به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران تبریز، تراب محمدی افزود: مرمت فاز نخست اين مجموعه شامل طاق جنوبي به عنوان اصلي ترين عنصر اثر به پايان مي رسد.

محمدي تشريح كرد: استحكام بخشي بقاياي طاق جنوبي به عنوان اصلي ترين عنصر مجموعه، بازسازي خطوط معماري بخش هاي باقي مانده مدرسه و زاويه(خانقاه) در محدوده عملياتي و بازسازي خطوط معماري تالار هفت دري دوره قاجار از جمله عمليات مرمتي انجام گرفته در اين اثر به شمار مي رود.

وي همچنين ساماندهي بقاياي مرمت شده را از ديگر اقدامات انجام گرفته در مسجد جامع عليشاه و ارگ تبريز خواند و گفت: ساماندهي هاي همچون نورپردازي، كف سازي، اجراي ارتباطات ورودي، راه پله ها و راه دسترسي و نيز محوطه سازي انجام گرفته و به عنوان آخرين اقدامات تكميلي فاز نخست در دست كار قرار دارند.

مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان يادآور شد: علاوه بر عمليات اجرايي، پيش از ورود به مرمت، مطالعات آزمايشگاهي كاملي بر روي اين اثر تاريخي انجام گرفته بود.

محمدي مطالعات آزمايشگاهي اين اثر تاريخي را مربوط به زمين شناسي(ژئوفيزيك) خواند و گفت: مكانيك خاك و مصالح، شناخت بستر زيرين و ديگر مطالعات مرتبط همچون تكميل برداشت با اسكن ليزر و پايش تغييرات را شامل مي شود.

وي با اشاره به ديگر اقدامات انجام يافته در راستاي حفظ اين بناي تاريخي اظهار داشت: استحكام بخشي و مرمت هاي حفاظتي طاق صفه مسجد جامع عليشاه كه بزرگترين دهانه طاق در جهان بوده نيز به اتمام رسيده است.

اين مقام مسئول با اشاره فاز بعدي مرمت اين اثر تاريخي خاطرنشان كرد: همزمان بقاياي كاشي كاري و گچ بري در دست مرمت قرار داشته و بخش هاي باقي مانده از محوطه و قسمت هاي خانقاه و مدرسه مرمت و احيا مي شوند.

محمدي با اشاره به تاريخچه اين اثر اظهار داشت: ساخت مسجد جامع عليشاه كه در ميدان قديم تبريز قرار گرفته بود در سال 711 هجري قمري توسط تاج الدين عليشاه جيلاني از وزراي ايراني حكومت ايلخانان مغول آغاز شد.

وي با بيان اينكه در غرب مسجد جامع عليشاه يك مدرسه و شرق آن زاويه اي(خانقاه) نيز قرار گرفته بود، افزود: معروف ترين بخش مسجد جامع عليشاه طاق و صفه عظيم جنوبي آن است كه با بيش از 30 متر دهانه، بزرگترين طاق با مصالح سنتي دنيا به شمار مي رود.

محمدي با اشاره به اينكه از تمام مجموعه مسجد جامع عليشاه تنها بخش هايي از همين قسمت طاق باقي مانده است، يادآور شد: از ديگر عناصر و فضاهاي مسجد مي توان به استخر، نهر آب، صحن مسجد، طاق هاي سنگي اطراف مسجد، مناره و مقبره باني اثر اشاره كرد.

مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان تصريح كرد: در تزئينات وابسته به معماري بخش مدرسه و خانقاه همانند ساختار كلي بنا حداكثر اغراق در اجرا به كار برده شده است.

محمدي افزود: ستون هاي جانبين محراب مدرسه و تزئينات طلاكوب نماي داخلي، گچ بري، ستون هاي مرمر مرتفع طاق هاي اطراف صحن، سنگ پلاك هاي بسيار عظيم بدنه، كاشي كاري معرق و كتيبه هاي خطي و سنگ فرش مرمرين صحن زاويه از جمله تزئياتي هستند كه مي توان به آنها اشاره كرد.

وي خاطرنشان كرد: به نظر می رسد با مرگ تاج الدين عليشاه در سال 724 هجري قمري ادامه كار ساخت اين مجموعه متوقف شده و بخش صفه، تزئينات طاق بزرگ جنوبي و تكميل طاق فرو ريخته آن نيز هيچگاه اجرا نشد.

محمدي با بيان اينكه حملات بيگانگان، زلزله و ديگر عوامل مخرب نتوانست مرمت ها و بازسازي هاي اين مجموعه را متوقف كند، تشريح كرد: از اوايل دوره صفويه اين مجموعه به عنوان مركز آموزش تشيع به عنوان مركزيت ايدئولوژيك مذهبي در جنگ هاي ايران و عثماني مورد استفاده بود و به همين دليل در حمله سلطان مراد عثماني به ايران اين مجموعه به عمد تخريب شد.

وي ادامه داد: پس از زلزله سال 1194 تبريز، اين مجموعه به عنوان مستحكم ترين بخش ارگ حكومتي تبريز به عنوان محل استقرار توپهاي سپاه ايران در جنگ با حملات روسيه قرار گرفت و نام «ارگ» بر آن مصطلح گشت.

محمدي اجراي عمليات مرمتي در مجموعه مسجد جامع عليشاه و ارگ تبريز را حاصل هماهنگي بسيار خوب با ارگان هاي مرتبط به ويژه بنياد مصلي تبريز دانست و گفت: استمرار و تداوم عمليات مرمتي و مطالعاتي در اين اثر تاريخي با هماهنگي بين بخشي جهت جلوگيري از تداخل طرح ها به خوبي انجام گرفته است/س