به بهانه اینکه بتوانیم نوزادان نارس را از نزدیک ببینیم تا بهتر از مشکلات‌شان آگاه شویم، به بخش نوزادان نارس بیمارستان قائم رفتیم تا شنیده‌ها را به با چشم ببینیم.

سر پرستار بخش NICU بیمارستان قائم، تولد نوزادان نارس را امری مثبت تلقی می‌کند و می‌گوید: شاید به عقیده برخی از افراد تولد نوزاد نارس جلوه خوبی نداشته باشد، اما از نظر متخصصین افزایش تولد نوزادان نارس علامتی مثبت است چرا که در گذشته‌ای نه چندان دور همین نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند، یا سقط می‌شدند یا مرده به دنیا می‌آمدند و این امر که افزایش مراقبت‌ها باعث تولد نوزاد نارس شده و از مرگ آن جلوگیری می‌کند، شاید خوشبختی را برای خیلی از خانواده‌ها به همراه داشته باشد.

زهرا پروینی درباره مشکلات نوزادان نارس عنوان می‌کند: نوزادان نارسی که به بخش NICU منتقل می‌شوند، اغلب مشکل کم وزنی دارند و مشکل تنفسی به دلیل عدم رشد کافی ریه‌ها، از دیگر مشکلات اصلی این نوزادان است.

وی ادامه می‌دهد: متاسفانه با وجود اینکه تذکرات لازم به خانم‌هایی که قصد بارداری را دارند، داده می‌شود، اما باز شاهد انتقال نوزادان نارسی به این بخش هستیم که در اثر بی‌توجهی‌های مادرانشان در دوران بارداری و حتی قبل از این دوران دچار این مشکل شده‌اند.

سرپرستار بخش NICU بیمارستان قائم تاکید می‌کند: اگر مادرانی که نوزاد نارس به دنیا می‌آورند به موقع به مراکز بهداشت مراجعه کنند و وضعیت خود و نوزاد را از نظر وزن، تغذیه، روحی و... کنترل کند، بخش اعظمی از این مشکلات را بر طرف خواهند کرد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا نوزادان نارس نیز در آینده می‌توانند مانند نوزادانی که وضعیت نرمالی داشته‌اند، زندگی کنند، توضیح می‌دهد: هدف ما در بخش‌های مراقبت‌های نوزادان نارس این است که آ‌ن‌ها را با حداقل مشکل به خانواده‌هایشان تحویل دهیم تا مانند نوزادان دیگر بدون مشکل به زندگی خود ادامه دهند.

پروینی اضافه می‌کند: تاکید ما به همه مادرانی که نوزاد نارس دارند این است که پس از ترخیص از بخش NICU، نوزادان خود را از نظر چشم، گوش، اعصاب و تغذیه با مراجعه به متخصص چک کنند، زیرا احتمال آسیب به بخش‌های مهم بدن که نارس هم بوده‌اند، به خاطر عواملی از جمله صدا، نور و... دستگاه‌های بخش وجود دارد که در صورت مراجعه به موقع، البته اگرمشکلی پیش آمده باشد، آن را بر طرف می‌کنند.

وی افزود: تمام این موارد بستگی به مادران دارد که چه مقدار از توصیه‌های پزشکان را عملی کنند، اما به طور قطع می‌توان گفت که عمل مادران مهم‌ترین نقش را خواهد داشت و در صورت انجام همه‌ی این موارد مشکل این نوزادان نیز بر طرف خواهد شد و می‌توانند مانند سایر نوزادان دیگر به زندگی خود ادامه دهند.

دکتر نسترن خسروی، فوق تخصص نوزادان نیز درباره نوزادان کم‌وزن خاطرنشان می‌کند: این نوزادان هنگام تولد با وزنی کمتر از دو هزار و 500 گرم متولد می‌شوند و در نتیجه مشکلات‌شان بیشتر از نوزادانی است که وزن طبیعی دارند.

وی اضافه می کند: نوزادانی که با وزن کم(کمتر از دو هزار و 500 گرم) متولد می‌شوند یا هنگام تولد نارس هستند یعنی قبل از به پایان رسیدن هفته سی و هفتم بارداری به دنیا می‌آیند، ممکن است در دوران نوزادی با مشکلاتی خاص و عوارضی جدی روبرو شوند.

چه مشکلاتی در انتظار این نوزادان است؟

وی اظهار می‌کند: نوزاد نارس یا کم‌ وزن ممکن است با مشکلات قلبی، ریوی، کمبود کلسیم، کم خونی و عفونت روبرو شود.

به گفته خسروی، چون ریه این نوزادان تکامل پیدا نکرده و تنفس خود به خودی آن‌ها کم است، با مشکلات تنفسی روبه‌رو ‌هستند و گاهی نیز استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی برای این کودکان لازم است و در نتیجه دچار عوارض نارس بودن ریه و استفاده از دستگاه می‌شوند.

وی عنوان می‌کند: چون مرکز تنفس این نوزادان تکامل پیدا نکرده است، قطع تنفس و آپنه نیز مشکلی شایع برای آنهاست البته فشارخون این بچه‌ها هم نسبت به نوزادانی که وزن مناسبی دارند یا به موقع متولد می‌شوند، ممکن است پایین‌تر باشد و مشکلات دیگری را برای آ‌ن‌ها به وجود آورد.

خسروی خاطرنشان می‌کند: یکی از مهم‌ترین مسائل در رابطه با نوزادانی که با وزن کم و نارس متولد می‌شوند تنظیم درجه حرارت بدن است، چون این بچه‌ها مستعد افت دمای بدن هستند، به همین دلیل بلافاصله بعد از تولد باید این نوزادان را در جایی گرم نگه‌ داشت، آن‌ها حتما باید زیر گرم‌کننده تابشی قرار بگیرند، کلاه داشته باشند و دور از سرما نگه‌داری شوند.

خسروی این علل را به سه دسته مربوط به مادر، جنین و جفت تقسیم می‌کند و اشاره کرد: از جمله عوامل خطر مربوط به مادر که موجب تولد نوزاد نارس یا کم‌وزن می‌شود، سن مادر است و فرزند مادرانی که قبل از 17 سالگی یا بعد از 35 سالگی باردار می‌شوند، بیشتر با این مشکل روبرو خواهند شد.

به گفته این فوق تخصص نوزادان، نامناسب بودن وضعیت اقتصادی و اجتماعی، سیگاری بودن مادر و تغذیه نادرست او نیز از دیگر عواملی است که می‌تواند احتمال تولد نوزاد کم وزن یا نارس را افزایش دهد.

وی یادآور شد: مراقبت‌های نادرست و ناقص دوران بارداری و کار سخت و شدید مادر در این دوران به‌خصوص بین هفته‌های 25 تا 29 بارداری نیز می‌تواند موجب تولد نوزاد نارس یا کم‌وزن شود.

وی اضافه می کند: ناهنجاری‌های مادرزادی و اختلالات کروموزومی جنین و همچنین هرگونه اختلال در عروق جفت، از دیگر علل تولد نوزادان نارس است.

پیگیری و پیشگیری

به یقین هیچ پدر و مادری دوست ندارد فرزندش با چنین مشکلاتی مواجه شود. به گفته این فوق تخصص نوزادان، زایمان مادرانی که در معرض خطر قرار دارند باید در بیمارستانی انجام شود که NICU یا بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان دارد. به این ترتیب در صورت لزوم نوزاد از ابتدا به این بخش منتقل و اقدامات لازم برای او انجام می‌شود.

این فوق تخصص نوزادان تاکید می‌کند: مادران حتماً باید مراقبت‌های دوران بارداری را از ابتدا و حتی قبل از بارداری به دقت و به صورت کامل انجام دهند؛ به خصوص در مواردی که مادر با بیماری یا مشکلی خاص رو‌ به‌ رو است رعایت این مورد اهمیت بیشتری پیدامی‌کند اما در کل قبل از بارداری باید آزمایشات و معاینات مورد نیاز انجام شود و در تمام مدت بارداری هم تحت نظر پزشک باشند تا نوزاد بدون مشکل متولد شود.

درمان‌های ناباروری اکثراً به تولد نوزاد نارس منجر می‌شود

معاون درمان وزارت بهداشت عنوان می‌کند: آمار تولد نوزادان کم وزن و نارس کاهش نیافته، چرا که ما به درمان‌های ناباروری و روش‌های کمک باروری بسیار توجه کرده‌ایم که خود عامل تولد‌های پیش از موعد و نوزادان نارس است.

به گفته حسن امامی رضوی، ثبت مرگ نوزادان یکی از کارهای وزارت بهداشت است که از سال 86 تمام مرگ نوزادان ثبت می‌شود و فرآیند دلیل مرگ نوزاد طی کمیته‌ای مورد بررسی قرار می‌گیرد تا از دلایل مرگ دیگر جلوگیری شود.

امامی رضوی کاهش مرگ کودکان را یکی از نقاط مثبتی عنوان و خاطر نشان می‌کند: در سال‌های دهه انتهایی 50 و 60 بیش از 30 تا 40 هزار کودک سالانه به دلیل بیماری‌های اسهالی از دست می‌رفتند و از طرفی سوء تغذیه کودکان را تهدید می‌کرد. در همان سال‌ها 150 کودک در هر هزار تولد فوت می‌کردند که این رقم اکنون کاهش چشمگیری یافته است.

وی تأکید می‌کند: علیرغم کاهش بسیاری از مشکلات، همچنان تولد نوزادان با وزن پایین وجود دارد و علت اصلی آن توجه به بحث درمان ناباروری است چرا که اکثر نوزادانی که به روش کمک باروری متولد می‌شوند، نارس و پرخطر هستند که با وزن کم به دنیا می‌آیند.

معاون وزیر بهداشت تصریح می کند: با توجه به اینکه هرم جمعیتی ما در حال تغییر است و در آینده نزدیک تعداد سالمندان افزایش یافته و نسل جوان هم به دوره میانسالی می‌رسد، کودکانی که امروز متولد می‌شوند، مسئولیتی چند برابر نسل جوان امروز را باید برعهده بگیرند و ما باید اهمیت بیشتری به تربیت نسل سالم و تأثیرگذار بدهیم.

با وجود اینکه تمامی متخصصین نوزادان، تولد نوزادان نارس را بهتر از سقط یا مرگ آنها می‌دانند، آیا بهتر نیست خانواده‌ها و به ویژه مادران با توجه به اینکه تکنولوژی‌های لازم برای تولد نوزادی سالم وجود دارد، به توصیه‌های پزشکان گوش فرا دهند تا شادی خود را برای داشتن موجودی زنده و سالم که اشرف مخلوقات است، دو صد چندان کنند.../ج1