به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران مرکز یزد

، شهرستان خاتم با وسعت 8هزار کیلومتر مربع در جنوب استان یزد به عنوان محدوده کوچکی از فلات مرکزی ایران و آیینه‌ای تمام نما و شگفت‌انگیز از گستره متنوع و غنی از تنوع زیستی و زیستگاه مرکزی کشور است.

در سال‌های اخیر با ایجاد اداره حفاظت محیط زیست شهرستان و پیگیری و همت مسئولان شهرستان خاتم و استان یزد، زمینه بازدید بسیاری از مسافران، گردشگران، صاحب‌نظران و کارشناسان محیط زیست از جاذبه‌های طبیعی این منطقه فراهم شده و با استفاده از توان کارشناسی و دیدگاه‌های آنها و همت اداره کل محیط زیست استان یزد و سازمان محیط زیست کشور، اکوسیستم‌های شاخص این شهرستان که ارزش بسیار بالای اکولوژیکی در سطح ملی و بین‌المللی دارند، نمونه‌ای تمام عیار از تنوع اکوسیستم‌های موجود این شهرستان، برای تضمین اهداف حفاظت، به عنوان مناطق چهارگانه تحت حمایت رسمی، ارتقاء سطح یافت.

پناهگاه حیات وحش بورونیه، منطقه حفاظت شده باغ شادی، منطقه شکار ممنوع این باغ و منطقه هوبره از مناطق حفاظت شده استان یزد به شمار می‌روند.

اجرای طرح‌های تحقیقاتی همچون طرح تکثیر و پرورش گوزن زرد ایرانی، ایجاد نخستین مرکز تحقیقات هوبره ایران، اجرای طرح‌های مبارزه با خشکسالی زمینه‌های مناسبی برای توسعه پایدار شهرستان خاتم و حفاظت این مناطق به عنوان کانون بی‌مانند، تنوع زیستی را برای همگان و به ویژه نسل‌های امروز و آینده فراهم کرده است.

در این گزارش به معرفی یکی از مناطق با ارزش یعنی منطقه حفاظت شده باغ شادی پرداخته شده تا ضمن معرفی یکی از ظرفیت‌های زیست محیطی استان، شوق بازدید از چنین مناطقی در دل گردشگران ایران زمین ایجاد شود.

جنگل‌های طبیعی شهرستان خاتم با وسعت حدود 64هزار هکتار به صورت نوار سبز در منطقه تنگ ماهور و روستای کرخنگان به عنوان نوار مرزی از شهرستان بوانات فارس شروع می‌شود و تا چاه‌منج و قرجه و کوه پازن در مرز شهرستان نی‌ریز فارس ادامه دارد و به عنوان یک اکوسیستم خاص دارای اجتماعات گیاهی و جانوری مناسب است.

این جنگل‌ها به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی تنوع حیات از آخرین بازمانده‌های جنگل‌های جنوب زاگرس به شمار می‌آیند.

ده هزار هکتار از بهترین قسمت‌های این جنگل‌ها در سال 84 به عنوان منطقه حفاظت شده باغ شادی انتخاب و معرفی شد و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست شهرستان قرار گرفت.

این منطقه به سبب وجود ارتفاعات، تپه ماهورها، دره و چشمه سارها، چشم‌انداز بسیار زیبایی دارد.

همچنین باغ شادی خاتم از لحاظ تنوع گیاهان، موقعیت گذرگاهی، تیپ درختی و به ویژه 8 اشکوب زیرین از خصوصیات ویژه و منحصر به فرد برخوردار است.

وجود گل‌های شقایق و لاله‌های وحشی به همراه سایر گل‌های محلی در فصل بهار، منظره بدیع و چشم‌نواز را در این منطقه به وجود می‌آورد و این زیبایی تنها منحصر به فصل بهار نمی‌شود و هر فصل این زیستگاه، زیبایی خاص خود را دارد به طوری که تغییر رنگ برگ‌های درختان کهنسال بنه در فصل پاییز یا درختان بادام کوهی در اسفند هر بیننده‌ای را به شگفتی وا می‌دارد.

ترکیب توده و یا همان آمیختگی و اختلاط گونه‌های موجود در توده جنگلی به ویژه پوشش بوته‌ای و علوفه‌ای، منطقه باغ شادی را بسیار متنوع کرده است.

در بررسی ظاهری سه تیپ درختی به تفکیک بنه، بادام و کیکم قابل مشاهده است.

هر چه به طرف ارتفاعات حرکت می‌کنیم به تعداد گونه درختی ارژن اضافه و تیپ بنه ـ ارژن تشکیل می‌شود.

علاوه بر گونه‌های درختی و درختچه‌ای فوق، آلوچه کوهی، انجیر، تنگرس، قیچ، بادامک، چوبک، انواع گون، درمنه، پرند، استپا، افدرا، جاشیر، آنغوزه و ده‌ها گونه دیگر از گیاهان در این منطقه وجود دارد.

منطقه باغ شادی علاوه بر داشتن پوشش گیاهی غنی، به خاطر شرایط گذرگاهی، تامین نیازهای زیستی پرندگان از قبیل آب، غذا، امنیت و شرایط توپوگرافی، مجموعه کم نظیری از پرندگان زیبا و رنگارنگ را در خود جای داده و یک منطقه ویژه از لحاظ بررسی و مشاهده پرندگان است.

در منطقه حفاظت شده باغ شادی شهرستان خاتم، گونه‌های جانوری از قبیل خرس قهوه‌ای، خوک وحشی (گراز)، تشی، کفتار، رودک عسل خوار، روباه معمولی، خدنگ، جغد، انبار و ... زندگی می‌کنند.

* گوزن زرد ایرانی، ساکن کمیاب جنگل خاتم

در سال 1385 نیز تعداد 6 رأس از گونه کمیاب و منحصر به فرد گوزن زرد ایرانی از دشت ناز ساری توسط سازمان محیط زیست در قالب طرح تحقیقاتی تکثیر و پرورش این گونه و با اجرای فنس کشی 200 هکتار، به این منطقه انتقال یافت که در حال حاضر جمعیت آنان به هشت رأس رسیده است.

این زیستگاه به دلیل نداشتن تبعات اجتماعی، انجام اقدامات اساسی و قرق کامل بیش از 4هزار هکتار از منطقه به عنوان ذخیره‌گاه ژنتیکی، گونه‌های گیاهی و جانوری است و بی‌تردید در آینده‌ای نزدیک به یکی از دیدنی‌ترین مناطق حفاظت شده کشور تبدیل خواهد شد.

با وجود همه این ظرفیت‌ها اکنون جای خالی گردشگری طبیعی در استان یزد خالی است و کاش این امکان وجود داشت تا تورهای گردشگری با در نظارت اداره کل محیط زیست، اقدام به برگزاری تورهای یک روزه و بازدید علاقمندان به محیط زیست می‌کردند آنگاه به طور قطع شاهد رونق بیش از پیش گردشگری طبیعی در استان یزد بودیم/س