«زهرا مطیعی» روانشناس و مشاور جهاد دانشگاهی استان مرکزی در گفت‌وگو با گروه استانها باشگاه خبرنگاران منطقه‌ی مرکزی، در تشریح افسردگی پس از زایمان اظهار کرد: اگر علایم اختلال خلقی در عرض 4 هفته پس از زایمان آغاز شود می‌توان به آن افسردگی پس از زایمان گفت.

وی با بیان این‌که در افسردگی پس از زایمان برخی تغییرات به صورت ضمنی در خلق مادر ایجاد می‌شود که توجه اطرافیان را جلب می‌کند، در خصوص علائم این بیماری گفت: علائم بارز اولیه آن شامل خلاصه معیارهای تشخیصی برای افسردگی، گریه کردن˓ نوسانات روحی و خلقی، اختلالات در خواب، کاهش علاقه نسبت به انجام بسیاری فعالیت‌ها و تمرکز، تغییر اشتها˓ اضطراب˓ تحریک‌پذیری، احساس گناه شدید، کاهش وزن، افکار منفی نسبت به خود یا فرزند، حملات پانیک(افزایش ضربان قلب˓ سرگیجه˓ منگی˓ احساس وقوع یک اتفاق ناگوار و....) است.

این روانشناس تصریح کرد: در اختلالات روانی پس از زایمان علایم روان‌پریشی نیز شایع است که شامل هذیان˓ توهم˓ تکلم (از خط محبت خارج شدن˓ مکررگویی بی‌ربط) و... است.

وی در خصوص علت بروز این اختلال اظهار کرد: در رابطه با علت این اختلال هنوز کارشناسان به یک نظریه قطعی نرسیده‌اند اما همگی به این امر که مجموعه‌ای عوامل همچون هورمون‌ها، عوامل بیوشیمیایی، محیطی، روانشناسی و ژنتیک در ایجاد این اختلال موثرند متفق‌القولند.

مطیعی با بیان این‌که افت سطح هورمون‌های مادر یک هفته پس از زایمان بر روی خلق مادر تاثیرگذار است، گفت: در تحقیقات دانشگاه مونترال کمبود امگا 3 علت اصلی بروز افسردگی پس از زایمان عنوان شده است. میان میزان امگا 3 و واکنش شیمیایی که منجر به تولید سروتونین(ماده‌ای که در تنظیم خلق و خو نقش دارد) در مغز می‌شود ارتباط وجود دارد.

وی افزود: از جمله عوامل دیگر که سبب این اختلال می‌شود احساس ناتوانی از بچه‌داری، احساس ناتوانی از نقش زن بودن و مسوولیت‌های آن و سخت بودن تطابق با شرایط جدید، سبب احساس نگرانی می‌شود. نگرانی˓ ترس˓ تنهایی و....شرایط را برای افسرگی مهیا می‌کند و تحمل یک ارتباط بد با همسر و از دست دادن شغل، به بروز این اختلال در زنان کمک شایانی می‌کند.

این کارشناس در خصوص شرایط تسریع‌کننده در اختلال پس از زایمان گفت: شرایط بد اقتصادی، سطح پایین رضایت از زندگی زناشویی، تجربه‌ی ناموفق زایمان، حمایت نشدن، سابقه‌ی افسردگی سن پایین مادر، اعتماد به نفس پایین، فشار در مراقبت از کودک، افسردگی در دوران بارداری، اضطراب پیش از زایمان، زندگی پرفشار، حمایت اجتماعی کم و حاملگی ناخواسته و عوامل دیگر خود به ایجاد افسردگی پس از زایمان کمک می‌کند و روند بروز آن را تسریع می‌بخشد.

وی روش درمان افسردگی پس از زایمان حاد را دارو درمانی برشمرد و افزود: اگر فرد در مرحله‌ی حاد افسردگی باشد با دارو درمانی (داروهای ضدافسردگی که تجویز پزشک داشته باشد) می‌توان درمان را انجام داد اما در بقیه موارد افسردگی، کمک گرفتن از مشاوران و روانشناسان لازم است و راهکارهای کلی مانند استراحت کافی، تغذیه مناسب، حمایت شدن از طرف همسر که امر بسیار مهمی است، کمک گرفتن از دیگران(در چند روز اول حتماً باید کمک دیگران برای مراقبت از نوزاد وجود داشته باشد در غیر این صورت آثار مخربی ایجاد می‌شود) و جبران کمبود خواب می‌تواند به بهبود فرد کمک کند.

مطیعی ادامه داد: صحبت کردن با کسانی که تازه مادر شده‌اند و استفاده از تجربه آنها و احساس حمایت از سوی اطرافیان بهبود فرد را تسریع می‌بخشد و عوامل دیگر مانند ورزش(قدم زدن)، برنامه‌ریزی برای بیرون بودن از منزل، ارتباط با دوستان و مطالعه کتبی با محتوای نگهداری فرزندان می‌تواند به برون رفت فرد از این شرایط و اختلال کمک کند.

وی با اشاره به این‌که در سال‌های اخیر در تهیه‌ی جدول پزشکی برای کمک به متخصصان در حوزه‌ی زنان و زایمان˓ پزشکان خانواده‌ها˓ ماماها و پرستاران˓ شرایطی برای تشخیص اولیه افسردگی پس از زایمان وضع شده است، گفت: در این خصوص می‌توان به تهیه و تنظیم پرسش‌نامه «ادینبورگ» اشاره کرد که به صورت گسترده به زبان‌های مختلف ترجمه و نشر یافته است. این جدول˓ شرایط روحی و روانی یک هفته گذشته مادر را بررسی می‌کند˓ که با سپری شدن دو هفته˓ دوباره قابل تکرار است.

مشاور جهاد دانشگاهی استان مرکزی گفت: در افرادی که قبلاً دچار افسردگی پس از زایمان شده‌اند شانس ابتلا در هر بار بارداری 50-50 است بنابراین بهتر است خود را برای این احتمال آماده کند.

مطیعی یادآور شد: بسیار نادر است که مادری دچار جنون پس از زایمان شود اما نشانه‌های آن شامل افسردگی شدید به همراه اضطراب حاد˓ افکار پریشان˓ ترس از آسیب زدن به خود یا بچه˓ توهم˓ عقاید یا گفته‌های نامعقول و بدبینی نسبت به اطرافیان یا هیستری (رفتار و حرکات عصبی) است. /ش