به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران قم، انتخابات ریاست جمهوری و تغییر دولت موجب شده روحیه مطالبه‌گری مردم در بسیاری از بخش‌ها زنده شود. مردم که با تغییر دولت به تغییرهای جدی در امور ریز و درشت زندگی‌شان امیدوارند، در شبکه‌های اجتماعی و فرصت‌های مختلفی که تریبونی در اختیار دارند، از مطالبات خود در حوزه‌های مختلف می‌گویند. یکی از بخش‌هایی که مردم و به ویژه جوانان بیش از دیگر بخش‌ها به ایجاد تغییرات بزرگ در آن امیدوارند، فضای مجازی است.

افزایش سرعت اینترنت به صورت قابل حس توسط کاربر نهایی در خانه‌ها، حل همیشگی قطعی‌های اینترنت و کم فروشی‌ها، بالا بردن سرعت اینترنت تلفن همراه، ساماندهی به شبکه هوشمند و شرکت های وابسته، ایجاد فضای کسب و کار اینترنتی در ایران برای شرکت‌ها، کاهش هزینه‌های اینترنت برای سرویس دهندگان و کاهش قیمت اینترنت تمام شده برای شرکت‌ها، سازمان‌ها و کاربران نهایی خانگی بخشی از مطالبات مردم از وزیر جدید ارتباطات است که به تازگی پشت میز خود نشسته و راهی طولانی تا به دست آوردن رضایت مردم در عرصه اطلاعات و فناوری ارتباطات را دارد.

هیچ بعید نیست که تا چند سال آینده دسترسی به اینترنت جزو حقوق مسلم شهروندی ثبت شود. در دنیای امروز اینترنت یکی از راه‌های ارزان و در دسترس برای اشتغالزایی و شکوفایی اقتصادی است. تجارت الکترونیک که امروز در دنیا بسیار به آن بها داده می‌شود، تنها یکی از کاربردهای اینترنت است که در جامعه ما به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد، هنوز راه زیادی برای شکوفا شدن دارد.

روند گسترش اینترنت در دنیای امروز چیزی نیست که دست ما باشد یا ما بتوانیم جلوی آن را بگیریم. اعمال محدودیت در حوزه ارائه خدمات در فضای مجازی تنها نوعی خود تحریمی است چرا که دنیای امروز به سرعت به سوی امپراطوری فضای مجازی پیش می‌رود و در آینده نزدیک بدون بهره‌مندی از خدمات گسترده اینترنتی بسیاری از امور لنگ خواهند ماند.

اما و اگر در موضوع فضای مجازی در کشور زیاد است. بعضی به فیلترینگ سلیقه‌ای اشاره می‌کنند که مشکل برای استفاده صحیح از اینترنت فراهم کرده است. حمایت از تولید محتوای فارسی و گسترش فضا برای تجارت الکترونیک از دیگر مسائلی است که مطرح می‌شود. تمام این مباحث در حالی مطرح می‌شود که قبل از فکر کردن به تمام این گزینه‌ها باید فکری به حال گسترش زیرساخت‌ها کرد.

استان قم به عنوان استانی که رتبه دوم کشور در زمینه نرم‌افزار و تولیدات محتوای دیجیتالی را دارد، در مورد وضعیت زیرساخت‌های مربوط به فضای مجازی جایگاه مطلوبی ندارد.

در حال حاضر تعداد مشترکان اینترنت پر سرعت در شهر قم 57 هزار نفر است که با توجه به جمعیت شهر قم و تراکم موسسه‌های فرهنگی و نرم‌افزاری در این شهر این رقم پائینی محسوب می‌شود.

برخی از فعالان عرصه اینترنت در استان معتقدند تنگ‌نظری مخابرات برای آماده کردن زمینه فعالیت شرکت‌های خصوصی و هزینه نکردن برای گسترش زیرساخت‌ها علت این عقب‌ماندگی است.

شرکت‌های PAP که 11 عضو دبیرخانه گروه شرکت‌های انتقال داده هستند، هر کدام گله و شکایت‌هایی از سیاست‌های مخابرات و نحوه ارائه خدمات این شرکت دارند.

چراغ قرمز رشد شرکت‌های PAP

شاتل نخستین شرکت ارائه کننده ADSL+2 در ایران است. این شرکت بیش از 100 نماینده رسمی در سراسر کشور و در استان قم نیز 26 هزار مشترک دارد.

ابوالفضل حسینی، مدیر نمایندگی شاتل در قم گلایه‌های بسیاری از نحوه تعامل مخابرات با شرکت‌های خصوصی ارائه کننده اینترنت پرسرعت دارد.

او می‌گوید شاتل در 18 مرکز مخابرات تجهیزات خود را مستقر کرده و در تمام نقاط شهر به جز مناطقی که تلفن‌ها با فیبر نوری منتقل شده‌اند، خدمات می‌دهد.

به گفته حسینی مخابرات امکانات لازم برای توسعه اینترنت بر روی کابل‌های فیبر نوری را در اختیار شرکت‌های PAP قرار نمی‌دهد و همین موضوع مشکلات بسیاری برای این شرکت‌ها به وجود آورده است.

وی ادعا دارد که شرکت مخابرات پورت خالی برای واگذاری به شرکت‌های PAP را دارد اما به دلیل خارج کردن آنها از چرخه رقابت همکاری لازم را با این شرکت‌ها انجام نمی‌دهد.

حسینی با اشاره به واگذار شدن مخابرات به بخش خصوصی ادامه داد: در جریان کار با این شرکت جایی که بحث محاسبات مالی باشد، می‌گویند ما خصوصی هستیم و باید درآمدزایی داشته باشیم اما وقتی موقع رسیدگی به درخواست‌ها به میان می‌آید با بهانه دولتی بودن و سلسله مراتب اداری کار ما را عقب می‌اندازند.

رئیس هیئت مدیره نمایندگی شاتل در قم با اشاره به رضایتمندی بیش از 90 درصد مشتریان از این شرکت اظهار کرد: شاتل مراحل پایانی اخذ ایزو 10002 در زمینه رسیدگی به شکایات مشتریان و ایزو 10004 برای رضایت‌مندی مشتریان از یک شرکت ایتالیایی را طی می‌کند.

با این حال شرکت مخابرات ارزشی برای این موفقیت‌های بخش خصوصی قائل نیست و شرایط را برای ارائه خدمات خوب سخت کرده است.

وی با اشاره به نامه‌نگاری‌هایی که از سوی شرکت شاتل با مخابرات قم انجام شده عنوان داشت: مسئولان این شرکت استدلال می‌کنند که امکانات برای تهیه پورت مورد نیاز شرکت‌های PAP را ندارند. این سئوال برای هر کسی پیش می‌آید که اگر مخابرات به راستی امکانات ندارند چطور خودش به طور مستمر دارد خط‌های اینترنت پرسرعت را به فروش می‌رساند. مسئولان مخابرات باید شفاف سازی لازم را انجام دهند تا بتوانیم به یک تعامل درست برسیم در غیر این صورت در شرایط حاضر کسی نمی‌تواند صحت اطلاعات مخابرات را تائید کند.

کاغذبازی‌های اداری در قرن سرعت

حسینی به 57 هزار مشترک اینترنت پر سرعت در قم اشاره می‌کند و می‌گوید: با توجه به رقم 800 هزارتایی که مخابرات برای واگذاری تلفن‌های ثابت اعلام می‌کند، ضریب نفوذ اینترنت پرسرعت در قم پائین است.

وی با بیان تجربه دیگر استان‌ها در این زمینه می‌گوید: اگر مخابرات ظرفیت‌های لازم برای فعالیت و بازاریابی شرکت‌های PAP را ایجاد کند، ضریب نفوذ اینترنت به 3 برابر شرایط کنونی می‌رسد و زیرساخت‌های ارتباطی استان رشد چشمگیری خواهد داشت.

رئیس هیئت مدیره نمایندگی شاتل در قم، وقت‌گیر بودن فرایندهای اداری را که باز هم به عملکرد شرکت مخابرات بستگی دارد از دیگر مشکلات شرکت‌های خصوصی می‌داند.

به گفته وی شرکت PAP برای گسترش فعالیت خود باید پورت‌ها را از مخابرات خریداری کرده و به مشتری بفروشند که همین موضوع در شرایطی که مخابرات خود یکی از رقبای این عرصه است، مشکل ساز می‌شود.

حسینی در این زمینه می‌گوید: ما با فرستادن یک نامه و انجام مراحل اداری که خود چند ماه طول می‌کشد، درخواست هزار پورت را به مخابرات می‌دهیم. ابتدا این شرکت از این هزار پورت 500 عدد را تامین می‌کرد اما به مرور زمان این تعداد کمتر می‌شود. طوری که هر بار بیش از 100 پورت به شرکت ما تعلق نمی‌گیرد که این تعداد تنها برای نیاز 15 روز شرکت کافی است یعنی تعداد پورتی را کی طی 7 تا 8 ماه از مخابرات گرفته‌ایم در 15 روز می‌فروشیم و بعد از آن دیگر پاسخی برای درخواست مشتریان نخواهیم داشت. بدتر از تمام اینها نفس‌گیر بودن مراحل اداری است که زمان و انرژی بسیاری از شرکت‌ می‌گیرد. در عمل مخابرات طوری عمل می‌کند که شرکت PAP برای گسترش فعالیت خود با مشکل مواجه شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر 9 شرکت در زمینه اینترنت پر سرعت در قم فعالیت می‌کنند که تمام آنها مدیران لایق و سرمایه‌های کلانی دارند. این شرکت‌ها آنقدر کوچک نیستند که مخابرات بخواهد به راحتی آنها را نادیده بگیرد بلکه باید راهی برای فعالیت و رقابت منطقی تمام این شرکت‌ها پیدا کرد.

رقابت ناسالم

مهدی نیکو حرف، مدیر شرکت پرورش داده‌های نوین و نماینده شرکت صبا نت در قم نیز ریشه مشکلات شرکت‌های PAP را رقابت نابرابری می‌داند که شرکت مخابرات با آنها آغاز کرده است.

وی با اشاره به اینکه فضاها، تجهیزات و امکاناتی که شرکت‌های برای ارائه خدمات اینترنتی لازم دارند، به طور اختصاصی در اختیار مخابرات قرار گرفته، گفت: طبیعی است که وقتی مخابرات وارد این میدان رقابت شود، اجازه نمی‌دهد که دیگر شرکت‌ها به راحتی فعالیت کنند.

وی با اشاره به اینکه این رقابت ناسالم است، افزود: تعداد بالای آمار فروش مخابرات به خاطر همین رقابت نابرابر است. وی ارائه ندادن خدمات مخابرات در زمینه فیبرهای نوری را انحصارطلبی این شرکت خواند و اظهار کرد: بسیاری از کسانی که از مخابرات اینترنت دریافت کرده‌اند ناراضی هستند و قیمت‌گذاری نیز به نوعی در انحصار این شرکت است که تمام اینها نتیجه رقابت ناعادلانه است.

نیکوحرف به تجربه ناموفق سایپا و ایران خودرو در زمینه خودروسازی اشاره کرد و گفت: هر جا دولت و بخش‌های حاکمیتی که قدرت دارند وارد رقابت ناسالم با بخش خصوصی شوند، نتیجه چیزی جز ضایع شدن حقوق مصرف کننده نخواهد بود. اوضاع اینترنت نیز اگر به همین منوال ادامه پیدا کند در آینده تمام شرکت‌های PAP از چرخه خارج می‌شوند و مخابرات با سرویس‌دهی ضعیفی که دارد حقوق مشتریان را نابود می‌کند.

وی با اشاره به اینکه یک شرکت PAP ماهانه بیش از 20 میلیون تومان هزینه دارد، اظهار داشت: با شرایطی که مخابرات برای این شرکت‌ها به وجود آورده درآمد آنها به مقدار هزینه‌شان نیز نمی‌رسد.

نیکوحرف با اشاره به راه حل این مشکل ابراز کرد: باید قوانین طوری اصطلاح شود که امکانات به صورت انحصاری در اختیار مخابرات قرار نگیرد و هر شرکت در چاچوب وظایف خودش بتواند کار خود را گسترش داده و به اندازه شایستگی‌اش نظر مشتریان را جلب کند.

وی افزود: شرکت‌های خصوصی باید تقویت شوند نه اینکه هر روز سنگ جدیدی جلوی پایشان گذاشته شود. اگر بخواهیم حقوق مصرف کننده را رعایت کرده و به او حق انتخاب بدهیم، باید شرایط برای تمام شرکت‌ها برابر باشد و این به اصلاح قوانین نیازمند است.

مخابرات همکاری نمی‌کند

مدیر داخلی نمایندگی آسیاتک در قم نیز با اشاره به مشکلاتی که شرکت‌های PAP در زمینه گسترش امکانات خود در فیبرهای نوری دارند، اظهار کرد: در مورد خط‌های PCM هم که طیفی از مشتریان خوب شرکت‌های اینترتی محسوب می‌شوند، این انحصار وجود دارد.

جمشیدپور با اشاره به مشکل سرعت اینترنتی که این شرکت ارائه می‌دهد، گفت: وقتی تعداد کاربر زیاد می‌شود باید پهنای باند اضافه شود که سرعت پائین نیاید اما مخابرات در این زمینه همکاری لازم را انجام نمی‌دهد.

وی معتقد است سیاست‌های مخابرات بر این اساس چیده شده که به مرور زمان شرکت‌های PAP ورشکسته شوند و انحصار اینترنت پرسرعت در دست مخابرات قرار گیرد. شرکت آسیاتک در قم 2500 مشترک اینترنت پرسرعت دارد.

هیچ محدودیتی برای فعالیت شرکت‌های PAP وجود ندارد

در همین حال ابولفضل احمدی‌نیا مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات استان قم با اشاره به اینکه این شرکت هیچ گونه محدودیتی برای همکاری و ارائه خدمات به شرکت‌های PAP اعمال نمی‌کند، اظهار کرد: این شرکت‌ها برای هر درخواستی که از مخابرات در حوزه فعالیت‌های قانونی خودشان داشته باشند، پاسخ مناسب را دریافت خواهند کرد.

وی ادعای شرکت‌های PAP مبنی بر بروکراسی مخابرات و تعلل در ارائه خدمات را رد کرد و گفت: شرکت مخابرات در هر مرکز تا جایی که سیاست اقتصادی شرکت اجازه دهد و مشتری وجود داشته باشد، زمینه کار را برای شرکت‌های PAP فراهم می‌کند اما گاهی برخی شرکت‌ها انتظارات خارج از چارچوب قانون دارند و با جوسازی می‌خواهند به مقاصد خود نزدیک شوند.

دردسر رشته‌های نوری برای شرکت‌های PAP

فیبر نوری رشته‌ای از تارهای شیشه‌ای بوده که ضخامت هر یک از تارها برابر تار موی انسان است و از آن‌ها برای انتقال اطلاعات در مسافت‌های طولانی استفاده می‌شود. این فیبرها یکی از محیط‌های انتقال داده با سرعت بالا است که از فیبر نوری به منظور ارسال سیگنال‌های نوری در مسافت‌های طولانی استفاده می‌شود. فیبر نوری در موارد مختلفی مانند شبکه‌های تلفن شهری و بین شهری، اینترنت و شبکه‌های کامپیوتری استفاده می‌شود.

از آنجایی که امروزه توسعه فیبر نوری و دسترسی با ظرفیت بالا برای کسب و کارها و برای کاربران خانگی در همه دنیا به یک ضرورت تبدیل شده برنامه 5 ساله پنجم توسعه نیز به دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت با سرعت بالا تاکید کرده که بر این اساس وزارت ارتباطات بخش عمده‌ای از این تکالیف را قرار است با اجرای شبکه ایرانیان نت تأمین کند.

اتصالات فیبر به خانه، تنها فناوری با پهنای باند کافی برای راه اندازی برنامه ریزی شده درخواست مشترکان با قیمت مناسب در دهه آینده است. به طوری که فیبر واقعاً دارای پهنای باند نامحدودی است و علاوه بر اینکه فاصله دسترسی طولانی دارد ایجاد این شبکه به عنوان یک شبکه امن و یک رسانه استاندارد، زمان زیادی را سپری خواهد کرد.

این پروژه یک برنامه 8 ساله است که توسعه آن به طور قطع به تعداد کاربران و تمایل آنها به دریافت این سرویس بستگی دارد اما آنچه که مهم است این است که با اجرای اتصال فیبر نوری به منازل، امکان دریافت اینترنت پرسرعت و با کیفیت برای کاربران فراهم می‌شود.

بر این اساس خواه ناخواه این فیبرهای نوری که قیمت پائین‌تر و سرعت انتقال بالاتری دارند به مرور زمان جایگزین می‌شوند. طبق آخرین تحقیقات سرعت انتقال داده با 107 گیگا بیت در ثانیه از طریق فیبر نوری رکود سرعت انتقال داده شکسته شده است.

این فیبرها که به تازگی از سوی مخابرات استفاده می‌شوند، مشکلاتی برای شرکت‌های ارائه کننده خدمات اینترنتی به وجود آورده‌اند. این شرکت‌ها می‌گویند نصب تجهیزات ارائه اینترنت پرسرعت در مناطقی که از این فیبرها استفاده می‌شود، تنها در انحصار مخابرات است اما احمدی‌نیا این موضوع را به نحو دیگری مطرح می‌کند.

به گفته وی خطوط DLC که به صورت مراکز بیرون از شرکت استفاده می‌شوند در مناطقی که ظرفیت هزار شماره را دارند، نصب شده‌اند. شرکت مخابرات امکانات نصب اینترنت را بر این خطوط قرار داده و شرکت‌های PAP نیز می‌توانند این کار را انجام دهند اما به دلیل به صرفه نبودن ترجیح می‌دهند در این مناطق اینترنت پرسرعت ارائه ندهند. در واقع شرکت مخابرات محدودیتی برای ارائه خدمات اینترنت پرسرعت روی خطوط فیبر نوری ندارد و ارائه نشدن این خدمات به خاطر عدم تمایل شرکت‌های PAP است.

رضایت‌مندی 75 درصدی مشترکان

مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات استان قم با اشاره به تلاش‌های مخابرات برای کسب رضایت مشتریان اظهار کرد: طی دوره‌های 3 ماهه و 6 ماهه از مشترکان خود نظرسنجی می‌کنیم تا میزان رضایت آنها و مشکلاتی که دارند را ارزیابی کنیم.

وی با اشاره به رضایت‌مندی 75 درصدی مشتریان اینترنت پرسرعت مخابرات عنوان داشت: نظر اصلی را باید خود مردم بدهند اما شرکت مخابرات تاکنون قوی عمل کرده و در آینده نیز تلاش خود را بیشتر خواهد کرد.

وی در جواب به برخی مشکلاتی که مشترکان اینترنت پرسرعت مخابرات مطرح می‌کنند، ابراز داشت: قطعی در شبکه نداریم مگر به صورت مقطعی و مواردی که به صورت منظم رخ می‌دهد به مشکلاتی که خود مشترکان در رایانه با خط تلفن دارند، مربوط می‌شود.

احمدی‌نیا با اشاره به بستن قرار داد مخابرات با یک شرکت جدید برای پشتیبانی امور کاربران اظهار کرد: در حال حاضر آماده پاسخگویی 24 ساعته به مشترکان هستیم و مدت انتظار برای پاسخگویی نیز به زیر 3 دقیقه رسیده است.

تعداد مشترکان از مرز 68 هزار گذشت

در همین راستا عضو هیئت مدیره شرکت مخابرات استان قم با اشاره به اهمیت دسترسی به اینترنت پرسرعت در دنیای امروز گفت: واگذاری اینترنت پرسرعت ADSL از مهم‌ترین فعالیت‌های سال جاری شرکت مخابرات استان قم در کنار ارائه خدمات در زمینه واگذاری تلفن ثابت و همراه بوده که در این زمینه عملکرد بسیار مثبت و قابل قبولی داشته است.

عبدالله بیان در ادامه به فعالیت شرکت مخابرات و بخش خصوصی در این زمینه به طور همزمان اشاره کرد و افزود: شرکت‌های بخش خصوصی موسوم به PAP تاکنون نزدیک به 41هزار پورت اینترنت پرسرعت ADSL را در استان دایر کرده‌اند و شرکت مخابرات استان در حدود 26 هزار پورت به متقاضیان واگذار کرده است.

یکی از نواقصی که کاربران را بسیار آزار می‌دهد، موضوع پهنای باند است. عضو هیئت مدیره شرکت مخابرات استان قم با اشاره به افزایش چشمگیر و بی سابقه پهنای باند در استان قم میزان پهنای باند در اختیار استان را در پایان سال 91 ، 810 مگابیت بر ثانیه ذکر کرد و افزود: این میزان با 17 درصد افزایش هم اکنون به بیش از 945 مگابیت بر ثانیه رسیده است.

وی افزایش پهنای باند را در انتقال هر چه سریع داده‌ها (اطلاعات) و ایجاد شهر الکترونیکی و پرداخت‌های غیرحضوری بسیار موثر عنوان کرد و گفت: بر همین اساس پهنای باند اینترنت واگذارشده در سال گذشته 310 مگابیت بر ثانیه بوده که این میزان با افزایش STM1 به 465 مگابیت بر ثانیه رسیده است.

وی افزایش میزان رضایت مشتریان اینترنت پرسرعت را یکی از نتایج افزایش پهنای باند اینترنت ذکر کرد و گفت: تعداد پورت‌های منصوبه اینترنت پرسرعت به بیش از 40 هزار پورت افزایش یافته است.

عبدالله بیان اظهار کرد: هم اکنون 374 مدرسه و 331 پایگاه بسیج و حدود 100 پایگاه بهداشت و درمان در استان قم به شبکه اینترانت متصل هستند.

به بخش خصوصی مجال تنفس بدهیم

بی‌شک اصولی که برای خصوصی‌سازی وجود دارد بر پایه رقابت سالم میان بخش خصوصی و حمایت از آنها است. اینکه یک شرکت به خاطر پیشینه دولتی داشتن، انحصار تجهیزات و امکانات را در دست داشته باشد خواه ناخواه موجب اختلافاتی خواهد شد.

به نظر می‌رسد اگر بنا باشد کمی از مشکلات حوزه فضای مجازی خلاص شویم و دیگر در زمینه سرعت اینترنت آخر و یکی مانده به آخر در دنیا نباشیم، باید کمی به بخش خصوصی مجال تنفس داده و اصول واقعی خصوصی‌سازی اجرا شود.

گرفتن انحصار از دست شرکت زیرساخت و آزاد گذاشتن شرکت‌ها برای وارد کردن اینترنت ارزان قیمت و رقابت، خروج انحصار تامین اینترنت از شرکت زیرساخت و دادن مجوز به شرکت‌های خصوصی و خارجی برای ورود به بخش تامین پهنای باند شاید تنها راه حل کردن مشکل مردم در فضای مجازی باشد./س