یکی از این مواد مهم لبنیات است که ترکیبی غنی از پروتئین، اسیدهای چرب ضروری و املاحی مانند کلسیم و فسفر است و نیاز بدن به این ماده غذایی در سنین مختلف، متفاوت بوده و مصرف آن نباید هیچگاه قطع شود.

از آنجا که کلسیم عنصری ضروری در رشد استخوان و باعث پیشگیری از پوکی استخوان است، تأمین نیاز روزانه بدن با استفاده از لبنیات اهمیت بیشتری دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد.

لبنیات بر اساس چربی به دو دسته کم چرب و پر چرب تقسیم می‌شوند و لبنیات پرچرب حاوی 3 تا 5/3 درصد چربی است و 35 درصد کالری تولید می‌کند در حالی که انواع کم‌چرب آن حاوی یک درصد چربی است و 23 درصد کالری دارد.

قطعا لبنیات کم چرب جزءَ بی‌ضررترین‌ها هستند و مشکلات کمتری را برای افراد به وجود می‌آورند در حالی که لبنیات پرچرب علاوه بر افزایش وزن احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را در فرد دارند، البته استفاده این نوع ماده غذایی برای کودکانی که در حال رشد هستند، لازم است.

اهمیت توجه به لبنیات غنی شده

اغلب کشورهای اروپایی و امریکایی با تولید لبنیات غنی‌شده توانسته‌اند از بسیاری کمبودهای تغذیه‌ای به‌خصوص در سنین کودکی پیشگیری کنند، در ایران نیز برخی شرکت‌ها با افزودن املاح و ویتامین به شیر اقدام به غنی‌سازی لبنیات کرده‌اند ولی هنوز به طور گسترده این کار در کشور ما انجام نشده است.

همه این حرف‌ها نشان می‌دهد که استفاده لبنیات تا چه حد مهم است اما گاهی برخی موانع نمی‌گذارند تا این محصولات مفید بر سر سفره‌ها قرار بگیرد.

گرانی از موارد و موانعی است که موجب کاهش مصرف لبنیات شده است در حالی که هر روز بیشتر توسط کارشناسان تغذیه شنیده می‌شود که استفاده از محصولات دامی تا چه حد مفید است.

دبیر انجمن صنفی لبنی قم در این‌باره می‌گوید: در حال حاضر قیمت مواد لبنی در بازار بر اساس توافق‌های صورت گرفته، توزیع می‌شود و قیمت شیر نیز براساس توافقی که صورت گرفته باید هر کیلو هزار و 110 تومان به کارخانه‌داران فروخته شود.

خلیل جوهرچی از چند برابر شدن قیمت نهاده‌های دامی طی روزهای اخیر خبر می‌دهد و می‌افزاید: اگر قیمت شیر را در فرمولی که براساس آن سنجیده می‌شود بدون توجه به قیمت نهاده قرار دهیم، کیلویی هزار و 412 تومان برای دامداران تمام می‌شد و چنانچه با نهاده دولتی محاسبه کنیم قیمت تمام شده هزار و 228 تومان خواهد بود که در هر حال قیمت کنونی خرید شیر از دامداران که هزار و 110 تومان است، برای آنان به صرفه نیست.

وی در ادامه بیان می‌کند: چنانچه از دامداران حمایت‌های لازم صورت نگیرد، موجب ضرر و زیان به آنان خواهد شد و در نتیجه با افزایش قیمت شیر دیگر نمی‌توان مواد لبنی را با قیمت مصوب به بازار عرضه کرد.

خرید لبنیات برای درصد زیادی از مردم مقدور نیست

جوهرچی با اشاره به عدم توانایی خرید لبنیات توسط بخش وسیعی از مردم عنوان می‌کند: با توجه به گرانی و افزایش قیمت مواد لبنی مردم به دنبال حذف برخی از این مواد از سبد کالای خانوار هستند.

وی همچنین از عدم استقبال مردم به خرید مواد لبنی و کاهش چشم‌گیر استفاده از این مواد غنی و مفید خبر می‌دهد.

دبیر انجمن صنفی لبنی قم عقیده دارد که خانوارها با کوچکترین افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید فورا لبنیات را از گردونه مصرف خانواده خارج می‌کنند که این قطعا تبعات ناخوشایندی را در پی خواهد داشت.

ویتامین آ، ویتامین دی و کلسیم؛ مواد معدنی محلول در چربی هستند که برای غنی‌سازی لبنیات استفاده می‌شوند و این قبیل لبنیات غنی‌شده، کلسیم مورد نیاز کودکان را بخصوص در سن استخوان‌سازی فراهم می‌کنند.

احمد ساعدی، متخصص تغذیه بر این باور است که کودکان نیازمند استفاده از لبنیات هستند و حتی اگر تمایلی به استفاده از آن نداشته باشند، خانواده‌ها باید لبنیات غنی شده تهیه کرده و مصرف کنند تا خطر پوکی استخوان کودکانشان را تهدید نکند.

وی می‌افزاید: لبنیات به سلامت بدن کمک می‌کند و از آنجا که جذب بسیاری از ریزمغذی‌ها از جمله کلسیم با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند، برداشت کلسیم از استخوان موجب نرمی بافت آن می‌شود و دوران بارداری هم یکی از مواقع حساسی است که باید بر روی میزان مصرف مواد مورد نیاز بدن دقت داشت.

به گفته دکتر ساعدی، استفاده کودکان از لبنیات طعم‌دار‌شده با میوه تازه مشکلی ندارد اما نکته قابل توجه آن است که در اثر مصرف این قبیل محصولات، ذائقه کودک به شیرینی‌جات عادت می‌کند و میل او را به استفاده از دیگر مواد غذایی کاهش می‌دهد، بنابراین توصیه می‌شود ابتدا ذائقه کودکان با سبزیجات آشنا شود زیرا کودکی که در ابتدا طعم شیرینی میوه را تجربه کرده است، دیگر طعم سبزیجات را نمی‌پسندد و ممکن است با مصرف بیش از حد آن مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی یا دیابت شود.

میزان نیاز بدن به فرآورده‌های لبنی با توجه به سن متفاوت است و بر این اساس محققان سه وعده شیر و لبنیات را برای کودکان با بیش از سه سال که در حال استخوان‌سازی هستند، توصیه می‌کنند و برای زنان باردار یا شیرده مصرف چهار وعده شیر و لبنیات را لازم می‌دانند.

نیاز افراد بزرگسال و افرادی که بیشتر از 70 سال دارند، حداقل چهار وعده است که بهتر است از طریق نوشیدن شیر تأمین شود زیرا مانع بروز یبوست در این گروه سنی می‌شود.

مصرف لبنیات همراه با خشکبار مانند گردو و بادام باعث می‌شود تا فسفر موجود در آن به جذب بیشتر کلسیم کمک کند.

امیدواریم با پایین آمدن قیمت‌ها همه از سلامتی کامل برخوردار باشند و بتوانند از این محصولات دامی استفاده کنند و استخوان‌هایشان در معرض پوکی قرار نگیرد و زیر بار گرانی خرد نشود./س

گزارش: سمانه روشنائی