به گزارش باشگاه خبرنگاران بیرجند؛ شهرستان طبس با پنج هزار و ۷۰۸۱ کیلومترمربع وسعت، بزرگترین شهرستان کشور است. این شهرستان دارای سه بخش «مرکزی»، «دیهوک» و «دستگردان» و سه شهر «طبس»، «دیهوک» و «عشق‌آباد» و هشت دهستان به نامهای پیر حاجات، گلشن، منتظریّه، نخلستان، دیهوک، کویر، دستگردان و کوه یخاب است.

باغ گلشن یکی از بناهای زیبا و تاریخی شهرستان است که قدمت آن به دوره افشاریه و زندیه بر می‌گردد و دارای هشت هکتار مساحت و در بخش مرکزی طبس واقع شده است این بنا در فهرست آثار ملی کشور نیز به ثبت رسیده است.

سابقه بنای کهن دژ که به دوران قبل از اسلام می‌رسد نیز از دیگر آثار شهرستان می باشد.

آب گرم مرتضی علی نیز به عنوان اثری طبیعی و همچنین طاق شاه عباسی در شهرستان پذیرای مسافران نوروزی می باشد.

آبگرم مرتضی علی در محدوده روستای ییلاقی «خرو»، در درون «کال سردر»، در ۲۵ کیلومتری شرق طبس واقع است و مبدأ آبی که اغلب مزارع و باغات طبس را مشروب می‌کند، از این ناحیه منشأ می‌گیرد و از طریق نهر آبی به طبس منتقل می‌شود.

با یک پیاده روی ۳۵ دقیقه‌ای خلاف مسیر آب، به چشمه‌های متعدد آب که به درون دره سرازیر می‌شوند، می‌رسیم که بزرگترین آنها با آبی گرم به حمام مرتضی علی معروف است. بالاتر از این چشمه، طاق بند شاه عباسی است. این سد تاریخی از آجر و به ارتفاع ۲۸ تا ۳۰ متر بنا شده است.

بقعه پیر حاجات نیز در ۱۲۰ کیلومتری طبس واقع شده و شامل جاذبه‌های مزار پیر حاجات و قلعه پیر حاجات است.

سد کریت با ۷۰۰ سال قدمت مهمترین سد کریت جهان در زمان خود محسوب می‌شد که در فاصله ۶۰ کیلومتری شهر طبس و ۴۸ کیلومتری شرق روستای کریت قرار گرفته است.

تاکنون حدود ۶۰ بنای تاریخی شهرستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

روستاهای سرند، ده محمد، اصفهک و نای بندان را از روستاهای هدف گردشگری طبس معرفی کرد و روستاهای اصفهک و نای‌بندان جزء بافت تاریخی معروف طبس هستند و نای‌بندان منطقه حیات وحش شهرستان است.

ارگ حکومتی از دیگر ابنیه تاریخی شهرستان طبس است. این ارگ شامل ساختمانها و زیرزمینهای گسترده و گوناگون بوده که گفته شده از معبرهای زیرزمینی که به خارج از قلعه منتهی می‌شده، شخص سوار بر اسبش می‌توانسته عبور کند.

یکی از برجهای این ارگ مشهور به برج «نادر میرزا» است که وجه تسمیه آن به اسارت نادرمیرزا، از شاهزادگان زند به دست امیرمحمدخان عرب زنگویی مربوط می‌شود.

از جمله آثار تاریخی که در شهرستان طبس به فراوانی یافت می‌شود آب انبارها هستند که به نوعی متأثر از اقلیم کویری منطقه هستند.

آب انبار کوچه نارنجی یکی از این آب انبارهاست که در دوران قاجاریه بنا شده و از جمله آب انبارهای شیردار طبس واقع در میدان قدس، با راهرویی به عرض ۱٫۵ متر و تعداد ۴۰ راه پله است.

گنبد این آب انبار، شلغمی شکل و نمای آن به صورت حصیری با خشت پخته کار شده است. در چله سرد زمستان از آب شرب پر می‌شود تا در طول تابستان آب آشامیدنی مردم را تأمین کند.

این اثر از با اهمیت‌ترین بناهایی است که سازه‌های آبی منطقه را قوت بخشیده است.

بافت روستای تاریخی اصفهک شامل منازل مسکونی و انواع مکانهای عمومی نظیر مسجد، حمام عمومی و خزینه، مدرسه و… است و شکل بناها اکثرا یک طبقه و یک یا دو ایوانی و به ندرت چهار ایوانی است.

روستای ازمیغان از جمله روستاهای هدف گردشگری، واقع در ۴۸ کیلومتری شمال شرق طبس، در مسیر جاده طبس – مشهد است. در این روستا می‌توان اعجاز خداوندی را در کویر نظاره کرد. شگفت‌انگیز خواهد بود اگر بدانیم در روستای از میغان در سایه سار نخلهای آرمیده، شالی کاشت می‌شود.

از جمله جاذبه‌های گردشگری طبیعی، تاریخی و مفاخر روستا می‌توان مزار «سید محمد ابن جعفر طیار»، دامنه‌های ییلاقی و چشمه‌های گوارا، گونه‌های گیاهی وحشی‌ چون درخت انجیر کوهی به ارتفاع ۲۰ متر و ۳۰۰ سال قدمت، تخت عروس، سکونتگاههای دالان مانند تودرتو را نام برد.

همچنین روستای نایبند از دیگر روستاهای هدف گردشگری شهرستان طبس در فاصله‌ ۲۲۵ کیلومتری جنوب شهرستان و در کنار جاده طبس – کرمان واقع شده است. این روستا در منطقه‌ای کوهستانی است و ابنیه روستا بر روی صخره‌ای سنگی با تبعیت از شیب طبیعی زمین در دامنه‌ کوه بنا شده‌اند و باغهای مرکبات و نخلها و مزارع در دره مجاور استقرار یافته‌اند.

سکنه، خانه‌های خود را بدون حد و مرز مشخص با استفاده از گل و شاخ و برگ درختان با تلفیقی زیبا در شیب کوه و دره ساخته‌اند، به طوری که بام یک خانه، نقش حیاط خانه‌ مجاور را ایفا می‌کند و بر اساس این شیوه معماری، به آن ماسوله کویر نیز اطلاق می‌شود.

جاذبه های توریستی طبس:

زیارتگاه ها؛

آستان مبارک حضرت حسین بن موسی الکاظم- طبس – انتهای بولوار حرم مطهر

بقعه متبرکه شیخ احمد بن اسحاق ( معروف به پیرحاجات) کیلومتر 20جاده انحرافی یزد (110 کیلومتر)

آرامگاه امامزاده سید حسین بن جعفر (ع) روستای فشاه کیلومتر 5 بولوار فرودگاه (13 کیلومتری طبس)

آرامگاه محمد بن جعفرطیار روستای ازمیغان (48 کیلومتر)

بقعه متبرکه امامزاده زرگ روستای زرگ (48 کیلومتر)

بقعه متبرکه امامزاده علی – دیهوک(96 کیلومتر)

تفریحگاه ها واماکن دیدنی:

باغ گلشن- انتهای خیابان امام (ره)

پارک کودک – خیابان خرمشهر

پارک جنگلی – ضلع شرقی آستان مبارک

ارگ قدیم طبس – خیابان واعظ طبسی

منطقه ییلاقی روستای خرو ( حمام مرتضی علی ، چشمه آب معدنی، طاق شاه عباس، اردوگاه تربیتی میرزا کوچک خان) کیلومتر 22 ضلع شرقی طبس

سد کریت (قدیمی ترین سد تاریخی ایران) کیلومتر 25 جاده طبس – دیهوک)

منطقه ییلاقی و تخت عروس روستای ازمیغان ( کیلومتر 20 جاده طبس- بشرویه)

باتلاق کویری ( کیلومتر10 الی 15 جاده جدید طبس- یزد)

چشمه آب معدنی دیگ رستم ( کیلومتر 200 جاده طبس – کرمان)

قلعه الموت (پادگان فدائیان حسن صباح) روستای خرو

قلعه الموت(پادگان فدائیان حسن صباح) روستای ملوند (کیلومتر71 جاده طبس- بشرویه)

قلعه دلاکو- عشق آباد(مسیر طبس- عشق آباد- کاشمر)