افت تحصیلی و بهرهوری در کار، کاهش کیفیت زندگی بیماران و هزینههای سرسامآور دارو و درمان و بستریشدن در اورژانس و بیمارستان، آسم را بهعنوان یک معضل بهداشت جهانی مطرح کرده است. واقعیت این است که بار بیماری آسم از نظر سالهای زندگی مفید ازدسترفته در اثر ناتوانی و بیماری، به میزان 15میلیون در هر سال است و از این نظر رتبه 23 را در میان تمامی بیماریها به خود اختصاص داده است.
طبق نتایج آخرین پژوهشی که در مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی ایران انجام شد، میانگین هزینه سالانه معالجه آسم برای هر بیمار بیش از پنجمیلیون ریال است که برای کشور (با شیوع 5/7- 1/5درصد آسم) سالانه بیش از ششهزارمیلیارد ریال (500میلیون دلار با نرخ دولتی)، هزینه ایجاد میکند.
شیوع فزاینده و هزینههای عظیم بهداشتی-درمانی و اجتماعی-اقتصادی آسم، آلرژی و دیگر بیماریهای مزمن تنفسی در دهههای اخیر موجب شده است که بر پایه نتایج مطالعات و تحقیقات گسترده علمی، راهبردهای جهانی و برنامههای ملّی برای کنترل این بیماری در جوامع گوناگون بهتصویب برسد. علاوه بر آن باید اصول کنترل بالینی آسم هم برای کادرهای پزشکی و پرستاری، هم برای بیماران و خانوادههای آنان در سطوح مختلف تدوین و منتشر شود.
در سطح جهانی و ملی مهمترین راهبردهایی که برای کنترل آسم اکنون مطرح است عبارت است از:
تعیین سیاستها، اولویتها و برنامههای کشوری پیشگیری و کنترل (تصویب و اجرای اولین برنامه ملّی کنترل آسم، اختصاص حداقل 2-1درصد از بودجه بهداشت و درمان به کنترل آسم)
تلفیق برنامه پیشگیری از آسم و بیماریهای مزمن تنفسی در سیاستهای توسعه ملّی و برنامههای تمام دستگاههای اجرایی
پیشگیری از عوامل خطرزای محیطی یا کاهش آنها (آلودگی هوای شهرها، آلایندهها در محیط زندگی، مهد کودک، مدرسه و محل کار)
در اولویت قرار دادن پژوهش در زمینه پیشگیری و مراقبتهای بهتر پزشکی در زمینه آلرژی، آسم و دیگر بیمایهای تنفسی
برنامهریزی برای آموزش بیماران و خانوادهها، افزایش آگاهی و مشارکت عمومی، بازنگری برنامههای آموزشی و تخصصی پزشکی برای کنترل آسم با کاهش شیوع و بار بیماری
تامین و توزیع داروهای آسم در سطح کشور با استانداردهای جهانی و دسترسی بیماران بهخدمت پزشکی با پوشش کامل بیمههای درمانی
ادغام برنامه کنترل آسم و بیماریهای مزمن تنفسی در نظام بررسی و مراقبت بیماریهای غیرواگیر، نظام ارجاع و ارزیابی مستمر نتایج برنامه ملّی کنترل آسم
اما آنچه بهعنوان اصول راهنمای بیماران و خانوادهها اهمیت دارد عبارت است از:
ارتباط منظم با پزشک معالج و ادامه آن و ارائه اطلاعات کافی از بیماری خود برای کمک به تشخیص و درمان بهتر آسم
همکاری در مصرف دقیق داروهای تجویزشده و گزارش چگونگی بهبود علائم بیماری به پزشک
اجرای توصیههای پزشکی برای کنترل عوامل خطر محیطی و چگونگی پرهیز از آنها (مواد آلرژیزا)، دود سیگار و آلایندههای محیط زندگی، آلودگی هوای شهر و...)
اطلاعرسانی درباره شدتیافتن علایم آسم یا بروز عوارض احتمالی دارویی به پزشک معالج
اجرای دستورالعمل راهنمای درمان حمله آسم، تماس با پزشک یا مراجعه به اورژانس در صورت نیاز./س