به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امسال براي نخستين‌بار در سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب شاهد عرضه لوازم‌‌التحرير كاملا ايراني در كشور بوديم. لوازم‌‌التحريري كه اگرچه دير هنگام و با مقدار كم در بازار توزيع شد اما همين مقدار هم با استقبال بالاي خانواده‌ها روبه‌رو شد.

اما عرضه اين لوازم‌‌التحرير درست 13 سال بعد از مصوبه 747 شوراي عالي انقلاب فرهنگي صورت گرفت. در ماده اول اين مصوبه به صراحت به پرهيز از به‌كارگيري تصاويري كه با شئونات اسلامي مغايرت دارند، اشاره شده و در ماده دوم به بهره گرفتن از تصاوير ايراني - اسلامي تاكيد شده است.البته اين موارد شامل نوشت‌افزار، انواع لباس و تصاوير منقوش بر آن را دربرمي‌گيرد.

كارشناسان معتقدند كه توليد لوازم‌‌التحرير ايراني اگرچه اقدامي در خور توجه است اما فقط با توليد اين لوازم و استفاده از نمادهاي ايراني- اسلامي نمي‌توان ذائقه مخاطبي را كه سال‌هاست با تصاوير غربي خو گرفته عوض كرد.

 دكتر مجيد ابهري آسيب‌شناس و متخصص علوم اجتماعي، با انتقاد از آغاز دير هنگام توليد لوازم‌‌التحرير ايراني - اسلامي به تهران‌امروز مي‌گويد:‌ بعد از پيروزي انقلاب توقع همه اين بود كه آرمان‌هاي انقلابي در تمام ابعاد زندگي مردم نفوذ كند و زندگي‌ها رنگ و بوي ارزش‌هاي اسلامي را بگيرد اما متاسفانه چنين اتفاقي نيفتاد.

 اين آسيب‌شناس با اشاره به اين نكته كه يكي از محورهاي بروز فرهنگ غربي در ميان خانواده‌ها لوازم‌‌التحرير و سرگرمي‌هاي كودكان است، مي‌گويد:‌ متاسفانه وضعيت بازار درخصوص اسباب‌بازي، فيلم‌هاي كودكانه، لوازم‌‌التحرير و نوشت‌افزار به‌گونه‌اي است كه اينها به كنترل اقلام غربي درآمده‌اند.

تغيير فرهنگ خانواده‌ها

وي با اشاره به اين نكته كه هنوز بازار در دست لوازم و كيف‌هايي با تصاوير مرد عنكبوتي، باربي، لاك‌پشت‌هاي نينجا و... است،‌تاكيد مي‌كند:‌ صرف توليد اقلام ايراني نمي‌توان فرهنگ كودكان ما را دگرگون كرد و براي ايجاد تاثير بر كودكان بايد نكاتي را مدنظر قرار داد از جمله اينكه اين وسايل بايد با كيفيتي بالا و قيمتي ارزان‌تر و تعداد زياد از لوازم مشابه خود وارد بازار شده و دولت نيز براي آنها سوبسيد در نظر بگيرد.

وي مي‌گويد:‌توليد و رونمايي از اين محصولات به تنهايي نمي‌تواند كاري از پيش ببرد چرا كه فرهنگ بيگانه تحت پوشش جنگ نرم تمام ابعاد زندگي فرزندان ما را دربرگرفته و تنها توليد كردن لوازم‌‌التحرير با نماد ايراني كافي نيست بلكه بايد در كنار آن بازار را از اسباب بازي، فيلم و كارتون و بازي‌هاي رايانه‌اي با رنگ و بوي آرماني اسلامي - ايراني اشباع كرد و خانواده‌ها و آموزش و پرورش بايد متقاعد شوند كه فرزندان جامعه بايد اينگونه اقلام را مصرف كنند.

اين آسيب‌شناس با اشاره به نقش مثبت صداوسيما در فرهنگ‌سازي تصريح مي‌كند:‌صداوسيما بايد با تمام امكانات به فرهنگ‌سازي و معرفي اينگونه اقلام و زيان‌هاي استفاده از توليدات بيگانگان بپردازد تا جامعه با اينگونه رويكرد و سامانه آشنا شوند.

توليد لوازم‌‌التحرير در داخل كشورمان با استفاده از نمادهاي غربي موضوع ديگري است كه ابهري به آن اشاره كرده و مي‌گويد: بسياري از لوازم‌‌التحريري كه نمادهاي بيگانه را با خود دارند در مراكز توليد ايراني تهيه و عرضه مي‌شود، در حقيقت توليدكنندگان به‌خاطر جلب مشتري بيشتر اين حركت‌ها را انجام مي‌دهند آنها نيز بايد همزمان با توليد لوازم‌‌التحرير داراي نمادهاي اسلامي و ايراني كار خود را متوقف كرده و در اين راستا حركت كنند. با تحقق گام‌هاي ياد شده مي‌توان اميدوار بود كه اين حركت از چارچوب تبليغات خارج شده و قدمي به سوي فرهنگ‌سازي مبتني بر ارزش‌هاي ديني و ملي بر مي‌دارد در غيراين‌صورت اين اقدام نيز فقط در حد تعارف باقي مانده و تلاش عده‌اي در اين زمينه بي‌ثمر خواهد شد.

وي تاكيد مي‌كند:‌ نهادهاي متولي مثل وزارت ارشاد، آموزش و پرورش، قوه قضائيه، نيروي انتظامي و... با تشكيل كارگروه نظارتي مي‌توانند ضوابطي را تعيين كنند كه براساس آن چاپ و عرضه اقلام غيرايراني مواجه با مجازات يا جريمه شود.در اين صورت مي‌توان اميدوار بود كه توليد اقلام غيرفرهنگي متوقف شود.

4 هزار ميليارد تومان چرخش مالي لوازم‌‌التحرير

13 ميليون و 500 هزار دانش‌آموزي كه در كشور تحصيل مي‌كنند نياز به انواع لوازم‌‌التحرير دارند اما اگر ميانگين استفاده اين دانش‌آموزان از دفترچه را 6 جلد در يك سال در نظر بگيريم آن وقت رقمي معادل 80ميليون دفترچه در كشور مورد نياز است كه مي‌توان اين 80 ميليون دفتر را مزين به تصاويري اسلامي- ايراني كرد و استفاده از لوازم‌‌التحرير بومي رادر ميان دانش‌آموزان و خانواده‌ها اشاعه داد.

اين در حالي است كه آمار غيررسمي حكايت از فروش حدود 150 ميليون انواع لوازم‌‌التحرير در كشور دارند كه بايك حساب سرانگشتي گردش مالي اين تعداد لوازم‌‌التحرير رقم 4 هزار ميليارد تومان را نشان مي‌دهد. لوازم‌‌التحريري كه در سال‌هاي گذشته نه‌تنها با فرهنگ اسلامي - ايراني تناسبي نداشتند بلكه در پوشش لوازم‌‌التحرير اشاعه‌دهنده فرهنگ غرب در خانواده‌ها بودند.

به عقيده ابهري، لوازم‌‌التحريري كه با شخصيت‌هاي غربي توليد مي‌شود اثرات غيراخلاقي بر كودك مي‌گذارد و او را به سمت خشونت سوق مي‌دهد. اما مي‌توان با حركتي جهادي به سمت توليد هر چه بيشتر لوازم‌‌التحرير ايراني - اسلامي پيش رفت و حمايت‌هاي قاطعي را از توليدكنندگان اين لوازم به‌عمل آورد.

محمد سرشار، رئيس حوزه هنري كودك و نوجوان كه به‌تازگي لوازم‌‌التحريري با نقاشي‌هايي از انيميشن شكرستان را با حمايت‌هاي حوزه هنري وارد بازار كرده‌اند،‌ به تهران‌امروز مي‌گويد: تاكنون صرفه‌هاي اقتصادي استفاده از عناصر فرهنگ اسلامي - ايراني براي توليدكنندگان و سرمايه‌گذاران مشخص نبود، از طرف ديگر اطلاع‌رساني‌هاي ناقصي در مورد كاركرد‌هاي استفاده از نمادهاي فرهنگي بومي در نوشت‌افزار صورت گرفته، به همين دليل رغبت چنداني براي توليد اينگونه نوشت‌افزارها وجود نداشت.

عدم نظارت بر بازار لوازم‌التحرير

به گفته وي، با وجوداينكه بر بازار اقلام فرهنگي همچون فيلم و كتاب و... نظارت دقيقي انجام مي‌شود اما متاسفانه نظارت دقيقي بر بازار لوازم‌‌التحرير صورت نمي‌گيرد اين در حالي است كه ‌ سالانه 150 ميليون دفترچه در کشور عرضه مي‌شود که اگر فرض کنيم 20 درصد آن به صورت قاچاق وارد مي‌شود باقي آن در داخل توليد مي‌شود و سوال اين است که چرا توليدكننده ايراني از نمادهاي غربي در توليد اين محصول استفاده مي‌کند.

 وي از عدم نظارت بر بازار اين کالا انتقاد کرد و افزود: نوشت‌افزار و نمادهاي فرهنگي که در آن استفاده مي‌شود مي‌تواند يک ابزار تبليغاتي فرهنگي محسوب شود اما متاسفانه واردات و قاچاق باعث شده است تا بازار اين کالاها پر از محصولاتي باشد که نمادهاي غيرايراني و غيراسلامي در آنها ديده مي‌شود.

به گفته سرشار، بسياري از شخصيت‌هاي برنامه‌هاي شبکه‌هاي ماهواره‌اي، به بازار اقلام مورد نياز کودک و نوجوان وارد شده و نه‌تنها آثار هنري غيرمجاز، طرح جلد دفاتر مشق و جامدادي و ديگر لوازم تحرير را به تسخير خود درآورده‌اند بلکه در مرحله‌اي هشدارآميزتر، نشانه‌ها و نمادهاي غيراخلاقي و گاه جنسي، از طريق لوازم‌‌التحرير، فضاي ذهني کودکان و نوجوانان را شکل مي‌دهند.

به گفته سرشار، لوازم تحرير از اقلامي هستند كه حامل نمادهاي فرهنگ محسوب مي‌شوند و به دليل عدم نظارت بر اين عرصه، شخصيت‌ها و نشانه‌هاي فرهنگ مهاجم غربي، بر اغلب لوازم تحرير مسلط شده‌اند. اين مشكل اكنون به مرحله‌اي رسيده كه بتوان آن را وضعيت بحران ناميد.

رئيس حوزه هنري كودك و نوجوان مي‌گويد: به دليل ناآگاهي خانواده‌ها از كاركردهاي مخرب اين شخصيت‌ها، نشانه‌ها و نمادها در فرآيند تربيت كودك و نوجوان، لازم است در يك تلاش جمعي ميان مسئولان، فعالان اقتصادي، انجمن‌هاي اوليا و مربيان و خانواده‌ها، به اين آسيب فرهنگي در بازار لوازم تحرير، واكنش لازم نشان داده شود تا ضمن حمايت از توليدكنندگان ايراني‌اي كه به كاركردهاي فرهنگي فعاليت اقتصادي خود توجه دارند، جلوي گسترش اين آسيب گرفته شود. /تهران امروز