به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران مرکز فارس، این بنا در مرکز سروستان واقع شده است .بقعه شامل دو چهار طاقی با ستون های سنگی می باشد که با ظرافت و استادی تراشیده شده است . بر سنگ قبر که دروسط بقعه قراردارد نام شیخ یوسف بن یعقوب سروستانی وتاریخ680 هجری قمری نگاشته شده است ودرکنار آن برسنگ قبر دیگر نام محمدبن حسن علی البیضاوی وتاریخ710 هجری قمری نوشته شده است برحجاریهای سه درجنوبی درکتیبه ای نام استاد علی بن حسین علی الغاوی وتاریخ 680 هجری قمری آمده است

در این بنا بقعهٔ «شیخ یوسف سروستانی» (وفات: ۶۸۰ هجری) و «محمد بن حسن‌علی البیظاوی» (وفات: ۷۱۰ هجری) قرار گرفته‌است. بقعهٔ شیخ یوسف سروستانی از چندین ستون سنگی و دو چهارتاقی تشکیل پیدا کرده‌است. این بنا به طرز زیبایی در وسط شهر سروستان قرار دارد. از لحاظ معماری به دوره ایلخانی بر می‌گردد و تزئینات بنا متأثر از تزئینات رایج آن دوران می‌باشد. در اقلیم پارس آمده است که اين بقعه که محل زندگي و تدريس شيخ يوسف بن يعقوب بوده شامل دو چهار طاقي و چندين ستون سنگي و رومي‌هايي از سنگ تراش است. معماري اين بنا مانند معماري بناهاي ساساني است و شيوه سنگ تراشي آن همانند خداينانه مسجد جامع عتيق شيراز است. در درجه اول اهمیت عنصر تزئین بنا حجاری است که تزئینات عمده حجاری شامل کتیبه‌ها به خط کوفی، ثلث، نسخ و نقوش اسلیمی یعنی پیچ در پیچ می‌باشد. علاوه بر این عناصر تزئینی هنر کاشیکاری در این بنا به کار رفته که متأسفانه امروز آثاری از این هنر در بنا موجود نیست. بنا به مدارک جزیی که به دست آمده چنین استنباط می‌شود که در طرفین گوشواره‌ها یعنی بخش‌های کچکی شکل از کاشی‌های زرین فام یا نقوش گیاهی و کاشی‌های با لعاب فیروزه‌ای به شکل صلیب استفاده گردیده است. در اين بنا، دو در ورودي به محل قبور وجود دارد. سر در ضلع شرقي از سنگ تراشيده است و داراي طاقي مقرنس کاري است. در ضلع شمالي بنا نيز بقايايي از پلکان مارپيچ وجود دارد. سر در غربی در ابتدا در بخش شمالی بنا بوده که به دلیل حوادث طبیعی ویران شده و سپس به تشخیص معماران این سر درب را به جبهه غربی انتقال داده و به همان صورت و با همان مصالح بر پا داشته‌اند. سر در اين عمارت با نگارش چند آيه از قرآن به خط ثلث بر روي کاشي کاري‌هاي معرق، مزين شده است. سر در جنوبي نیز که بر محور اصلي ساختمان بنا شده و متعلق به سال 714 هـ.ق است، از سنگ تراشيده ساخته شده است. این سر در دارای چندین کتیبه به خط نستعلیق می‌باشد که یکی از آن‌ها مربوط به عهد پادشاهی نادر شاه افشار می‌باشد. اين بنا داراي دو گنبد است که گنبد اصلي آن داراي دوازده ستون است که از سنگ‌هاي طبيعي خوش تراش بنا شده است و دوازده ستون آن نيز از سنگ‌هاي يکپارچه ساخته شده است. قطر اين گنبد 6 متر است و يک بار مرمت شده اما بخش‌هاي پاييني و دوازده ستون آن هم چنان دست نخورده باقي مانده است. از لحاظ ایستایی بنا کل وزن ساختمان به طرز ظریف و ماهرانه‌ای بر روی دوازده ستون سنگی آهکی قرار گرفته و استاد کار وی استاد علی الفازی بوده است. گنبد ديگر اين بنا که گنبدي کوچک است، از سنگ‌هاي لاشه و آجر ساخته شده است. در ضلع شمالي گنبد دوازده ستون، ديواري قديمي وجود داشته که هم اينک ديوارهايي در دو طرف آن احداث شده است. آنگونه که در منابع ذکر شده در بنای امروزی سه مرحله ساختمان تشخیص داده شده است: 1- قسمتی از دیوار قدیمی که در طرح چهار خانه است و در شمال گنبد دوازده ستون واقع است که از مرحله اول بجا مانده است. 2- در دو طرف این دیوار در مرحله دوم با مرحله اصلی ساختمان دیوارهای کشیده‌اند. در این مرحله ساختمان گنبددار کوچک‌تر تغییراتی جزئی از جمله اضافه کردن چند پایه و ستون بوجود آمده است. 3- در این مرحله در ساختمان منضمات نسبتاً جدیدی در بنای گنبددار کوچک تر و منضماتی بر ساختمان دروازه شرقی ایجاد گردیده است و در گوشه شمالی بنا بقایای از یک پلکان دوّار دیده می‌شود که احتمالاً متعلق به مناره‌ای بوده است. ساختمان گنبددار بزرگ از سنگ‌های طبیعی خوش‌تراش بنا شده و ستون‌ها از سنگ‌های یک تکه ساخته شده است و ساختمان گنبددار کوچک از سنگ‌های لاشه و آجر ساخته شده است. در وسط چهار طاق اصلي، سنگ قبري مربوط به شيخ يوسف قرار دارد که بر روي آن نگاشته شده است: «توفي الشيخ يوسف بن يعقوب السروستاني سنه اثنين و ثمانين بعد ستمائه» و در پايان نيز تاريخ 680 هجري ذکر شده است. سنگ قبر ديگري متصل به بقعه شيخ است که بر روي آن نام محمد بن حسن علي البيضاوي مورخ 11 رمضان 710 هجري نگاشته شده است. بر سر در جنوبی نام استاد علی بن حسین علی الفازی و تاریخ محرم 680 هجری مرقوم شده است. تاریخ سر در جنوبی 714 ذکر شده و پایین آن روی لوحه سنگی به غرس درخت سروی در سال 731 در صحن بقعه اشاره شده است. مادام دیولافوا نیز در سفرنامه خویش درباره مقبره شیخ یوسف آورده است که «…. در این بقعه تغییراتی حاصل شده و وسعت حیاط آن هم افزایش یافته است یک قسمت از بنا با سنگ ساخته شده است که در تالار مقبره هم ستون‌های سنگی دیده می‌شود. هزاره‌ها هم از کاشی‌های پوشیده شده که انعکاس فلزی دارند و از ستاره‌های مینایی فیروزه‌ای صلیب مانند قشنگ و خوش نما هستند ولی اگر ستاره‌های کاشی را با هم مقایسه کنیم پیداست که مینایی فلزی رنگ آنها گاهی زیاد و گاهی کمتر حرارت دیده است و کاشی‌های خوب آن هم به قشنگی کاشی‌های مینایی مسجد کاشان یا ورامین نیستند و واضح است که در موقع انحطاط این صنعت ساخته شده‌اند.

مزارشیخ یوسف سروستانی، مربوط به سدهٔ ۷ ه. ق. است و در میدان اصلی شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۱۷ با شمارهٔ ثبت ۳۱۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است./س