به گزارش باشگاه خبرنگاران خوزستان،سالگذشته از گندمهایی گفتیم که به دلیل بهصرفه نبودن برداشت روی زمین ماند و خوراک دام شد. اما تراژدی گندم امسال زمانی شروع شد که قیمت خرید تضمینی قبل از آغاز کشت اعلام گردید و نارضایتی کشاورزان را در پی داشت.
پیش از این خسارات گندم از یک عامل بود اما امسال از شروع کشت تا پایان برداشت، عوامل متعددی توليد این محصول را تهدید کرد.
تعیین قیمت خرید تضمینی پیش از آغاز کشت!
امسال برخلاف سالهای گذشته قیمت خرید تضمینی گندم از اوایل کشت اعلام شد. هر چند این اقدام موجب نارضایتی تعداد زیادی از کشاورزان شد اما کسی به مخالفت آنها اهمیتی نداد. کشاورزان اذعان دارند که هزینههای تولید گندم از مرحله کاشت تا برداشت قابل پیشبینی نیست، زیرا قیمت مواداولیه تولید این محصول روز به روز در حال افزایش است؛ پس چطور میتوان قبل از آغاز کشت قیمت هر کیلوگرم گندم را با توجه به هزینههای تولید آن برآورد کرد؟
کشاورزان با آمادهسازی اراضی خود برای کشت گندم با افزایش قیمت نهادههای تولید از جمله کودشیمیایی، بذر و سموم مواجه شدند. قیمت این نهادهها به حدی بالا رفته که کشاورزان توانایی خریداری آن را نداشتند و دیگر نه راه پس داشتند نه راه پیش!
تعدادی از این کشاورزان مزارع خود را رها کرده و بهکار دیگری مشغول شدند اما تعداد دیگر که قرارداد زمین و آب را منعقد کرده بودند به کشت ادامه داده و خطر به جان خریدند.
تا پیش از این وزارت جهادکشاورزی سالانه سهمیه کودهای شیمیایی و سموم را بهصورت یارانهای در اختیار کشاورزان قرار میداد اما دو سالی است كه ديگر سهميه اي به كشاورزان اختصاص نمي يابد و اين توليدكنندگان مجبورند نهادههای مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند.
به صدا درآمدن زنگ زرد در مزارع گندم خوزستان
هنوز زخمهای اعلام نرخ خرید تضمینی قبل از آغاز کشت و افزایش ناگهانی قیمت نهادههاي توليد گندم بهبود نیافته بود که ناگهان صدای شيوع بيماري زنگ زرد در مزارع گندم خوزستان به صدا درآمد و خسارات جبرانناپذیری را به این اراضی وارد کرد.
چند سالی است که از این بیماری خبری نبود اما امسال شیوع ناگهانی آن کشاورزان را غافلگیر کرد و توانایی مبارزه با آن را نداشتند.
بیماری زنگ زرد در اثر سرمای شدید و رطوبت بالا شیوع پیدا میکند. این بیماری دانهبندی خوشههای گندم را کاهش داده و موجب افت عملکرد تولید میشود؛ بهطور مثال در سالهای گذشته از هر هکتار 5 تن گندم برداشت میشد اما امسال این میزان به زیر 3 تن کاهش یافته است.
شیوع بیماری زنگ زرد آنقدر ناگهانی رخ داد که حتی برای صندوق بیمه محصولات کشاورزی هم غیرمنتظره بود. علیرغم اینکه گندمکاران محصول خود را بیمه کردهاند اما این صندوق تعهدی به خسارات ناشی از این بیماری نمیدهد زیرا بیماری زنگ زرد جزو عوامل قهری مورد تعهد از سوی صندوق بیمه محصولات کشاورزی نیست.
پیشقدمی دلالان عراقی در خرید گندمهای خوزستان
همزمان با آغاز کشت و قبل از آغاز خرید مراکز دولتی، دلالان عراقی در خرید گندمهای خوزستان پیشقدم شدهاند. این دلالان با حضور در بین کشاورزان اقدام به پیش خرید گندم با قیمت هر کیلوگرم 1200 تومان كردند. این اقدام برای کشاورزانی که مشکلات زیادی را پشتسر گذاشته و هزینههای زیادی را صرف کردهاند، فرصتي طلایی بهشمار میرفت زیرا این قیمت دو برابر نرخ خرید تضمینی دولت است و قطعا کشاورز فروش گندم خود را به دلالان ترجیح میدهد تا به مراکز دولتی!
مسولان استانی جریان حضور دلالان عراقی در بازار گندم را رد کردند اما شواهد حاکی است که این دلالان اکنون گندم را خریداری کرده و وقتی آبها از آسیاب افتاد آن را از کشور خارج میکنند، یعنی چند ماه پس از پایان برداشت اقدام به خروچ قاچاقی این محصول میکنند.
سیدجعفر حجازی، استاندار خوزستان طی اظهاراتی حضور دلالان عراقی در بازار گندم را تکذیب کرد و گفت: هیچ دلالی در بازار گندم حضور نیافته و کشاورزان گندم خود را پس از برداشت به مراکز دولتی تحویل میدهند.
پیشنهاد 800 تومانی وزارت جهاد کشاورزی و تجدیدنظر در نرخ تضمینی گندم
پیشنهاد دو برابری دلالان عراقی سبب خیری شد که وزارت جهاد کشاورزی قیمت 800 تومان را برای خرید تضمینی گندم پیشنهاد دهد و شورای اقتصاد در قیمت این محصول تجدیدنظر کند. سپس شورای اقتصاد در نرخ خرید تضمینی گندم بازنگری کرده و قیمت720 تومان را براي خريد گندم اعلام کرد.
قیمت جدید خرید تضمینی گندم فقط تعداد کمی از کشاورزان را خوشحال کرد اما بسياری از این قیمت ناراضی هستند و ادعا میکنند که قیمت جدید بازهم جوابگوی هزینههای تولید آنها نیست.
اوج برداشت گندم و وقوع بارندگیهای شدید
کشاورزان پس از تحمل مشقتهای فراوان و رساندن محصول خود به مرحله برداشت ناگهان در اوج برداشت محصول خود، با بارندگیهای شدیدی مواجه شدند كه این بارندگیها قوز بالا قوز شد.
بارندگیهای چند روز اخير خسارات زیادی را به مزارع گندم خوزستان وارد کرد زیرا بيشتر مزارعی که هنوز برداشت نشده یا در حال برداشت بود زیر آب رفت.
حال از درد دلها بگذریم و به سراغ متولیان بخش كشاورزي برویم.
محمد قاسمینژاد، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی خوزستان نيز حضور دلالان عراقی در بازار گندم را تکذیب میکند و در این خصوص گفت: تاکنون گزارشی مبنی بر ورود دلالان عراقی و خرید گندم خوزستان به ما اعلام نشده و بنابراین این امر صحت ندارد.
وي با اشاره به شیوع بیماری زنگ زرد در مزارع خوزستان و خسارتهای ناشی از آن خاطرنشانکرد: براساس پیگیریها و مشاهدات، میزان خسارات ناشی از بیماری زنگ زرد 8 درصد برآورد شده که در این زمینه 80 هزار از اراضی بیمار سمپاشی و مشکل آنها برطرف شده است.
قاسمینژاد یادآورشد: امسال 488 هزار هكتار گندم آبي و 277 هزار هكتار گندم ديم كشت شده و پیشبینی میشود یک میلیون و 700 هزار تن از سطح این اراضی گندم برداشت شود.
محمدجواد بهتاش، کارشناس اقتصاد کشاورزی معتقد است كه نرخ واقعي خريد تضميني گندم يعني هزينه تمام شده هر كيلوگرم گندم و به علاوه سود متعارف كشاورز است. تعيين سود كشاورز به شرايط جامعه بستگي دارد و مناسبتترين حالت آن بايد حداقل نرخ تورم اقتصادي كشور را پوشش دهد.
وي ادامهداد: قيمت گندم بايد با احتساب هزينههاي توليد از جمله، ماشينآلات، آببها، بذر، سموم، كودهاي شيميايي و نيروي انساني برآورد شود. چنانچه خارج از اين چارچوب عمل شود در نظام توليد محصولات كشاورزي اختلال ايجاد ميشود و ضرر آن به كشاورز ميرسد.
اين كارشناس با اشاره به تحت پوشش نبودن بيماري زنگ زرد در بيمه محصولات كشاورزي خاطرنشانكرد: عدم پوشش بيمهاي اين بيماري يك نقص قانوني است و تعهدات صندوق بيمه محصولات كشاورزي بايد شامل كليه خطرات احتمالي شود. كشاورز وقتي محصول خود را به زيركشت ميبرد نميداند كه چه عوامل خطري در آينده آن را تهديد ميكند.
وي همچنين با اشاره به پيش خريد گندم توسط دلالان با قيمتهاي بيش از نرخ دولت بيانكرد: اكنون زمينه اقتصادي طوري است كه دلالان وارد بازار گندم شده و بهطور مستقيم با كشاورزان معامله ميكنند. براي كوتاهي دست دلالان و جلوگيري از خروج اين محصول مهم سازمانهاي متولي و نيروهاي نظامي چه كردهاند؟
كارشناس اقتصاد كشاورزي اظهارداشت: توليد گندم در كشور جوابگوي نياز آن نيست. سالانه حدود 9 ميليون تن گندم در كشور توليد ميشود، در حالي كه كل نياز غذايي به گندم 12 ميليون تن ميباشد؛ يعني موازنه توليد اين محصول منفي است و ما متاسفانه به جاي مثبت كردن موازنه توليد گندم به آن بيتوجه شده و كشاورزان را به حال خود رها كردهايم.
سلمان بوعذار، کشاورزان گندمکار نيز در گفتوگو با خبرنگار ایسنا میگوید: تولید گندم امسال با سالهای گذشته تفاوت زیادی داشت زیرا سختي زیادی را از این محصول متحمل شدیم.
وي مشکلات گندم از آغاز کشت تا برداشت را اینگونه بیان میکند "از آغاز کشت با کمبود آب و قیمتهای سرسامآور نهادههای تولید گندم مواجه شدیم اما چارهای جز کشت نداشتیم زیرا ما کشاورز هستیم و جز کشاورزی قادر به انجام فعالیت دیگری نیستیم."
اين گندمكار اهل حمیدیه ادامهداد: امسال به دلیل کمبود آب توانستیم فقط سه بار مزارع خود را آبیاری کنیم، در حالی که مزارع گندم باید بیش از 5 بار آبیاری شود تا خوشه آن دانهبندی کند.
بوعذار اظهارداشت: بیماری زنگ زرد یکیدیگر از عوامل افت عملکرد تولید گندم است. تا سالگذشته از هر هکتار 5 تن گندم برداشت میشد اما امسال عملکرد خوب ما 3 تن است.
این کشاورز هزینه تولید هر هکتار گندم را یک میلیون و 500 هزار تومان برآورد کرده و گفت: نرخ خرید تضمینی گندم جوابگوی هزینههای تولید نیست اما چاره ای جز فروش گندم خود به مراکز دولتی نداریم.
طبق معمول کاسهکوزهها سر کشاورز میشکند. این تولیدکنندگان پس از تحمل دردها و رنجهای فراوان در تولید با چنین مشکلاتی مواجه شده و دچار خسارات جبرانناپذیر میشوند و قطعا این مشکلات انگیزه کشاورز را برای کشت در سالآینده از بین میبرد زیرا دیگر کشت برای او صرفه اقتصادی ندارد و مجبور است به فعالیت اقتصادی دیگری جهت امرار معاش خود بپردازد.
کشاورزی فعالیت اقتصادی پایداري است و میتوان با توسعه آن وابستگی به درآمدهای نفتی را کاهش داد. به دلیل فراهم بودن قابلیتها و ظرفیتهای کشاورزی مناسب در خوزستان اجرای اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی موفقیتهای زیادی را بهدنبال خواهد داشت اما این امر نیازمند همت و گامهای بزرگ است.
گندم محصولی استراتژیک است و خوزستان به عنوان قطب تولید گندم نقش بهسزایی در امنیت غذایی کشور دارد؛ حال انتظار میرود مسولان استانی و کشوری توجه ویژهای به این محصول و رفع مشکلات تولیدکنندگان آن داشته باشند./س