استان قم که همواره سرآمد نشر فرهنگ و هنر دینی به تمام دنیاست در هنر نمایشی نیز فعال بوده و شاید به جرات بتوان گفت که اساس و پایه تعزیه‌خوانی، پرده خوانی، معرکه‌گیری و ... در قم بنا شده و به سایر نقاط کشور صادر شده است.

دبیرستان حکیم نظامی قم که قدمتی طولانی دارد خاطرات نخستین روزهای تئاتر را در دل خود حفظ کرده و در دست تاریخ سپرده است.

این هنر در قم با مسائل روز دستاویز و با چم و خم روزگار دست به گریبان شده است. گاهی چنان قامت استوار کرده و در میدان تاخته و گاهی هم دچار خمودگی شده است.

ولی با این وجود در چهار سال اخیر ، هنرمندان قمی دستی بر زانو گرفته و «یا علی» گویان صحنه به صحنه قدم بر داشتند و با اجرای نمایش‌های درام، ملودرام و کمدی در به پا نگه داشتن چراغ این هنر خاک صحنه خوردند.

*قرار گرفتن تئاتر در سبد فرهنگی خانواده‌های قمی

رضا ابوذر مسئول انجمن هنرهای نمایشی استان قم، با اشاره به تحول وضعیت تئاتر در چهار سال اخیر در قم بیان داشت: بالا بردن سطح کیفی و کمی نمایشنامه‌ها، ایجاد انگیزه بین نمایش‌نامه نویسان قم از جمله اهدافی است که برای زنده نگه داشتن تئاتر قم در دستور کار قرار گرفت.

وی با اشاره به قرار گرفتن تئاتر در سبد فرهنگی خانوادهای قمی‌ ابراز داشت: با توجه به اینکه هر هفته یک فیلم سینمایی در سبد خانوار قرار دارد، با روی صحنه بردن هر ماه یک تئاتر، قمی‌ها هر هفته شاهد اجرای یک نمایش هستند.

لازمه اجرای نمایش خوب، متن پرمحتوا و جذاب است که در این زمینه باید قدرت نویسندگی در نمایشنامه‌نویسان تقویت شده و حس تشویق و ترغیب میان ایشان به وجود بیاید که در این راستا شاید برگزاری مسابقات نمایشنامه‌نویسی گام موثری باشد.

ابوذر تصریح کرد: برگزاری مسابقات نمایشنامه‌نویسی در قم موجب رخ دادن تحولات بسیار شگفت و نوینی در عرصه هنر تئاتر در قم شد و شرایط به گونه‌ای پیش رفت که هر سال 20 تا 30 نمایشنامه به دبیرخانه ارسال شد.

وی دلیل بی انگیزه شدن برخی از تئاتری‌ها را در قم بایگانی شدن نمایشنامه‌ها و یا فراهم نشدن بستری مناسب برای ارائه متون نمایشی دانست و گفت: برگزاری مسابقات نمایشنامه‌نویسی انگیزه خوبی به نویسندگان داد و این نمایش نامه‌ها خوانش و سپس برگزیدگان در جشنواره شرکت داده شدند و جوایز خوبی به نویسندگان برگزیده اهدا شد.

جمع شدن تئاتری‌ها دور یکدیگر، قرائت متون نمایشی، تبادل نظر بین ایشان از جمله راه‌هایی است که می‌توان به وسیله آن بر قدرت و محتوای نمایشنامه‌ها افزود و برای این اقدام ، ایجاد کانون نمایش‌نامه‌نویسان بهترین راهکار است.

*بومی شدن متون نمایشی در قم

مسئول انجمن هنرهای نمایشی استان قم اذعان داشت: با برگزاری کانون نمایشنامه‌نویسان در قم، نویسندگان هر هفته دور هم جمع می‌شوند و نمایشنامه‌های ارائه شده را مورد نقد و نظر قرار می‌دهند که این امر موجب رشد متون نمایشی در استان قم شده است.

وی برگزاری ورک شاپ‌های تخصصی نمایشنامه‌نویسی و دعوت از بزرگان عرصه نمایشنامه‌نویسی مانند علیرضا نادری نویسنده فیلم میوه ممنوعه و محمد یعقوبی از دیگر نویسندگان مشهور کشور را از جمله اقداماتی دانست که شرایط مطلوب‌تر شدن متون نمایشی را فراهم کرده است.

برگزاری کارگاه‌ها و جشنواره‌های نمایشنامه‌خوانی نیز از دیگر راهکارهایی است که می‌توان برای مطلوب‌تر شدن متون نمایشی از آن استفاده کرد و استان قم که برای روزهای روشن و بلند آوازه کردن نمایش بومی گام بر می‌دارد، نسبت به انجام چنین برنامه‌ای اقدام کرده است.

ابوذر بیان داشت: انجمن هنرهای نمایشی برای مطلوب‌تر شدن متون نمایشی نسبت به برگزاری جشنواره نمایشنامه‌خوانی اقدام کرده است که در این دوره 40 اثر به دبیرخانه رسید و پس از داوری با حمایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم از برگزیدگان نهایی تقدیر شد.

وی تصریح کرد: چنین اقدامی در قم موجب شد نویسندگان به نوشتن ایده‌های خود تشویق و ترغیب شوند که اجرای این برنامه گام موثری در بهتر شدن متون نمایشی و پیش رفتن تئاتر استان قم به سمت بومی شدن است.

مسئول انجمن هنرهای نمایشی در استان قم با اشاره به راه یافتن 6 نمایشنامه به جشنواره تئاتر استانی در قم گفت: پنج نمایش نامه برگزیده در این جشنواره بومی بودند و تنها یک نمایش نامه ریشه در خارج از استان قم داشت.

در سال‌های گذشته بومی شدن نمایش نامه‌ها از آرزوهای مسئولان و هنرمندان تئاتر در قم بود که چنین مسئله‌ای از آرزوهای اندک شمار محسوب می‌شد ولی در چهار سال اخیر با تقویت متون نمایشی در استان قم این آرزو محقق شده است.

امروز تئاتر قم شاهد به بار نشستن آثاری است که از «یاعلی» گفتن حقیقی تئاتری‌ها مترتب شده است و ما شاهد راه یافتن نمایش‌های استان قم به جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در دو سال متوالی هستیم.

برگزیده شدن نمایش «رضا» در رقابتی دشوار در جشنواره تئاتر منطقه‌ای یاسوج و صعود آن به جشنواره بین المللی فجر نشان دهنده سیر تکامل و رشد تئاتر در قم است.

*اجرای 60 نمایش در چهار سال

ابوذر بیان داشت: در چهار سال اخیر بیش از 60 نمایش غیر از نمایش‌هایی که در جشنواره‌ها رقابت می‌کردند در کارنامه تئاتر قم به ثبت رسیده است.

وی شمار نمایش‌های استان قم در سال را بین 12 تا 16 نمایش دانست و عنوان کرد: این مسئله رخداد خوبی بود و به این شیوه، خون تازه‌ای در رگ‌های تئاتر قم جریان پیدا کرد.

مسئول انجمن هنرهای نمایشی استان قم اضافه کرد: در تئاتر کودک نیز قم توانسته حرفی برای گفتن داشته باشد و امسال با دو اثر در جشنواره بین المللی تئاتر کودک، کاندیدای هفت جایزه شد.

شاید غیر از مسائل مالی که این روزها همه با آن دست به گریبان هستند نداشتن مکانی مناسب برای تمرین و اجرای نمایش در قم تئاتری‌ها را آزرده خاطر کرده است که با تکمیل شدن ساختمان تالار مرکزی شهر این مشکل نیز برطرف می‌شود و با حمایت بخش خصوصی در کنار اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، چراغ صحنه تئاتر در قم همیشه پرفروغ خواهد بود./س