درياچه اروميه يا رضاييه درياچه‌اي بود كه روزگاري گردشگران بسياري از سراسر دنيا به اين منطقه توريستي سفر مي‌كردند. اما امروز بيشتر بخش‌هاي آن خشك شده و چند سالي است كه مسئولان به فكر احياي آن هستند اما تاكنون نتوانستند كاري براي نجات آن انجام دهند.

پرفسور "پرويز كردواني" پدر علم كويرشناسي ايران درباره احياي درياچه اروميه به خبرنگار حوزه ميراث فرهنگي باشگاه خبرنگاران، گفت: زيباترين و باارزش‌ترين درياچه كشور فداي توسعه بي‌رويه كشاورزي شده به گونه‌اي كه اگر آب تمامي سدها و رودها را براي آن اختصاص دهند و حتي تمام فعاليت‌هاي كشاورزي و صنعتي را تعطيل كنند ديگر احياء نخواهد شد. 


وي افزود: اظهارنظرهاي متفاوتي براي احياي درياچه اروميه از سوي كارشناسان محيط زيست صورت گرفته است، برخي معتقدند براي احياي درياچه اروميه بايد در تمامي چاه‌هاي آب آن منطقه به مدت يك سال تعطيل شود و 30 درصد آب سدها به درياچه اختصاص داده شود. 

"كردواني" اظهار داشت: درياچه اروميه بسيار مفيد بوده ولي از آن غفلت كردند، حواسشان تنها به آب درياچه بود غافل از آنكه براي توسعه كشاورزي بيش از 20 هزار حلقه چاه در 6 شهرستان شرق درياچه اروميه حفر كردند و باعث شد جهت حركت‌ آب‌هاي زيرزميني كه در گذشته به سمت درياچه بود برعكس شود و آب شور درياچه به دشت‌ها برود و آب چاه‌ها شور شود، اين چهره ماندگار ايراني بيان كرد: حتي آقاي "محمديان" رئيس سازمان جهاد كشاورزي آذربايجان شرقي طي سخناني اعلام كرد: هزاران هكتار زمين در اين استان به دليل پس‌روي آب درياچه اروميه شور شدند و آقاي "قاضي پور" نماينده مردم اروميه نيز در 9 ماه قبل گفته 50 روستا به دليل شور بودن آب درياچه تخليه شده است.

وي تأكيد كرد: تاكنون بيش از هزار حلقه چاه مسدود شده و ساير چاه‌هاي آب نيز فقط روزها حق دارند آب بردارند.

پدر علم كويرشناسي ايران،‌ تصريح كرد: هر قدر آب به درياچه ببندند آب چاه‌ها بيشتر شور مي‌شود و باعث آلودگي زيست محيطي و تعطيلي كشاورزي و مهاجرت روستاييان مي‌شود و مشكلات بسياري در بخش اقتصادي، اجتماعي و سياسي به وجود مي‌آيد.

"كردواني" معتقد است، اگر آب به درياچه اروميه بسته شود نه تنها خدمت به منطقه و كشور نيست بلكه خيانت است.

وي ادامه داد: خوشبختانه آب به اندازه كافي ندارند كه به درياچه اختصاص دهند حتي رئيس جمهور سابق كشورمان در سومين سفر استاني خود به منطقه آذربايجان غربي حرفي از آب نزد و تنها گفت بايد نمك درياچه برداشت شود.

پدر علم كويرشناسي ايران بيان كرد: آب به درياچه اروميه بارها اختصاص دادند اما كشاورزان جلوي آن را گرفتند، در سال گذشته در همايش بين‌المللي درياچه اروميه وزارت نيرو 40 ميليون مترمكعب آب سدها را براي درياچه اروميه باز كرد اما كشاورزان نگذاشتند چون به آب نياز داشتند.

وي افزود: رود ارس آب ندارد و حتي آب سدها براي احياي درياچه اروميه كافي نيست، 30 ميليارد متر مكعب آب نياز بوده تا درياچه احيا شود.

"كردواني" تصريح كرد: اگر سالي يك ميليارد متر مكعب آب كشاورزي، شرب و صنعت منطقه را به درياچه اختصاص دهند، 30 سال طول مي‌كشد.

پدر علم كويرشناسي ايران اظهار داشت: اگر بخواهند از درياچه خزر آب به درياچه اروميه انتقال دهند هزينه انرژي انجام اين كار بالا بوده و به اندازه هزينه انرژي كل كشور است. 

وي ادامه داد: كارگروهي براي نجات درياچه اروميه با حضور وزراي نيرو، كشاورزي و سازمان محيط زيست تشكيل شده است كه اين اتفاق خوبي است.

"كردواني" تصريح كرد: تأسف، تأسف، من بنيان‌گذار دانشگاه اروميه بودم به اهميت اين درياچه واقف هستم ولي درياچه را نابود و زيان‌بخش كردند.

اين چهره ماندگار ايراني تأكيد كرد: آب به درياچه اروميه نبايد بدهند و جلوي كشاورزي و صنعت را نگيرند چون آب چاه‌ها بيشتر شور مي‌شود.

وي اظهار داشت: بايد نمك درياچه را برداشت كنند، ميلياردها تومان نيز براي كشور درآمدزايي دارد، معادن نمكي كه هم‌اكنون در نقاط مختلف كشورمان وجود دارد تنها تا 30 سال جوابگو بوده، به همين دليل آنها را به طور موقت تعطيل و از نمك درياچه استفاده كنند.

"كردواني" تصريح كرد: اين درياچه بايد به پارك گياهي و حيواني زيبا تبديل شود و سطح آن 95 درصد ماسه و 5 درصد شن به عمق 10 سانتيمتر پاشيده شود و بذر گياه بر روي آن ريخته شود تا 5 در  سال ديگر به يك پارك زيباي گياهي و حيواني تبديل شود.

پدر علم كوير شناسي ايران بيان كرد: حتي بعد از برداشت نمك مي‌توانند جزاير اين درياچه را بازسازي و به منطقه توريستي تبديل كنند.

وي ادامه داد: براي شيرين شدن آب چاه‌ها وزارت نيرو بايد تغذيه مصنوعي در كل منطقه ايجاد كند.

زمستان‌ها كه بارندگي زياد بوده اين آب‌ها را در چاه‌ها تزريق كنند تا آب شيرين به پايين رود و آب شور را پس بزند با انجام اين كار به تدريج آب چاه‌ها شيرين خواهد شد.

پدر علم كويرشناسي ايران تأكيد كرد: چون آب‌ چاه‌هاي دشت‌ها شور شده مردم براي كشاورزي مي‌توانند با استفاده از سيستم آبياري كم‌مصرف سطح كشت را گسترش دهند و پسته و زعفران بكارند./ص

 گفتگو از: مرضيه اميري