این مجموعه ارزشمند در محوطه ای محصور قرار دارد و شامل امامزادگان عبدالله و عبیدالله، مسجدی در ضلع شمال و تکیه ای در ضلع جنوب آن است.

برای دیدن مجموعه تاریخی، مذهبی محله درویش کافیست 550 متر از سمت شمال مسجد جامع دماوند دور شوید تا شاهد آثار ارزشمند مذهبی و تاریخی باشید.

ˈابراهیم اکبریˈ در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران رودهن گفت: قدیمی ترین بنای این مجموعه متعلق به امامزادگان عبدالله و عبیدالله است که متعلق به دوره ایلخانی بوده و مرتفع ترین برج آرامگاهی نواحی شرق استان تهران محسوب می شود.

وی با اشاره به ثبت بنای امامزاده عبدا.. و عبیدا... شهر دماوند در فهرست آثار ملی، ادامه داد: این برج با مصالحی از جنس آجر و ملاط گچ ساخته شده و نمای بیرونی آن به صورت پره دار است که گنبدی دوپوش آن را در برگرفته است.

این مسوول به تزئینهای این بنای تاریخی اشاره کرد و افزود: تزئین بنا شامل گچ بری و کاشی کاری در نمای داخل و خارجی است و مسجد کنونی واقع در ضلع شمال امامزاده متعلق به دوره قاجاریه، از مساجد ستون دار بوده ولی بنای اصلی آن از دوران صفوی است.

رئیس میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان دماوند بیان کرد: تکیه واقع در ضلع جنوب امامزاده که امروزه بنای کاملا نو ساز به شمار می رود در واقع با تخریب تکیه قدیمی برپا شده است که عمده شهرت تکیه محله درویش وجود یک علم فلزی در داخل آن است که منسوب به حضرت ابوالفضل (ع) بوده و بسیار مورد احترام مردم منطقه و مناطق همجوار است.

وی از جذابیت های این مجموعه را وجود برخی آثار هنری و تاریخی از جمله صندوق های چوبی با تزئینهای منبت، کتیبه متعلق به امامزاده و اشیا مورد استفاده متعلق به تکیه قدیمی محله درویش خواند که هم اکنون در داخل تکیه فعلی به نمایش گذاشته شده است.

اکبری با بیان اینکه این بنای تاریخی از نوع برج های ترکدار است، افزود: این برج از 33 ترک و گنبد رک و کاشی فیروزه ایی رنگ ساخته شده است و با توجه به کیفیت ساختمان و معماری بنا و تزئین کاشیکاری آن می توان چنین استنباط کرد که بنای حاضر، اثری از دوران اواخر سلجوقی و اوایل مغول است.

رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان دماوند با اشاره به داخل بنا، گفت: درون آرامگاه آثار دو قبر چسبیده بهم که هر یک دارای معجر جداگانه ای است، دیده می شود که احتمالا یکی از آنها متعلق به عبدا.. و دیگری مربوط به عبیدا... است و بعید نیست که وجه تسمیه این بنا نیز به مناسبت دفن دو نفر صورت گرفته باشد.

این مسوول با بیان اینکه معجر قبری که در جبهه جنوبی آرامگاه قرار دارد، منبت کاری و از یادگارهای نفیس دوران صفویه است، بیان کرد: مدخل آرامگاه در جبهه شمالی قرار گرفته و در اثر الحاق بنای مسجد کنار امامزاده، راهرویی بصورت کفش کن در بین مسجد و برج مقبره ایی ایجاد و بر بالای در چوبی ورودی بنا عبارت ˈهذا خیراتها عز جواد غیاث الدین خیام بن یوسف خیامˈ حک شده است.

اکبری ادامه داد: از ظاهر امر چنین بر می آید که پیش از احداث مسجد، نمازخانه ای در محل مسجد تازه تاسیس وجود داشته که به صورت تالار ستون دار با یک ردیف سه تایی ستون چوبی بوده که هم اکنون یکی از سر ستونهای منبت کاری شده با کتیبه قدیمی متعلق به دوره صفویه از مسجد باقی مانده، که در ساختمان جدید مسجد مورد استفاده قرار گرفته و دارای ارزش فراوان است.

وی افزود: در جبهه جنوبی آرامگاه، حسینیه تازه تاسیس محله درویش و در حیاط جنوب شرقی آن درخت چنار کهنسالی موجود است که بالغ بر چهار صد سال از عمر آن می گذرد.

رییس میراث فرهنگی شهرستان دماوند بنای امامزاده عبد ا... و عبیدا... را از بناهای بسیار ارزشمند دماوند دانست و گفت: این بنا به علت ارزش و قدمت تاریخی که دارد بارها توسط میراث فرهنگی استان تهران بطور کامل یا جزئی مرمت و نقاشیهای داخلی گنبد آن نیز احیا شده است./س