حجت‌الاسلام حسن روحانی نیز در وعده‌های انتخاباتی خود، تأکید زیادی بر رونق تولید، همگانی کردن بیمه، رفع معضل بیکاری و... داشت و برای این امر از برنامه یک‌ماهه، سه‌ماهه، یک‌ساله و چهارساله خود خبر داد اما رئیس‌جمهور بعد از انتخابات در صحبت‌های خود بیشتر کدام مورد از این موضوعات را محور بحث‌هایش قرار داد و بیشتر بر کدام موضوع تأکید داشت؟

ارزیابی آماری سخنان رئیس‌جمهور طی 100 روز گذشته نشان می‌دهد باز هم مسئله اقتصاد و کنار آن مذاکرات هسته‌ای بیشترین کلماتی بوده که رئیس‌جمهور بر آن‌ها تأکید داشته است. از میان سخنرانی‌های بسیار زیاد رئیس‌جمهور طی چند ماه گذشته، برای بررسی این آمار، سخنرانی‌هایی انتخاب شد که بیشتر جنبه عمومی داشته و یا به‌صورت مستقیم با مردم گفته شده و یا با رسانه و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی سخن گفته شده است.

در این سخنرانی‌ها که در واقع به‌نوعی اعلام برنامه‌ها برای آینده کشور در تمامی زمینه‌ها بوده، بهتر می‌توان ردپای مسائل اقتصادی و سیاسی و سیاست خارجی را در گفت‌و‌گو‌ها دنبال کرد. به همین ترتیب با بررسی این سخنرانی‌ها می‌توان ملاحظه کرد در حالی که واژه‌های اقتصاد و معیشت، در مجموع 159 بار تکرار شده، واژه‌های آمریکا و مذاکره 230 مرتبه در اظهارات رئیس‌جمهور تکرار شده است.

البته بسیاری از برنامه‌های رئیس‌جمهور برای حل مسائل و مشکلات اقتصادی نیز بر‌طرف کردن این معضلات به‌کمک دیپلماسی هسته‌ای بود.

آقای روحانی در گفت‌و‌گوهای قبل از انتخابات و بعد از آن تأکید فراوانی بر سیاست خارجی داشته اعتقاد دارد که بخش مهمی از مسائل اقتصادی به وجود آمده در کشور ناشی از تحریم‌های اقتصادی نا‌عادلانه‌ای است که آمریکا به‌صورت یک‌جانبه علیه ایران اعمال کرده است. به همین دلیل کار‌ویژه روی مسائل سیاست خارجی با حضور در مجمع عمومی سازمان ملل و گفت‌و‌گوی تلفنی بین دو رئیس‌جمهور ایران و آمریکا آغاز شد. بعد از آن بود که دستگاه سیاست خارجی به‌صورت فعال‌تری در مذاکرات هسته‌ای با گروه 1+5 حاضر شد و اقدامات برای تأیید شدن بسته پیشنهادی ایران در این گفت‌و‌گو‌ها آغاز شد. بر همین اساس است که حجت‌الاسلام روحانی در پنجاهمین روز از تشکیل کابینه گفت: در این 50 روز قدم‌های مهمی از سوی همکاران من در ارتباط با حل مشکلات برداشته شده است، مثلاً ما در زمینه سیاست خارجی قدم‌هایی برداشته‌ایم نه به‌اندازه 50 روز، بلکه به‌اندازه 500 روز.

اما در داخل کشور برای اقتصاد کشور چه اقداماتی انجام شده است؟

همان‌طور که در گزارش‌های عملکرد 100روزه اقتصادی دولت یازدهم نیز اشاره شده، برخی از تصمیم‌گیری‌ها در این زمینه انجام شده اما تاکنون این تصمیمات و راهبرد‌ها نتوانسته تأثیری در وضعیت عملکرد اقتصادی و شاخص‌های کلی اقتصاد داشته باشد. با وجود تمام گفت‌و‌گو‌ها و برنامه‌ها و مصوبات، گرانی همچنان در کشور مهار نشده روند رو به رشد دارد. مشکل بیکاری و وضعیت معیشتی مردم همچنان جزو مشکلات درجه یک کشور به حساب می‌آید.

دولت البته در پیوند دادن مسائل اقتصادی با سیاست خارجی اقدامات دیگری را هم انجام داده و تنها سخنرانی‌ها نبوده که اهمیت دو موضوع را به‌اندازه یکدیگر مطرح ساخته است. رئیس‌جمهور بعد از سفر به نیویورک، دستور بررسی و اجرای نظر‌سنجی در خصوص رابطه با آمریکا را صادر کرد و در جلسه هیئت دولت مقرر شد این نظرسنجی با کمک ارگان‌های مسئول انجام گیرد. حامیان رئیس‌جمهور اما در خبر‌ها و تحلیل‌های بعدی به‌گونه‌ای وانمود کردند که مسائل اقتصادی به رابطه با آمریکا پیوند زده شد و بعد از آن به‌گونه‌ای وانمود شد که اگر رابطه با آمریکا و همچنین گفت‌و‌گو‌ها برای برنامه هسته‌ای ایران در مسیر خاصی پیش رود، موضوعات و مسائل اقتصادی نیز خود به خود حل خواهد شد. البته در این مسئله شکی نیست که اگر تحریم‌ها برداشته شود و رابطه اقتصادی ایران با سایر کشورهای اروپایی و غربی بهبود پیدا کند، با بالا آمدن ارزش پول ملی در برابر دلار، وضعیت معیشتی مردم نیز بهبود پیدا می‌کند اما سیاست‌های داخلی در این میان عنصر و حلقه واسط فراموش شده‌ای بود که چندان به آن پرداخته نشد.

زمانی که دور اول گفت‌و‌گو‌های‌ ایران و وزرای امور خارجه کشورهای گروه 1+5 برگزار شد و برای اولین بار دو وزیر خارجه ایران و آمریکا با یکدیگر به‌صورت رو‌در‌رو گفت‌و‌گو کردند، انتظار می‌رفت بازار ارز دستخوش تغییراتی شود و این بازار به گفت‌و‌گوهای صورت گرفته روی خوش نشان دهد اما اظهارات رئیس بانک مرکزی بر این مبنا "اجازه نمی‌دهیم نرخ ارز سیر نزولی داشته باشد" باعث شد نه‌تنها این نرخ کمتر نشود که بعد از برگزاری گفت‌و‌گوها شاهد افزایش نسبی و آشفتگی بیشتر در این بازار نیز بودیم. این مسئله به‌خوبی نمایان کننده رابطه اقتصاد و برخی نرخ‌های موجود با اظهار نظرهای متولیان دولتی بود و نشان داد برای حل معضلات معیشتی و اقتصادی نه رابطه با بیرون که سیاست‌گذاری‌های داخلی منجر به بهبود اوضاع می‌شود.

شاید از نظر دولت یازدهم هم این مسئله جدی باشد اما آمار کلیدواژه‌های رئیس جمهور نشان می‌دهد کلمه «معیشت» تنها کلمه‌ای است که کاربرد زیادی در صحبت‌های بالاترین مقام اجرایی کشور ندارد. اگر مسائل اقتصادی به‌عنوان مسائلی کلی و واژه «اقتصاد» به‌عنوان واژه‌ای کلی درباره شرایط کشور به کار می‌رود، کلمات تحریم، تهدید، مذاکره، آمریکا و هسته‌ای به‌وفور در سخنرانی‌های رئیس‌جمهور دیده می‌شود. واژه «اعتدال» نیز از جمله کلماتی است که این روز‌ها به‌وفور در سخنرانی‌های آقای روحانی یافت می‌شود اما نکته جالب اینجاست که در این زمینه اعتدال بین مقصر دانستن عوامل بیرونی و عوامل داخلی در ایجاد وضعیت فعلی اقتصادی در کشور رعایت نمی‌شود.