به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران شیراز، این سوسکها که آفت بلوط‌ها هستند خسارتهای زیادی به این درختان وارد می کنند.

سالهای 88تا 89 بلوط های فارس سه سال بحرانی را پشت سر گذاشتند.

دراین سالها خشکسالی به حدی شدت گرفت که بیش از20 هزار هکتار از این جنگلها در منطقه دشت برم در مسیر کازرون-شیراز در معرض تهدید شدید آفت سوسک چوبخوارقرار گرفتند.

نگرانی‌ها در آن سال‌ها به حدی بود که کارشناسان پیش بینی کردند اگر نتوان جلوی شیوع آفت سوسک چوبخوار را گرفت نه از تاک نشانی خواهد ماند نه از تاکستان ودر صورت ادامه این روند جنگل‌های بلوط تا 20 سال بعد به طور کامل از بین خواهد رفت.

سلیمانی کارشناس ارشد منابع طبعی و آبخیز داری استان فارس می‌گوید :خشکسالی‌های چند سال پیش و تامین نشدن آب کافی زمینه رابرای شیوع و طغیان آفت‌هایی مانند سوسک چوبخوار فراهم کرد.

او تاکید می کند: این موضوع فقط مربوط به جنگل‌های استان فارس نیست بلکه در مناطق غرب به ویژه ایلام، کرمانشاه و چهارمحال و بختیاری نیز این آفت شیوع پیدا کرد.

مدیرکل منابع طبیعی استان فارس تصریح می کند :50 هزارهکتار از جنگل‌های بلوط استان در معرض تهدید آفت سوسک چوبخوار بوده اند که برای جلوگیری از نابود شدن آنها مرکز تحقیقات منابع طبیعی برای شناسایی دلایل بروز این آفت به کارهای مطالعاتی زیادی اقدام کرد و صیانت از رویش‌های زاگرس را در دستور کار قرار دارد.

ارسال نمونه‌هایی از آفت سوسک چوبخوار به کشور سوئیس ، همکاری با محقق آلمانی متخصص آفت سوسک چوبخوار که همراه با همکاران خود از جنگل‌های بلوط استان فارس بازدید کردند تا راهکارهای مناسب برای مقابله با سوسک‌های چوبخواررا بررسی کنند.

انعقاد قرارداد با دانشگاه شیراز و تشکیل کارگروه فنی پیشگیری از خشکیدگی بلوط برای بررسی و تحقیق در خصوص این آفت و ارایه راههای جلوگیری از شیوع آن از جمله فعالیتهای اداره کل منابع طبیعی فارس بوده است.

سلیمانی کارشناس ارشد این اداره کل می‌گوید: سوسک چوبخوار در هر مرحله تخمک گذاری حدود 100تخم می گذارد که این رقم بالا تهدیدی برای جنگل های بلوط به شمار می‌رود.

به گفته او لارو سوسک‌های چوبخوار خطرناکترین دشمن بلوط‌ها هستند.

لارو در مسیر خود آوندهای آبکش را قطع می‌کند و اگر حرکات آن دورانی باشد به علت تخریب بیشتر آوندهای آبکش باعث خشکیدن عضو مورد حمله می‌شود.

منطقه فعالیت لاروها به علت گرما دوست بودن آنها بیشتر محدود به قسمتی از گیاه است که آفتاب بیشتری می‌گیرد .

دالانهای لاروی مملو از فضولات و ذرات گیاهی است که لارو از آن تغذیه می کند، این فضولات با از دست دادن رطوبت به صورت پودر در می‌آیند .

پوست قسمت مورد حمله بعد از مدتی خشک می شود و می‌ریزد در این صورت چوب یا سوراخهای ایجاد شده روی آن، که مدخل خانه‌های شفیرگی است، دیده می‌شود.

لاروها پس از رسیدن به رشد کافی در قسمت عریض دالان، اطاق شفیرگی خود را داخل چوب تعبیه می‌کنند، سراسر پاییز و زمستان به صورت پیش شفیرگی طی می‌شود و اوایل بهار پیش شفیره‌ها تبدیل به شفیره می‌شوند.

پس از10 تا 16 روز شفیره ها به حشره کامل تبدیل می‌شوندآن گاه سیکل تخم گذاری شان دوباره آغاز می شود و سریال غم انگیز آسیب درختان بلوط بارها و بارها تکرار می‌شود.

کارشناس ارشد منابع طبیعی فارس می‌گوید: در صورتی که سوسک‌های چوبخوار وارد شاخه‌ها شوند، در مدت کوتاهی شاخه‌ها می‌خشکند. به این ترتیب ممکن است در مدت چند سال همه شاخه‌های درخت خشک شده و گیاه به کلی از بین برود.

درختان بلوط شهرستان کازرون از جمله آسیب دیدگان خشکسالی و آفت سوسک چوبخوار

بوده اند.

والی رئیس منابع طبیعی و آبخیز داری این شهرستان می‌گوید: تا کنون چهار هزار هکتار از درختان بلوط در شهرستان کازرون آسیب دیده اند و 400 هکتار نیز به طور متمرکز دچار خشکیدگی شده اند.

جنگل بلوط در کازرون بیش از90هزار هکتار یعنی 10 درصد از جنگل‌های بلوط استان فارس را تشکیل می‌دهد.

والی عضو کارگروه فنی پیشگیری از خشکیدگی بلوط منابع طبیعی استان فارس تصریح می‌کند با به‌کارگیری نظرات کارشناسی و تحقیقاتی کارشناسان در جنگل بلوط این شهرستان، تأثیرات پدیده خشکسالی و آفت و بیماری به طور چشمگیری کاهش یافته است.

وی گفت : برای احیای مجدد درختان خشکیده بلوط این شهرستان اقداماتی از جمله احداث هلالی آبگیر، سنگ‌فرش در سایه‌انداز درختان، برش‌های اصلاحی و تراس بندی برای افزایش رطوبت و کاهش خشکیدگی درختان بلوط صورت گرفته است.

سلیمانی کارشناس ارشد منابع طبیعی فارس هم می‌گوید : به طور کلی برای مبارزه با آفت سوسک چوبخوار دو گزینه وجود دارد.

مبارزه مستقیم که مبارزه شیمیایی با این آفت است و برای این کار مجاز نیستیم زیرا مشکلات دیگری به همراه خواهد داشت و مبارزه غیر مستقیم که باید شرایط بهبود محیط را فراهم کرد.

وی بهبود این شرایط را کمک به کاهش عوامل تنش زای محیطی می‌داند.

این کارشناس با اشاره به اینکه بخش از اراضی اطراف جنگلهای بلوط در تصرف منابط طبیعی نیست بلکه در تصرف مردم قرار دارند کشت‌های دیم و شخم‌های زیراشکوب را از عوامل بوجود آورنده تنش‌های محیطی بیان می‌کند.

بر اثر این عوامل مقدار زیادی از رطوبت محیط گرفته می‌شود و بلوط ها دچار تنش خشکی شده و پذیرای بیماری یا همان آفت سوسک چوبخوار می‌شوند.

بردبار مدیرمنابع طبیعی استان فارس می‌گوید :تا کنون برای مهار این آفت در جنگل‌های دشت برم کازرون تیم گیاه پزشکی تله‌های نوری در این منطقه به کار گذاشته اند، این تله ها با توجه به اینکه حشرات به نور گرایش دارند به عنوان تله‌ای برای جمع آوری و مقابله با آنها در نظر گرفته شده است.

منطقه جنگلی دشت برم در30 کیلومتری شرق کازرون و در مسیر کازرون به شیراز قسمتی از رشته کوه های زاگرس جنوب غربی به شمار می‌رود که یکی از بخشهای متراکم جنگلهای بلوط زاگرس را در خود جای داده ونقش مهمی در تلطیف و اعتدال هوای مناطق جنوبی کشور دارد.

وجود ریزگردها در کنار خشکسالی و آفات نیز روند خشکی درختان را افزایش داده است .

سلیمانی کارشناس منابع طبیعی فارس می‌گوید :با توجه به وجود ریزگردها در استان فارس این تهدید به صورت جدی‌تر احساس می‌شود که باید برای رفع این مشکل نیز چاره‌اندیشی شود.

کامران پورمقدم سرپرست دفتر امور جنگلی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور هم گفته است : آنچه که در بروزآفت بلوط نقش داشته علاوه بر خشکسالی‌های اخیر، هجوم ریزگردها، تغییر بارندگی و دخالت‌های انسانی بوده است که باعث شده آفاتی که از قبل در جنگل‌ها بوده‌اند به یکباره طغیان کنند.

اما به نظر می‌رسد رفع آفات جنگل‌های بلوط در گیرو دارتامین اعتبارتا حدی به فراموشی سپرده شده است.

پورمقدم می‌افزاید : برای کنترل آفات درختان بلوط جنگل‌های زاگرس سه هزار میلیارد اعتبار لازم است که اگر تامین نشود بیماری خشکیدگی بلوط همچنان پیشرفت می‌کند.

او ادامه می‌دهد : سال 89 با همکاری دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی طرح‌ جامعی برای کنترل خشکیدگی بلوط‌ها تهیه و برای تامین اعتبار به مراجع ذیربط ارائه کردیم و با وجود آنکه باید ازآن سال این اعتبارات داده می‌شد هنوز هیچ ردیف بودجه‌ای به این موضوع اختصاص نیافته است.

کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه 40 درصد آب کشور از مناطق زاگرس تأمین می شود و بزرگترین کارکرد جنگل‌ها حفظ اکوسیستم است توجه بیش از پیش به مناطق آسیب دیده ضروری است./ز