فرش قم همواره از جایگاه خوبی برخوردار بوده و در سال‌های اخیر جای خوبی در جهان باز کرده است و این هنر که از بیکاری بسیاری از جوانان جلوگیری می‌کند عامل مهم رشد اقتصادی هم می‌شود و افراد زیادی از این طریق امرار معاش می‌کنند.

امروزه به دلیل تورم و افزایش قیمت مواد اولیه برای بافت فرش شاهد افت فروش آن هستیم که اگر شرایط همین‌طور ادامه پیدا کند معلوم نیست چه سرنوشتی در انتظار این هنر خواهد بود.

شاید نوسان‌های زیادی در بازار فرش وجود داشته باشد اما اگر دقیق نگاه کنیم می‌بینیم که فروش و صادرات فرش تا چه حد کاهش پیدا کرده و همین مسئله موجب شده تا بافندگان هم نسبت به گذشته رغبت کمتری به فرش بافی داشته باشند.

افت 40 درصدی صادرات فرش قم

وقتی رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف قم از از حال و روز نامساعد بازار فرش حرف می‌زند باید به جدی بودن این موضوع پی برد که تا چه حد عمق پیدا کرده است.

ابوالفضل رجبیان می‌گوید که فرش قم نسبت به سال گذشته حدود 40 درصد در بخش صادرات کاهش داشته است و آمارهایی که از صادرات فرش دستباف ارائه می‌شود چندان دقیق نیستند و بازار با نوسان رو به رو است.

وی از آمادگی کامل گمرک قم برای صادرات فرش خبر می‌دهد و بیان می‌کند: شاید میزان صادرات فرش در مدت زمان خاصی مشخص نباشد اما در حال حاضر گمرک قم آمادگی کامل برای صادر کردن فرش را دارد در حالی که تولید‌کنندگان تمایل دارند تا از گمرک تهران این کار صورت بگیرد تا کمتر درگیر کاغذ بازی شوند.

بالا رفتن هزینه، سود را به حداقل رسانده است

رجبیان بالا رفتن هزینه تولید فرش را یکی از دلایل کاهش صادرات می‌داند و خاطرنشان می‌کند: با توجه به اینکه اخیرا قیمت فرش بالا رفت بنابراین مزد بافندگان هم افزایش پیدا کرد البته با کاهش قیمت فرش دیگر مزد آنها تغییر نکرد و همین موجب بالا رفتن هزینه تولید یک فرش شد که قطعا رقابت را در تجارت بسیار سخت می‌کند.

وی می‌افزاید: تولید کنندگان به دنبال سود نجومی و زیاد نیستند بلکه به همان سود کم هم رضایت دارند اما با بالا رفتن هزینه‌های مواد اولیه برای تولید فرش همان مقدار سود کم هم حاصل نمی‌شود.

جولان رقبا در بازار جهانی فرش

به گفته مسئولان این عرصه، تحریم نیز نقش اساسی در کاهش صادرات دارد چرا که کشور‌هایی نظیر آمریکا یکی از بازارهای پرکشش برای فرش قم بوده که در دو سال اخیر ورود فرش ایرانی به آن ممنوع شده است.

این شرایط موجب می‌شود تا فرصت مناسبی برای جولان رقیبان ایجاد شود و عدم حضور فرش قم فضا را برای دیگر رقبا باز می‌کند تا کار‌های خود را ارائه دهند و از سود آنها بهره ببرند.

با همه این مشکلات نباید بازار‌هایی را که تمایل خوبی به فرش ایران دارند از دست داد و هنر ایرانی فدای مشکلات اقتصادی و سیاسی شود و مسئولان باید در این زمینه اقداماتی جدی و موثر انجام دهند تا وضعیت فرش بهبود پیدا کند.

امیدواری برخی مسئولان از وضعیت فرش

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم با اشاره به آماری از صادرات فرش در پنج ماه نخست امسال می‌گوید: فرش دستباف در ماه‌های نخست سال به ارزش بیش از 10 میلیون دلار به خارج از کشور صادر شد.

این رقم در مقایسه با سال‌های گذشته کاهش زیادی داشته است و نشان می‌دهد که بازار صادرات فرش دستباف قم چه حال و روزی دارد.

یونس عالی‌پور از استقبال فرش‌بافان قم در نمایشگاه‌های بین‌المللی خبر می‌دهد و می‌گوید: با توجه به برند شدن شهرت و آوازه فرش دستباف قم در سطح بین‌المللی، انگیزه فرش‌بافان نسبت به سال‌های قبل چند برابر شده و رشد فنی و هنری تاثیر‌گذاری داشته است.

وی ادامه می‌دهد: تحقیقات و مطالعات قابل توجهی توسط عامل توسعه خوشه فرش استان قم انجام شد و امیدواریم در آینده، تامین مواد اولیه به ویژه ابریشم را که وارداتی است از طریق توانمندسازی تولیدکنندگان داخلی حل کنیم.

البته باید گفت که برخی از تولیدکنندگان هم از این وضعیت رضایت دارند و معتقدند که بازار فرش و صادرات آن روند عادی خود را طی می‌کند و تحریم‌ها هم نتوانسته‌اند تاثیر چندانی روی آنها بگذارند./س