تاکید کارشناسان حوزه تئاتر کودک:
زبان نمایشنامه با آرایه‌های ادبی غنی می‌شود
کارشناسان فعال در زمینه نمایش‌نامه‌نویسی و تئاتر کودک و نوجوان بر استفاده از صنایع ادبی در غنی‌سازی زبان نمایشنامه تاکید کردند.
به گزارش حوزه ادبیات باشگاه خبرنگاران به نقل از اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، فارِس باقری نمایش‌نامه‌نویس و مدرس دانشگاه در زمینه زبان در نشست بررسی زبان در نمایشنامه کودک و نوجوان مرکز ملی اسیتژ ایران گفت: ذات ادبیات و زبان مبنایی ارتباطی و مبنای ادبیات زبان است و همان‌گونه که برای بررسی هر موضوعی در جامعه ابتدا از خانواده به عنوان کوچک‌ترین جز آن نام برده می‌شود در زبان هم، جمله به عنوان کوچک‌ترین جز که اقلام زبانی در آن قرار دارد ارزیابی می‌شود.
وی افزود: در جامعه برای مراودات روزمره از زبان معیار استفاده می‌شود اما این زبان در نمایش‌نامه‌ها باید از این معیار دور و با هنجارگریزی در حوزه زیبایی‌شناسی قرار گیرد.
باقری استفاده از آرایه‌های ادبی مانند صورخیال، تشبیه، استعاره و... در زبان نمایشنامه را بسیار با اهمیت عنوان کرد و تصریح کرد: با افزودن این آرایه‌ها باید به یک زبان معیار و یک زبان تصویری دست پیدا کرد که موجب فهم بهتر کودک از جهان شود.
وی اضافه کرد: بیشتر نمایش‌نامه‌‌نویسان امروزه از زبان ابزاری برای نمایشنامه کودک استفاده می‌کنند که این نه تنها با دنیای کودکی فاصله دارد در بیان و القای مفهوم نیز ممکن است نتیجه معکوس به دنبال داشته باشد.
این منتقد تئاتر کودک تاکید کرد نمایش‌نامه‌نویس کودک باید با استفاده از وزن‌های بیرونی زبان در خلال قصه، زبان نمایش را غنی سازد چرا که قصه، این امکان را به کودک می‌دهد که با جست‌وجو به آگاهی برسد.
وی یادآور شد: با توجه به سرعت بالای پویایی در زبان کودک و ارتباط بهتر مخاطب امروز با دنیای فانتزی، نویسنده باید با شیوه‌های نو کاربرد زبان در نمایشنامه کودک، آشنایی داشته باشد و بر اساس موقعیت و گروه سنی مخاطب با جابجایی و اثر‌گذاری در نحو جمله‌ها و استفاده از زبان عامیانه، مخاطب را معاصر با خود قرار داده و مفهوم مورد نظر خود را بازگو کند.
باقری در پایان با اشاره به این‌که دنیای کودک واقعیت تام نیست گفت: نمایشنامه کودک باید ترکیبی از واقعیت و تخیل و همراه با هنر نویسنده در غنا بخشی به زبان باشد.
همراهی زبان نمایشنامه کودک با زیبایی‌شناسی
امیر مشهدی عباس نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان تئاتر نیز در این نشست در مورد زبان نمایشنامه گفت: زبان تنها دیالوگ نیست و نویسنده باید جزئی‌ترین نکته‌ها و فضا‌ها را در نمایشنامه بیاورد و به‌جای روایت‌گری - که امروزه در بیشتر نمایش‌نامه‌ها وجود دارد - با ذهنی قصه‌پرداز به نوشتن بپردازد.
وی افزود: کودکان و نوجوانان ناخودآگاه با تعبیر خودشان ذهن را پرواز می‌دهند و با شخصیت‌های مورد علاقه‌خود همزاد پنداری می‌کنند.
مشهدی عباس در ادامه یادآور شد: هرگز بادیدن یک نمایش نباید در مورد نمایشنامه آن قضاوت کرد چرا که در اصل مترجم هر نمایش‌نامه‌ای کارگردان که ممکن است با ایجاد تغییراتی نمایشنامه ضعیف را قوی و یا برعکس آن را به اجرا در آورد.
وی در مورد نمایش برای مخاطب کودک و نوجوان بر ریتمیک بودن تاکید و اضافه کرد تصویرسازی و تکرار می‌تواند به زبان یک نمایش کودک کمک کند و یا بازیگر با یک حسی تصویر سازی را در تماشاگر القا کند که این از هنرهای کارگردان است.
این نمایشنامه نویس کودک از نویسندگان خواست بخش کارگردانی را از آثار خود حذف کنند چرا که زبان نویسنده با کارگردان نمایش تفاوت زیادی دارد و اصولا نمایش‌نامه‌نویس وظیفه کارگردانی را در اثر خود ندارد.
وی در مورد اهمیت چگونه استفاده از فانتزی در نمایشنامه خاطر نشان کرد: فانتزی را می‌توان در محتوا هم ایجاد کرد و تنها کاربرد آن در شکل نیست در حالی که در بسیاری از نمایش‌های ضعیف برای کودکان هم از فانتزی استفاده شده است اما ارزش یک نمایشنامه زمانی مشخص می‌شود که نویسنده نه با زاویه دید کودکی خودش بلکه با شناخت دغدغه‌های مخاطب امروز، اثری فاخر تولید کند.
زبان و دیالوک از عناصر مهم و پایه‌ای در نمایشنامه کودک است
در این نشست هم‌چنین بهزاد صدیقی پژو‌هش‌گر و منتقد حوزه تئاتر کودک نیز به ارایه نکاتی در مورد زبان در نمایش‌نامه‌های کودک پرداخت.
وی زبان و دیالوگ را از عناصر بسیار مهم و پایه‌ای در نمایشنامه کودک دانست و گفت: یکی از نکات مهم در این زمینه توجه به ساختار زبانی است که نویسنده تلاش می‌کند مفهوم را به مخاطب منتقل کند نکته دوم دقت نویسنده به نشانه‌های دیداری، آوایی موسیقی و ریتم در نمایشنامه کودک و نوجوان است و از همه مهم‌تر آگاهی از اصول و پایه‌های زبان‌شناسی برای انتقال مفهوم با استفاده از نشانه‌های کلامی است.
صدیقی توجه به گروه سنی مخاطب در استفاده از جمله‌ها و واژه‌های مناسب برای انتقال مفاهیم را بسیار برای نویسندگان این حوزه با اهمیت عنوان کرد و افزود: آگاهی نمایش‌نامه‌نویس از دایره واژگانی ویژه گروه سنی کودک و نوجوان و پرهیز در استفاده از واژه ها و کلمات بر اساس تجربه‌های شخصی بسیار مهم است.
وی هم‌چنین توجه به مقوله‌های تخصصی کارکردهای مختلف زبان و استفاده از زبان‌های نمایش، محاوره، شعر و قصه در نمایشنامه کودک و نوجوان را از دیگر مباحث مهم در این زمینه عنوان کرد.
بیستمین نشست مرکز ملی اسیتژ ایران با موضوع زبان در نمایش‌نامه‌های کودک و نوجوان روز 28 آبان در مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تهران برگزار شد.
انتهای پیام/ اس
وی افزود: در جامعه برای مراودات روزمره از زبان معیار استفاده می‌شود اما این زبان در نمایش‌نامه‌ها باید از این معیار دور و با هنجارگریزی در حوزه زیبایی‌شناسی قرار گیرد.
باقری استفاده از آرایه‌های ادبی مانند صورخیال، تشبیه، استعاره و... در زبان نمایشنامه را بسیار با اهمیت عنوان کرد و تصریح کرد: با افزودن این آرایه‌ها باید به یک زبان معیار و یک زبان تصویری دست پیدا کرد که موجب فهم بهتر کودک از جهان شود.
وی اضافه کرد: بیشتر نمایش‌نامه‌‌نویسان امروزه از زبان ابزاری برای نمایشنامه کودک استفاده می‌کنند که این نه تنها با دنیای کودکی فاصله دارد در بیان و القای مفهوم نیز ممکن است نتیجه معکوس به دنبال داشته باشد.
این منتقد تئاتر کودک تاکید کرد نمایش‌نامه‌نویس کودک باید با استفاده از وزن‌های بیرونی زبان در خلال قصه، زبان نمایش را غنی سازد چرا که قصه، این امکان را به کودک می‌دهد که با جست‌وجو به آگاهی برسد.
وی یادآور شد: با توجه به سرعت بالای پویایی در زبان کودک و ارتباط بهتر مخاطب امروز با دنیای فانتزی، نویسنده باید با شیوه‌های نو کاربرد زبان در نمایشنامه کودک، آشنایی داشته باشد و بر اساس موقعیت و گروه سنی مخاطب با جابجایی و اثر‌گذاری در نحو جمله‌ها و استفاده از زبان عامیانه، مخاطب را معاصر با خود قرار داده و مفهوم مورد نظر خود را بازگو کند.
باقری در پایان با اشاره به این‌که دنیای کودک واقعیت تام نیست گفت: نمایشنامه کودک باید ترکیبی از واقعیت و تخیل و همراه با هنر نویسنده در غنا بخشی به زبان باشد.
همراهی زبان نمایشنامه کودک با زیبایی‌شناسی
امیر مشهدی عباس نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان تئاتر نیز در این نشست در مورد زبان نمایشنامه گفت: زبان تنها دیالوگ نیست و نویسنده باید جزئی‌ترین نکته‌ها و فضا‌ها را در نمایشنامه بیاورد و به‌جای روایت‌گری - که امروزه در بیشتر نمایش‌نامه‌ها وجود دارد - با ذهنی قصه‌پرداز به نوشتن بپردازد.
وی افزود: کودکان و نوجوانان ناخودآگاه با تعبیر خودشان ذهن را پرواز می‌دهند و با شخصیت‌های مورد علاقه‌خود همزاد پنداری می‌کنند.
مشهدی عباس در ادامه یادآور شد: هرگز بادیدن یک نمایش نباید در مورد نمایشنامه آن قضاوت کرد چرا که در اصل مترجم هر نمایش‌نامه‌ای کارگردان که ممکن است با ایجاد تغییراتی نمایشنامه ضعیف را قوی و یا برعکس آن را به اجرا در آورد.
وی در مورد نمایش برای مخاطب کودک و نوجوان بر ریتمیک بودن تاکید و اضافه کرد تصویرسازی و تکرار می‌تواند به زبان یک نمایش کودک کمک کند و یا بازیگر با یک حسی تصویر سازی را در تماشاگر القا کند که این از هنرهای کارگردان است.
این نمایشنامه نویس کودک از نویسندگان خواست بخش کارگردانی را از آثار خود حذف کنند چرا که زبان نویسنده با کارگردان نمایش تفاوت زیادی دارد و اصولا نمایش‌نامه‌نویس وظیفه کارگردانی را در اثر خود ندارد.
وی در مورد اهمیت چگونه استفاده از فانتزی در نمایشنامه خاطر نشان کرد: فانتزی را می‌توان در محتوا هم ایجاد کرد و تنها کاربرد آن در شکل نیست در حالی که در بسیاری از نمایش‌های ضعیف برای کودکان هم از فانتزی استفاده شده است اما ارزش یک نمایشنامه زمانی مشخص می‌شود که نویسنده نه با زاویه دید کودکی خودش بلکه با شناخت دغدغه‌های مخاطب امروز، اثری فاخر تولید کند.
زبان و دیالوک از عناصر مهم و پایه‌ای در نمایشنامه کودک است
در این نشست هم‌چنین بهزاد صدیقی پژو‌هش‌گر و منتقد حوزه تئاتر کودک نیز به ارایه نکاتی در مورد زبان در نمایش‌نامه‌های کودک پرداخت.
وی زبان و دیالوگ را از عناصر بسیار مهم و پایه‌ای در نمایشنامه کودک دانست و گفت: یکی از نکات مهم در این زمینه توجه به ساختار زبانی است که نویسنده تلاش می‌کند مفهوم را به مخاطب منتقل کند نکته دوم دقت نویسنده به نشانه‌های دیداری، آوایی موسیقی و ریتم در نمایشنامه کودک و نوجوان است و از همه مهم‌تر آگاهی از اصول و پایه‌های زبان‌شناسی برای انتقال مفهوم با استفاده از نشانه‌های کلامی است.
صدیقی توجه به گروه سنی مخاطب در استفاده از جمله‌ها و واژه‌های مناسب برای انتقال مفاهیم را بسیار برای نویسندگان این حوزه با اهمیت عنوان کرد و افزود: آگاهی نمایش‌نامه‌نویس از دایره واژگانی ویژه گروه سنی کودک و نوجوان و پرهیز در استفاده از واژه ها و کلمات بر اساس تجربه‌های شخصی بسیار مهم است.
وی هم‌چنین توجه به مقوله‌های تخصصی کارکردهای مختلف زبان و استفاده از زبان‌های نمایش، محاوره، شعر و قصه در نمایشنامه کودک و نوجوان را از دیگر مباحث مهم در این زمینه عنوان کرد.
بیستمین نشست مرکز ملی اسیتژ ایران با موضوع زبان در نمایش‌نامه‌های کودک و نوجوان روز 28 آبان در مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تهران برگزار شد.
انتهای پیام/ اس
