انتظارها از انجام این سفر این بود که سلیمان بعد از انجام این دیدار و جلب نظر ریاض و بعد از دیدار با سعد حریری رئیس جریان المستقبل بتواند تشکیل دولت وفاق ملی در این کشور را اعلام و از حجم بحران‌های سیاسی و امنیتی لبنان بکاهد، اما تنها 24 ساعت قبل از انجام این دیدار این سفر بنا به درخواست ریاض به صورت ناگهانی به تعویق افتاد.

دولت لبنان مدعی شد که لغو این دیدار به علت اوضاع جسمانی ملک عبدالله شاه عربستان بوده، اما حضور عبدالله در مراسم دیدار با مقامات سعودی که یک‌شنبه انجام شد، صحت این شایعه را رد کرد.

پشت پرده لغو سفر سلیمان به عربستان

برای بررسی پشت پرده این سفر و عوامل لغو این دیدار ذکر نکاتی از سیاست داخلی لبنان و اوضاع منطقه‌ای ضروری به نظر می‌رسد.

از زمان آغاز کودتای نرم عربستان سعودی در لبنان و انتخاب تمام سلام به عنوا مأمور تشکیل کابینه در این کشور کارشکنی‌هایی از سوی برخی گروه‌های وابسته به ریاض در روند دموکراتیک تشکیل دولت به وجود آمده است،‌ عمده این کارشکنی‌ها انتظار جریان‌های مداخله‌جو در حوادث سوریه بود تا با شکست دولت بشار اسد زمینه برای انزوای سیاسی حزب‌الله در لبنان فراهم شود.

علاوه بر این، خلأ قدرت در لبنان می‌توانست زمینه مناسبی برای استفاده این گروه‌ها از مرزهای شمالی این کشور به عنوان پایگاه لوجستیک تروریست‌ها فراهم کند.

در همین راستا المستقبل و برخی احزاب هم‌پیمان آن پیش‌شرط غیر قابل تحقق کنار گذاشتن کامل حزب‌الله از تشکیلات دولت را مطرح کردند، تمام سلام گرچه همواره این شروط غیرمنطقی را رد کرده، اما گامی در جهت کاستن از سقف مطالبات این گروه‌ها برنداشت و همواره فشارهای خود را بر جریان 8 مارس برای واگذاری امتیازهای سیاسی افزایش داد، این روند تا جایی پیش رفت که جریان 8 مارس برای خروج از خلأ قدرت و بحران امنیتی موضوع نخست‌وزیری سعد حریری را مطرح کرد که این طرح نیز از سوی المستقبل و ریاض رد شد.

در ماه‌های اخیر که وزنه تحولات نظامی و امنیتی سوریه به سوی دولت این کشور سنگینی کرد، ادعای حمله شیمیایی از سوی دولت به شهروندان غیر نظامی و تهدیدات آمریکا و غرب برای حمله نظامی به سوریه امید تازه‌ای در کالبد مأیوس رژیم سعودی دمید، اما سناریوی حمله نیز بنا به دلایل متعددی که مجال ذکر آنها نیست، در آستانه اجرا متوقف شد تا آخرین تیر ریاض و در پی آن حزب المستقبل در حساب کردن روی براندازی دولت سوریه به سنگ بخورد.

بُعد دیگر پازل به هم پیوسته تحولات منطقه‌ای همگرایی احتمالی ایران و آمریکا در پی شکست سناریوهای کاخ سفید در سوریه و اذعان به قدرت تهران در تعیین معادلات منطقه‌ای و اعتراف به حق مسالمت آمیز هسته‌ای تهران بود که به محور تحولات شصت و هشتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل تبدیل شد، رسانه‌های لبنانی اعلام کردند که ریاض در پی تعویق این سفر به دنبال مشخص شدن وضعیت پرونده همگرایی تهران- واشنگتن است تا مهره‌های منطقه‌ای خود را برای شرایط و موازنه‌های جدید بچیند، ناخرسندی ریاض از این همگرایی بر کسی پوشیده نیست، در همین راستا روزنامه الشرق الاوسط تریبون فرامنطقه‌ای حاکمیت سعودی در مقاله‌ای در شماره یک‌شنبه خود خواستار ارائه ضمانتی از سوی باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به آنها شده که در آن تضمین کند همگرایی با ایران به ضرر منافع آن‌ها در منطقه نخواهد بود.

الشرق الاوسط افزود که کشورهای عربی نگران عقب‌نشینی‌های بزرگ و مهم از سوی آمریکا برای رسیدن به توافق دوجانبه با تهران هستند؛ چرا که این موضوع به صورت ریشه‌ای بر امنیت کشورهای حاشیه خلیج و حقوق آنها تاثیر می‌گذارد. بویژه اینکه این کشورها مشکلات و نزاع های متعددی با ایران دارند و شاخص‌های ژئوپلتیک منطقه‌ای نشان از آن دارد که اولین این امتیارها می‌تواند تجدید نظر در ائتلاف‌های منطقه‌ای آمریکا باشد.

خشم سعودی‌ها از رویکردهای سیاسی جدید واشنگتن در توافق با روسیه و عقب‌نشینی از حمله به سوریه از دیگر عوامل تعویق این دیدار است؛ در راستای همین خشم است که عربستان علاوه بر استفاده از برگه گروه‌های تروریستی، از نفوذ خود در لبنان نیز برای ایجاد ناآرامی‌های سیاسی امنیتی در این کشور بهره می‌گیرد؛ موضوعی که در شرایط کنونی بر خلاف منافع کاخ سفید است، چرا که دولت آمریکا خواستار ادامه کنترل شده بحران در خاورمیانه است و با وجود شرایط سوریه تشدید تنش در بیروت ممکن است اوضاع را در مرزهای رژیم صهیونیستی از کنترل قدرت‌های غربی خارج کند.

بندر بن سلطان رئیس سازمان جاسوسی عربستان و عامل اصلی تحرکات گروهک‌های وابسته به القاعده در منطقه که معتقد است دیپلماسی ایران و ترس از حزب‌الله لبنان باعث توقف حمله نظامی به سوریه شده، در محفلی خصوصی وعده داده که انتقام این رخداد را از ایران، سوریه و حزب‌ الله خواهد گرفت. وی تهدید کرده که انتقامی سخت از شیعیان در لبنان خواهد گرفت و مادران شیعه را در این کشور عزادار خواهد کرد.

عرصه انتقام سعودی‌ها؛ از پاکستان تا لبنان

اهرم فشار گروه‌های تروریست نیز این روزها به شدیدترین نحو در چندین عرصه به فعالیت در آمده است، پاکستان بعد از چندین ماه آرامش بار دیگر انفجارهای تروریستی با ریشه‌های مذهبی را شاهد بوده، ملت عراق در پی تشدید اقدامات تروریستی و انفجارهای متعدد، روزهای خونباری را پشت سر می‌گذارد، گروهک‌های تروریستی جبهه النصره و دولت اسلامی عراق و شام موسوم به "داعش" وابسته به القاعده به صورت دیوانه‌وار به شهر اعزاز که گروه‌های مخالف دولت ارتش آزاد سوریه در آن مستقر بودند، حمله کرده و علاوه بر تصرف شهر تعداد زیادی از عناصر ارتش آزاد را اعدام کردند.

از سوی دیگر عربستان سعودی نمی‌خواهد قبل از دیدار با حسن روحانی رئیس جمهور ایران که هفته آینده به این کشور سفر خواهد کرد،‌ پرونده تشکیل دولت در لبنان را ببندد.

به این ترتیب مجموعه عوامل منطقه‌‌ای و بین‌المللی باعث شده سعودی‌ها شمشیر خود را از رو ببندند و علاوه بر وتو در تشکیل دولت لبنان که به نظر می‌رسد همچنان در خلأ باقی خواهد ماند، ادامه پرونده اقدامات تروریستی در چشم‌انداز تحولات سیاسی منطقه دور از انتظار نخواهد بود.