به گزارش خبرنگار اقتصادي باشگاه خبرنگاران، نگهداشت تولید و در حوزه های مشترک افزایش برداشت از محور های اصلی سیاست گذاری های کلان صنعت نفت محسوب می شود  که در اين راستا روش نگهداشت تولید از مخازن هیدروکربنی با حداقل آسیب به سنگ مخزن بايستي تمرکز شود.

یکی از روش های انگیزش چاه، اسیدکاری است، که در اين فرآیند اسید جهت بهبود ناحیه تولید کننده هیدروکربن به درون چاه تزریق مي شود، اسیدکاری از طريق ایجاد شکاف و همچنين به روش ماتریکس صورت مي گيرد.

سه روش جهت اسیدکاری ماتریکس وجود دارد که عبارتند از روش معمولی (Conventional)، روش کند کار کننده (Retarder) و روش منحرف کردن (Diverter). 

اسیدکاری معمولی(conventional) ساده ترين روش  اسيدکاري مي باشد، این روش قدیمی ترین روش اسيدکاري یکی از ارزانترین روشهای ممکن است که در آن از اسید به همراه افزودني هاي معمول همچون ضدخوردگی، ضد لجن، ضد امولسیون، ضدH2S ، کنترل کننده آهن و ... استفاده می شود.

اسيد به طور طبیعی در همان ابتدا جذب شده، به محل های عمیق تر که دارای آسیب های بیشتری هستند، نمی رسد، بنابراین کند کار کننده ها (retarder) و منحرف کننده ها (diverter) درتمام عملیات به ویژه در اسید کاری با لایه های گوناگون توصیه می شود. 

سه روش برای کندکردن عملکرد اسید به کار می رود که عبارتند از امولسیون سازی اسید، استفاده از ژل اسید و نیز کف دار کردن اسید مي باشد که با استفاده از این روش ها اسید بتدریج با سنگ واکنش داده و بدین صورت در عمق بیشتری نفوذ می کند.

در سال های اخیر استفاده از منحرف کننده های شیمیایی کاربرد فراوانی پیدا کرده، چرا که در کاهش هزینه، زمان عملیات و نيز ارتقا کیفیت موثر است.

منحرف کننده های شیمیایی با گرانروی بالا باعث انحراف اسید به بخش های دیگر سازند با تراوایی کمتر می شوند. 

در دهه 80 میلادی اولین بار مواد از این خانواده به صنعت نفت معرفی شدند که در سطح، گرانروی پایینی داشتند، این مواد بهSDA یا Self Diverter Agent شهرت یافتند.

 این نوع منحرف کننده بدلیل حمل و عملکرد آسان، محبوبیت بالایی یافته و به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت.

در سال1997 یک منحرف کننده جدید توسط شرکت شلمبرژر به دنیای نفت معرفی شد،‌ که این منحرف کننده همانند SDA در اثر واکنش اسید با سنگهای کربناتی(CaCO3) و تولید یون های Ca2+ وMg2+ و نیز بالا رفتن PH محیط ژل می شود.
 
از ویژگی های منحصر به فرد دیگر این مواد می توان به حساس بودن ژل به مواد هیدروکربنی اشاره کرد باعث می شود هیچگونه رسوب و آسیبی برای سنگ مخزن ایجاد نشود.
 
این منحرف کننده ها تحت عنوان viscoelastic diverting agent و یا VES شناخته می شوند.  
 
 

 کاربرد این منحرف کننده رواج زیادی یافته بصورتی که اکثر کشورهای حاشیه خلیج فارس ازاین منحرف کننده ها استفاده می کنند.

در شرايطي که اسیدکاری معمولی که در آن میزان آب تولید شده پس از اسیدکاری افزایش می یابد در استفاده از این منحرف کننده میزان آب تولیدی کاهش یافته و یا ثابت می ماند.

*** VES نياز مبرم برداشت صيانتي از چاه هاي نفتي

فرزاد شعباني مدیرعامل شرکت پارسوماش اویل کیش (Poil) در گفتگوي اختصاصي با خبرنگار اقتصادي باشگاه خبرنگاران، درباره تفاوت بین عملکرد SDA و VES ، گفت: استفاده از SDA مانند تمام روشهای دیگر معایبی به همراه دارد که مي توان از آنجمله به مراحل گسترده تزريق اشاره کرد .

وي تصريح کرد:  ژل حاصل از روش SDA در هر مرحله به سرعت می شکند و جهت اطمینان از اثربخش بودن نیاز به تزریق مرحله ای دیگر از آن است.

***خطر آسيب ديدگي سنگ مخزن  با تزريق VES وجود ندارد

شعباني در ادامه رسوب و آسیب ديدگي سنگ مخزن را به واسطه وجود ترکيبات پليمري را از ديگر معايب کاربرد مواد منحرف کننده SDA در روش اسيد کاري دانست و عنوان کرد: به واسطه وجود مواد پلميري در کنار برخی ترکیبات فلزی مانند آهن (Fe) باعث واکنش با H2S موجود در مخزن و ایجاد رسوبهای سخت در سنگ می شود اين در حالي است که در VES بدلیل غیر پلیمری بودن و فقدان ترکیبات فلزی، امکان ایجاد رسوب و در نهايت خطر آسيب ديدگي سنگ مخزن در آن وجود ندارد.

وی با اشاره به تاکيد وزیر نفت بر افزایش تولید گاز و توسعه میادین گازی،‌ اظهار داشت: در جهت حفظ ميادين گازي کشور، بهره برداري از VES بهترين گزينه موجود است چرا که عملکرد VES در مخازن هیدروکربنی کشورهای حاشیه خلیج فارس آزموده شده و مورد تایید قرار گرفته است.
 
***خطا در صنعت نفت جبران ناپذير است

مدیرعامل شرکت پارسوماش اویل کیش (Poil) در پاسخ به خبرنگار ما در خصوص اينکه چرا به رغم مزاياي VES تا به امروز در کشور مورد بهره برداري قرار نگرفته، گفت: ورود یک محصول و تکنولوژی جدید در صنعت نفت همواره از حساسیت بالایی برخوردار بوده، چرا که هزینه های حفاری و آماده سازی یک چاه بسیار بالا است و در صورت بروز خطا امکان از دست دادن چاه و آسیب جدی به مخزن بسیار فراوان است.

وي ادامه داد:‌ به دليل حساسيت موجود در کشور چند چاه به عنوان گزينه انتخاب مي شود تا کارکرد ماده و تکنولوژی بر روی آنها بررسی گردد و در صورت موفقیت آمیز بودن، کاربرد آن توسعه می یابد.

شعباني خاطر نشان کرد: در ایران شرکت های بزرگی همچون شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، شرکت ملی حفاری ایران و شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) در این مسير پیشرو بوده و در تلاش برای به کار بستن این ماده و تکنولوژی جدید هستند.

وی دانش و شناخت نسبت به مخازن را در عملکرد VES موثر دانست و اظهار داشت: جهت استفاده از این ماده هم کیفیت مواد مورد استفاده و هم دانش و شناخت نسبت به مخزن از اهميت ويژه اي برخوردار است.

وي در پايان خاطرنشان کرد: با توجه به برنامه های پيش روي صنعت نفت کشور چنانچه استفاده از تکنولوژی های جدید اسیدکاری (به ویژه به کار بردن منحرف کننده VES ) در عملیات های انگیزش قرار گیرد، ضمن کاهش چشمگير آسیب موجود در مخازن از ایجاد آسیب جدید جلوگيري مي شود.

انتهاي پيام/