به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اردبیل / غار یخگان در ارتفاع دو هزار و 400 کیلومتر از سطح دریا و در فاصله 77 کیلومتری از مرکز شهرستان خلخال در مساحتی به وسعت 1100 هكتار قرار گرفته و وجه تسمیه این غار به علت وجود خاصیت یخچالی در بخشی از غار می باشد.

دهانه ورودی كوچك نیم متری آن از طریق یك راهرو تنگ و باریك و طولانی به طول 10 متر و به قطر 50 سانتی متر به تالار وسیعی منتهی می شود. طول و عرض تالار به ترتیب 36.5 و 15 متر و حداكثر ارتفاع آن حدود 12 متر می باشد.

غار يخگان، ورودی ديگری نیز دارد که از ورودی اصلی تنگ تر است و به همين دليل ورود و خروج از آن کمتر صورت می‌گيرد.

هوای داخل غار سرد و به شدت مرطوب و نمناك است بطوریکه از جمع شدن قطرات آب ناشی از تقطیر حاصل از برخورد بخار آب با دیواره سرد غار، حوضچه های آبی تا عمق 1.5متر در ضلع شرقی كف غار تشكیل شده است.

به عقیده یک زمین شناس علت تشکیل حوضچه های آبی طی مسیر هوا در طول تالار غار و تقطیر آن بر اثر برخورد با دیواره سرد غار است.

علیرضا رستگار تصریح کرد: به دلیل وجود دریچه های سنگی و صخره ای غار و طی مسیر هوا از داخل آن دریچه ها که نزدیک به هشت متر داخل زمین است هوای جریان یافته بر روی صخره های موجود رطوبت تولید کرده و روی سنگها شروع به یخ زدن می کند.

وی افزود: هوای غار به وسيله دودکشی که به بيرون از غار راه دارد تامين می‌شود و در داخل آن هيچگونه کمبود اکسيژن مشاهده نمی‌شود.

تالار اصلی غار از جانب ضلع غربی به وسیله راهروهایی پیچ در پیچ به تالارهای نسبتا كوچكی مربوط می شود. با این وجود ویژگی منحصر به فرد این اثر طبیعی در خاصیت متضاد آن با هوای خارج از غار است.

بطوریکه هوای داخل غار در زمستان گرم و در تابستان سرد بوده و با تشکیل بلورهای یخ به صورت قندیل و ورقه های نازك در سطح دیوارها و سقف غار، خاصیت متمایزی به غار یخگان می بخشد.

رستگار در این خصوص می گوید غار یخگان در سازندهای آهكی بر اثر انحلال و تشکیل اشکال فرسایشی آون و تخریب دیواره آونها تشكیل گردیده است.

وی با تاکید به نقش جریان هوا در داخل غار یادآور می شود جریان مداوم هوای گرم و مرطوب از سمت بیرون و سرد شدن آن در داخل موجب تشكیل بلورهای یخ می شود که به صورت تشکیل قندیل و ورقه های نازك در قسمت هایی از سطوح دیواره های سقف غار است.

ویژگی منحصر به فرد غار یخگان موجب شده است اهالی ساکن در محدوده آن از این غار به عنوان یخچالی در فصول گرم سال استفاده کنند.

یکی از ساکنان کهنسال روستای "هاواشان" از توابع خلخال گفت: قندیلهای یخ تشکیل شده غار در تابستان مورد استفاده اهالی است.

رضا سیفی با یادآوری استفاده از فضای غار به عنوان یخچال عمومی در گذشته اضافه کرد: این غار به مانند معجزه ای در طبیعت است که در بین ساکنان روستاهای همجوار از شهرت مطلوبی برخوردار است.

وی افزود: علاوه بر این فضای داخل غار در زمستان نیز گرم است که برای استراحت موقت چوپانان مورد استفاده قرار می گیرد.

بازدید از غار یخگان که به دلیل ویژگی های منحصر به فرد موجب شده است این غار در سطح جهانی نیز کسب شهرت کند، محدود بوده و بازدید کنندگان تمامی مسیر داخل غار را مشاهده نمی کنند.

با وجود اینکه به عقیده برخی از بازدیدکنندگان زلزله عامل انسداد مسیرهایی از غار است، بی توجهی در حفاظت از این اثر طبیعی نیز در تخریب بخشهایی از مسیر آن بی تاثیر نبوده است.

این در حالی است که غار یخگان در سال 81 به ثبت ملی رسیده و به عنوان یک اثر ملی طبیعی از آن یاد می شود/س.