به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، روزنامه گاردين با درج مطلبی در شماره روز گذشته خود در تحليلي به قلم «ايان بلک» نوشت: هنوز خيلي زود است که بگوييم آيا توافقنامه هستهاي ژنو نويدبخش مرحله واقعا جديدي در شبکهاي از روابط پيچيده و پرتنش بين غرب و خاورميانه است. اما واکنشهاي اوليه حاکي از آن است که توافق حاصل يک قرارداد بزرگ است که حداقل اين امکان وجود دارد که با گذشت زمان منجر به تغيير وضع وجود شود که براي بيش از سي سال تداوم داشته است.
در پي انتشار خبر رويداد مهمي در سوئيس که ممکن است يک تغيير تکتونيکي در چشمانداز سياسي منطقه (خاورميانه) قلمداد شود، اسرائيل واکنش خشمگينانه اي داشت و سکوت عربستان سعودي حاکي از عصبانيت آن است و سوريه به سرعت از آن استقبال کرد.
خصومت دو جانبه بين آمريکا و ايران پسزمينه بسياري رويدادهايي بوده است که از زمان قطع روابط دو کشور روي داده است. جنگ هشت ساله اي که صدام به راه انداخت و متعاقبا تهاجم عراق به کويت در سايه چنين رابطه اي به وقوع پيوست.
تلاشهايي که براي برقراري صلح بين اسرائيل و فلسطينيان و ديگر دشمنان عرب آن صورت گرفته است، با چالشهايي مواجه بوده است و زرادخانه اعلام نشده خود اسرائيل، عنصر مهمي در اين ماجرا است.
روسيه متحد بين المللي و حامي اصلي دولت سوريه با نتيجه خوبي که از مذاکرات پنج به علاوه يک بدست آورده، نقش خود را به عنوان يک ميانجي تقويت کرده است.
بدين ترتيب توافق هسته اي ژنو ممکن است تحرکي در بن بست سوريه ايجاد کند. در اينصورت برگزاري کنفرانس ژنو دو ممکن است آسان تر شود.
علل بسيار ديگري براي اتخاذ موضعي محتاطانه وجود دارد. توافق حاصل يک قرارداد موقت شش ماهه است و کاهش تحريمها قابل برگشت خواهد بود. اين قرارداد با تهديدهاي تندروهاي واشنگتن مواجه است. هنوز پيش بيني يک «معامله بزرگ» سخت است چون مسائل مورد مناقشه ديگر وجود دارد که هنوز به آنها پرداخته نشده است.
اسرائيل که به نحو نگران کنندهاي منزوي به نظر ميرسد، موضعش را روشن کرده است و بنيامين نتانياهو نخست وزير با انتقاد شديد از توافق حاصل آنرا يک اشتباه تاريخي خواند.
اما توانايي اسرائيل در حمله به تاسيسات هسته اي ايران - با کمک آشکار يا پنهان آمريکا- اکنون به دلايل سياسي و نيز توانايي هاي محدود حتي نيروهاي هوايي اسرائيل، يک تهديد توخالي به نظر ميرسد.
اسرائيل همچنين از آن بيم دارد که فشارها بر آن براي شفاف سازي درباره زرادخانه هستهاياش که هنوز يک زرادخانه انحصاري در منطقه است، از سرگرفته شود.
نگراني (از توافق هسته اي ايران) در کشورهاي ديگري مانند عربستان سعودي و دولتهاي کوچکتر خليج فارس مشهود تر است چون از ديرباز ايران را يک رقيب راهبردي بزرگتري نسبت به اسرائيل قلمداد کردهاند.
اتحاد «وهابي- صهيونيستي» منعکس کننده همين امر است.
سکوت روز يکشنبه رياض به شدت دو پهلو بود. جالب آنکه امارات عربي متحده از توافق حاصل استقبال خشکي به عمل آورد.
از منظر دولتهاي اصلي خاورميانه مهمترين نتيجه رويداد ژنو اين است که آمريکا اکنون آماده است بيش از هر زمان ديگري مستقل تر از متحدان سنتي اش - اسرائيلي ها و سعودي ها- عمل کند. اين امر ظاهرا تاييد کننده اين فرض غالب است که اوباما به طور همزمان هم نقش محوري خود را در منطقه کاهش ميدهد و هم به شکلگيري واقعيتهاي جديد آن کمک ميکند.
انتهای پیام/