "طوق اشگس" می‌گویند.
شام غريبان حسيني
مراسم شام غریبان در لرستان حال و هوای دیگری دارد. عزاداران لرستانی از عصر روز عاشورا به مدت سه شب با پیچیدن یک دستار سیاه مخصوص به نام "کَت" به سر و گردن و شانه های خود و با روشن کردن شمع در عزاداری شام غریبان شرکت می‌کنند.
شام غریبان در این دیار سراسر شمع‌هایی است که برای داغ زینب کبری(س) روشن نگه داشته می‌شوند و این لرستان است که تا صبح در غم غریبی حسین(ع) و داغ دل زینب(س) خواب ندارد.
عزاداران لرستاني با كمك نوحه خوان اين اشعار را همراه با نواي غم انگيز فلوت مي‌خوانند:
شام غريبان حسين امشب است امشب است
غلغله در ارض و سماء امشب است امشب است
علاوه بر آئین‌های یاد شده مراسم‌های دیگری نیز در ایام محرم و عاشورا در لرستان مرسوم است، برپایی سقاخانه، چهل منبری، تعزیه خوانی و عزاداری در خانه آیت الله بروجردی موسوم به خانه "آقا" از دیگر آئین هاییست که در استان لرستان هر ساله همزمان با محرم برگزار می‌شود.
