ساري/
بساط قهوه‌خانه‌های سنتی داغ‌تر از کتابخانه‌ها
این روزها با رونق قهوه‌خانه‌ها، سفره‌خانه‌ها و کافی‌شاپ‌ها، کتابخانه‌ها و مراکز فرهنگی کم کم به فراموشی سپرده شده‌اند و به نوعی بساط قهوه‌خانه‌های سنتی داغ‌تر از کتابخانه‌ها است.
این مسئله کم‌کم در بسیاری از خانواده‌های ایرانی در حال شکل‌گیری است و سر برآوردن و رشد قارچ‌گونه قهوه‌خانه‌های سنتی در جای جای کوچه پس کوچه‌های شهرمان بیانگر تهدیداتی است که جوانان مان را تهدید می‌کند.
امروزه در برخی از خانواده‌ها، اگر عضوی از خانواده در خانه نباشد باید سراغش را در قهوه‌خانه‌های سنتی، کافی‌شاپ و کافی‌نت گرفت، و باید با دل‌نگرانی مراقب اعمال و رفتار فرزندان بود.
*سریال دنبال‌دار جمع‌آوری قلیان‌ها تمامی ندارد
اکنون در شهرستان نکا که به شهر فرهنگی و دینی مشهور است نیز در هر کوی و برزنی که پا می‌گذاری خانه‌هایی را می‌بینی که تبدیل به قهوه‌خانه شده است و یا باغ‌هایی را که تبدیل به قهوه‌خانه شده و تعدادی از جوانان قلیان به دست که کشیدن قلیان را تفریح و آرامش می‌دانند.
یادم می‌آید چند سال قبل طرح ممنوعیت استفاده از قلیان در شهر نکا انجام شد و قلیان‌هایی مختلفی از سطح قهوه‌خانه‌ها جمع‌آوری و معدوم شد اما طولی نکشید که دوباره این قلیان‌ها رشد کردند و وارد قهوه‌خانه‌ها شدند.
انگار سریال دنبال‌دار جمع‌آوری قلیان‌ها، تمامی ندارد و آنچه می‌ماند، داغی ذغال‌های قلیان‌ها در سطح شهر است.
طاهره کبیری مادر پسری است که به گفته خودش هر شب را در قهوه‌خانه‌ها می‌گذراند، از او می‌پرسم چرا از رفتن فرزندت ممانعت نمی‌کنی می‌گوید: پدری بالای سرش نیست من هم که حریف او نمی‌شوم از سر کار که می‌آید مستقیم به قهوه‌خانه می‌رود و من می‌مانم و رویاهای از دست رفته‌ام برای آینده این پسر.
کبیری تصریح کرد: کاش شما به مسئولان بگویید که جلوی این قهوه‌خانه‌ها و قلیان بازی را بگیرند ما هر چه می‌کشیم از این قهوه‌خانه‌ها است.
*تداوم فعالیت‌های فرهنگی برای جلوگیری از آسیب‌ها
فاطمه آهنگری یکی از اهالی محل عباس‌آباد نکا با اشاره به اجرا شدن طرح ضربتی جمع‌آوری معتادان در عباس‌آباد نکا خاطرنشان کرد: این اقدام خوبی بوده است که ما مدیون نیروی انتظامی در این زمینه هستیم.
وی تصریح کرد: اکنون شب را با خیالی آسوده می‌خوابیم و دغدغه عباس‌آباد و خدای نکرده گرفتار شدن فرزندان‌مان در دام اعتیاد را نداریم اما از طرف دیگر وجود قهوه‌خانه‌ها کابوس همیشگی ما است.
آهنگری افزود: فرزندم دبیرستانی است اما نمی‌دانم در این قلیان چیست که آن‌چنان که به سراغ قلیان می‌رود به سراغ درس و مشقش نمی‌رود، نمی‌دانم چه جاذبه‌ای در این خانه ویران کن است که در کتاب نیست.
وی گفت: شورای جدید شهر نکا با دقت بیشتری با این مسئله برخورد کنند و با انجام کارهای مناسب فرهنگی از روی آوردن جوانان به قهوه‌خانه‌ها، قلیان و سیگار جلوگیری کنند.
محمد نوذری یکی از افرادی است که اغلب به قهوه‌خانه‌ها می‌رود گفت: اینکه آرام و راحت بشینیم و با دوستانم گپ بزنم به من آرامش می‌دهد.
وی بیان داشت: قهوه‌خانه‌ها جای راحتی است که زمانی را با آرامش و به دور از هیاهوی جامعه دور هم می‌نشینیم و اختلاط می‌کنیم، ارزانی قلیان و در دسترس بودن و در آن سمت گرانی بازار کتاب سبب گرایش بیشتر جامعه به سمت قهوه‌خانه‌ها و دوری از بازار کتاب می‌شود.
روزگاری قهوه‌خانه به قولی پاتوق پیرمردها و ریش‌سفیدانی بود که عمری را پشت سر گذاشته‌اند و اکنون فارغ از کار دنیا دور هم جمع شده‌اند و با گفتن خاطرات گذشته و دود کردن قلیان، گذران عمر می‌کنند اما اکنون جوانان و حتی نوجوانان و دخترانی پای ثابت قهوه‌خانه‌ها هستند که تازه دوران نوجوانی را پشت سر گذاشته‌اند.
امروزه در قهوه‌خانه‌ها و سفره‌خانه‌ها نباید دنبال پیرمردها و داش مشتی‌ها قدیم گشت بلکه این مکان‌ها پر شده از برخی جوانان و نوجوانانی که به جای کار و مفید بودن برای خود، جامعه و خانواده، در قهوه‌خانه‌ها گذران عمر می‌کنند.
*گرانی بازار کتاب یکی از عوامل دوری جوانان از کتاب
آتنا متقی یکی از فرهنگیان شرق مازندران نیز مشکلات اقتصادی و گرانی بازار کتاب را یکی از عوامل دوری جوانان از کتاب عنوان کرد.
وی گفت: دولت می‌تواند با اختصاص یارانه مناسب به امر کتاب و چاپ آن، کمک کار مناسبی در به زیر چاپ بردن بسیاری از کتب در انتظار چاپ باشد تا با چاپ یک کتاب، درآمدزایی برای نویسنده و ناشر کرده و همزمان جوانان را نیز نجات دهد.
متقی بیان داشت: حوزه فرهنگ مغفول واقع شده است و اگر اکنون در برخی موارد شاهد اتفاقات خوب در این عرصه هستیم به دلیل تلاش و همت فعالان بی‌ادعا در این عرصه است.
وی گفت: باید با فرهنگ‌سازی مناسب می‌توان جوانان را به سمت مطالعه مناسب کتب سوق داد و در این رابطه نیازمند تقویت زیرساخت‌های اساسی در حوزه کتاب و مطالعه و تجهیز کتابخانه‌ها به کتب روز و مورد نیاز جامعه هستیم.
براساس آماری تا دو سال پیش کتاب تقریبا صفحه‌ای 20 تومان محاسبه می‌شد و یک کتاب 200 صفحه‌ای حدودا 4 هزار تومان بود اما با گرانی چاپ و کاغذ قیمت کتاب به صفحه‌ای حدودا 50 تومان رسیده است و همان کتاب 200 صفحه‌ای 10 هزار تومان شده است.
آری ناشران از تب و تاب نشر کتب به دلیل بالا بودن قیمت چاپ و عدم استقبال مردم از خرید کتب گذشته‌اند و نوعی بی‌تفاوتی در بازار چاپ کتب حاکم شده است.
*ناشران رغبتی برای برگزاری نمایشگاه در شهرهای کوچک ندارند
رئیس اداره کتابخانه عمومی نکا درباره برگزاری نمایشگاه کتاب در نکا به خبرنگار باشگاه گفت: با چند ناشر صحبت کرده‌ایم ولی همه بر این عقیده‌اند که بالا بودن نشر کتب مختلف مانع از چاپ کتاب‌ها شده است و بسیاری از کتاب‌ها را با تیراژ پایین چاپ کرده‌ایم.
سکینه مهدوی اظهار داشت: تاکنون موفق به برگزاری نمایشگاه کتاب با حضور ناشران برتر و برگزیده نشده‌ایم اما رایزنی‌ها همچنان ادامه دارد تا در زمان مناسب این اتفاق انجام شود.
وی بیان داشت: پایین بودن تیراژ کتاب سبب شده است که ناشران رغبتی برای برگزاری نمایشگاه در شهرهای کوچک نداشته باشند و تنها کتب را برای نمایشگاه کتاب شهرهای بزرگ استان ارسال کنند.
مهدوی با بیان اینکه شهر بیش از 50 هزار نفری نکا تنها 2 هزار و 350 عضو کتابخانه عمومی شهر دارد بیان داشت: این امر با توجه به دارا بودن 23 هزار جلد کتاب و دارا بودن کتب مرجع مفید بسیار نگران‌کننده است.
*کتابخانه‌ها مهجور و قهوه‌خانه‌ها گرم شده است
امام جمعه نکا در این باره به خبرنگار باشگاه در نکا گفت: آن‌طور که برخی از افراد جامعه به قهوه‌خانه توجه کرده‌اند به کتاب و ارزش آن توجه نشده است.
حجت‌الاسلام محمد باقر محمدی‌لایینی گفت: کتابخانه‌ها مهجور و قهوه‌خانه‌ها گرم شده است و این نشانه افول و پس‌گرایی است که باید مسئولان و خانواده‌ها وارد شوند.
وی ادامه داد: باید با مراجعات هدف‌دار کمک کار کتابخانه‌ها در افزایش سرانه مطالعه باشیم.
امروزه میزان مطالعه و علاقه‌مندی به کتاب در بین ساکنان شهرهای بزرگ از وضعیت مطلوب‌تری در مقایسه با شهرها و نقاط دور افتاده و محروم برخوردار است و این مسئله شاید ناشی از همان مسائل اقتصادی و مباحث مربوط به ان باشد.
اکنون مردم صرفاً برحسب ضرورت کتاب مطالعه می‌کنند و کمتر کسی را می‌توان یافت که برای رشد و تعالی و گسترش بینش و تفکر کتاب بخرد و این مسئله در بین بسیاری از دانشجویان، اساتید و ... نیز قابل مشاهده است.
با توجه به سابقه کهن و تاریخی ملت مسلمان ایران در تولید کتاب ، مطالعه کتاب‌های مفید و سالم به‌ویژه در میان نوجوانان و جوانان امری است که باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد و همه مسئولان فرهنگی باید برای ترویج کتابخوانیِ همراه با تدبر، وظیفه وارد شوند و به این فرموده رهبر معظم انقلاب توجه ویژه اعمال شود که فرمودند: "کتابخوانی باید به یک عادت همیشگی در مردم به‌ویژه جوانان تبدیل شود و در سبد کالاهای مصرفی خانواده سهمی قابل قبول پیدا کند."/ج1
