به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران قم ، دکتر و مهندس از جمله مشاغلی هستند که بسیاری از افراد در سنین کودکی برای شغل آینده خود در نظر می‌گیرند بنابراین اشتغال یکی از دغدغه‌هایی است که از دوران کودکی همواره ذهن انسان را به خود مشغول می‌کند.

انتخاب دانشگاه و رشته تحصیلی در مقطع عالی از جمله مواردی است که در زمینه شغل آینده ذهن افراد را درگیر خود می‌کند.

***

دفترچه انتخاب رشته را در کنارش گذاشت، 100 رشته در 50 دانشگاه، در بین رشته‌ها گم شده بود، نمی‌دانست بین علاقه و انتخاب شغل آینده‌اش کدام را در اولویت قرار دهد.

ذهنش درگیر مسئله‌های مختلف در زمینه انتخاب رشته‌ دانشگاهی‌اش بود، مطالب مختلف از ذهنش عبور می‌کرد، «اگر دانشگاه‌ها بر اساس میزان ظرفیت اشتغال موجود‌ به پذیرش دانشجو می‌پردازند پس چرا فارغ‌التحصیلان برخی رشته‌ها نمی‌توانند در شغل مرتبط خود مشغول به کار شوند؟» این قبیل سئوالات ذهنش را درگیر کرده بود.

***

بر اساس آخرین آمار، نرخ بیکاری قم در بهار امسال 8,1 درصد بوده در حالیکه این رقم در کشور 10,6 درصد است، نرخ بیکاری قم در تابستان امسال 7,6 درصد و در کشور 10,4 درصد است که این امر نشان می‌دهد اقداماتی که در بخش‌هایی مانند صنعت،‌ کشاورزی و به‌ویژه ساختمان و مسکن مهر انجام شده، نتایج خوبی داشته است ضمن اینکه نرخ بیکاری استان قم در بهار سال گذشته 14,3 درصد بوده و اکنون به 8,1 درصد رسیده که نشان‌دهنده کاهش نرخ بیکاری استان است.

به گفته رضا دهناد، معاون برنامه‌ریزی استانداری قم باید این روند تداوم داشته باشد و برای جویندگان کار فرصت‌های جدید شغلی ایجاد شود، پایین بودن نرخ تورم نسبت به میانگین کشوری و بالا بودن رشد منابع بانکی مردم قم در بانک‌ها منجر شده تا در ایجاد اشتغال در استان موفق باشیم.

جایگاه اشتغال در برنامه کلان کشور

اشتغال با برنامه‌های کلان کشور ارتباط دارد؛ در مورد اشتغال علاوه بر آنکه باید وضعیت موجود را لحاظ کنیم باید نگاهی به برنامه توسعه کشور نیز داشته باشیم بنابراین نباید تنها زمان حال را در نظر بگیریم بلکه آینده‌نگری هم اهمیت ویژه‌ای دارد.

مصطفی فضائلی، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه قم در این زمینه می‌گوید: اگر بخواهیم اشتغال را محدود به شرایط و امکانات موجود کنیم، مشکل اشتغال حل نمی‌شود.

وی معتقد است افرادی که از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند باید مشکلی را حل کنند نه اینکه خودشان مشکلی در زمینه اشتغال به‌وجود بیاورند.

فضائلی می‌گوید: به عنوان مثال زمانی که یک میلیون فارغ‌التحصیل دانشگاهی داریم باید این دیدگاه وجود داشته باشد که این افراد می‌توانند مشکل بیکاری را حل کنند نه اینکه نگران باشیم یک میلیون نفر دیگر به جمعیت بیکاران اضافه می‌شود.

معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه قم ادامه می‌دهد: محتوا و کیفیت آموزش‌ها باید اصلاح شوند تا نیروی فارغ‌التحصیل مشکلی برای جامعه تلقی نشود بلکه خود عاملی باشد برای اینکه بیکاری را حل کند و با راه‌اندازی یک کار جدید افراد دیگر را نیز مشغول به کار کند. در 2 دهه اخیر به دلیل افزایش تقاضای ورود به دانشگاه، حوزه آموزش فرصت نداشته به این مقوله بپردازد البته آموزش عالی به تنهایی امکان حل این مسئله را ندارد بلکه نهادهای مرتبط مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر بخش‌ها باید در این زمینه پیشگام باشند تا در آینده انتظار از فارغ‌التحصیلان این باشد که خودشان تولید کار کنند تا اینکه متقاضی کار باشند.

روند توسعه‌ای دانشگاه‌ها و بازار اشتغال

مجوز توسعه رشته‌های دانشگاهی از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صادر می‌شود. بیش از 30 دانشگاه و مرکز آموزشی در استان قم وجود دارد که 91 هزار و 66 دانشجو در آن تحصیل می‌کنند بنابراین از دانشگاه‌های قم انتظار می‌رود ظرفیت اقتصادی این استان را به خوبی بشناسند و نگاه آن‌ها تنها به سمت تربیت دانشجو نباشد بلکه علاوه بر این کار، اشتغال نیز در نظر گرفته شود تا شاهد شرایط بهتری در آینده باشیم.

حسن عبداللهی یکی از فارغ التحصیلان رشته ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی است که به دلیل اینکه شغلی متناسب با رشته تحصیلی خود پیدا نکرده، انگیزه خود را برای ادامه تحصیل از دست داده است.

وی می‌گوید: دانشگاه‌های زیادی طی پنج تا 6 سال اخیر مانند پیام‌نور، غیرانتفاعی و دانشگاه آزاد ظرفیت‌های خود را افزایش داده‌اند که این امر سبب افزایش فارغ التحصیلان دانشگاهی شده است.

معاون برنامه‌ریزی استانداری قم در این زمینه با تاکید بر ایجاد ظرفیت در دانشگاه‌ها متناسب با فرصت‌های شغلی می‌گوید: این گلایه همواره وجود دارد که دانشگاه‌ها متناسب با ظرفیت بازار نیروهایی کارآمد را تربیت نمی‌کنند و باید رشته‌های دانشگاهی متناسب با نیاز بازار باشد. اکنون در برخی از رشته‌ها تقاضا داریم، ولی نیروی فارغ‌التحصیل وجود ندارد ضمن اینکه تعداد فارغ التحصیلان رشته‌های علوم انسانی ما هم بسیار زیاد است.

دهناد با بیان اینکه ظرفیت اشتغال بیشتری در بخش فنی و مهندسی وجود دارد، عنوان می‌کند: این گلایه وجود دارد که چرا دانشگاه پیام‌نور رشته‌هایی را ایجاد کرده که متناسب با ظرفیت بازار نیستند و کمتر رشته‌های فنی و مهندسی را در نظر گرفته است؛ توسعه بدون برنامه دانشگاه پیام‌نور مشکلاتی را به‌وجود آورده است.

محرومیت فارغ التحصیلان از دارا بودن شغل

بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی در شرایط کنونی از داشتن شغل محروم هستند و به نوعی با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند ولی سئوال اساسی این است که چرا رشته‌هایی ایجاد شده که فارغ‌التحصیلان آن‌ها از داشتن شغل محروم هستند؟

در این باره معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه قم با بیان اینکه باید علاقه مردم در زمینه ادامه تحصیل در نظر گرفته شود، عنوان می‌کند: علاقه مردم و تقاضاهای آن‌ها در زمینه انتخاب رشته و ادامه تحصیل باید لحاظ شود زیرا ممکن است برخی افراد خواهان ادامه تحصیل در رشته‌ای خاص باشند ولی شغل برایشان اهمیت نداشته باشد.

وی می‌افزاید: جامعه باید بسترهایی را فراهم کند که افراد بتوانند با پرداخت هزینه در رشته‌های مورد علاقه خود ادامه تحصیل دهند ولو اینکه انگیزه اشتغال در آن‌ها وجود نداشته باشد.

بیکاری یکی از معضلاتی است که گریبانگیر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است و نظرات مختلفی در این زمینه وجود دارد؛ حتی برخی افراد این امر را یک مشکل نمی‌دانند ولی ادامه تحصیل برای برخی افراد تنها زمینه سرگرمی را فراهم کرده تا از این معضل فرار کنند و اقدام در زمینه کاریابی را به زمانی دیگر موکول کنند./س